دونالد ترامپ، در شبکه اجتماعی «تروت سوشال» نوشت: «به خاطر این که کشورهای دیگر در حال آزمایش برنامه [تسلیحات هستهای] خود هستند، به وزارت جنگ دستور دادم که آزمایش تسلیحات هستهای ما را بر مبنای برابر آغاز کند. این فرآیند فورا آغاز خواهد شد.» ترامپ همچنین نوشت: «ایالات متحده بیش از هر کشور دیگری سلاح هستهای در اختیار دارد. این مهم شامل بهروزرسانی کامل و نوسازی تسلیحات موجود در دوره نخست ریاستجمهوری من به دست آمد. به دلیل قدرت عظیم ویرانگری [این سلاحها] از انجام این کار متنفر بودم، اما چاره دیگری نداشتم.»
رئیسجمهور آمریکا افزود: «روسیه در رتبه دوم و چین با فاصله زیاد در جایگاه سوم قرار دارد که در مدت ۵ سال به سطح برابر خواهد رسید.»ولادیمیر پوتین، رئيسجمهوری روسیه روز چهارشنبه گفت روسیه یک اژدر اتمی با پیشران هستهای را با موفقیت آزمایش کرده است. به گفته تحلیلگران نظامی، این سامانه میتواند با ایجاد امواج عظیم رادیواکتیو در اقیانوس، مناطق ساحلی را ویران کند.همزمان که ترامپ لحن و موضع خود در قبال روسیه را سختتر کرده، ولادیمیر پوتین نیز با آزمایش یک موشک کروز جدید «بورووستنیک» در ۲۱ اکتبر و برگزاری رزمایش هستهای در ۲۲ اکتبر، قدرت هستهای خود را به نمایش گذاشته است.ایالات متحده آخرینبار در سال ۱۹۹۲ یک سلاح هستهای را آزمایش کرده بود.
آزمایشها نشان میدهند هر سلاح هستهای جدید چه میکند و آیا سلاحهای قدیمی همچنان کارایی دارند یا نه.گذشته از دادههای فنی، چنین آزمایشی در روسیه و چین بهعنوان قدرتنمایی راهبردی ایالات متحده تلقی خواهد شد.ایالات متحده در ژوئیه ۱۹۴۵ با آزمایش یک بمب اتمی ۲۰ کیلوتنی در آلاموگوردو نیومکزیکو، دوران هستهای را آغاز کرد و سپس در اوت ۱۹۴۵ برای پایان دادن به جنگ جهانی دوم، بمبهای اتمی را بر شهرهای هیروشیما و ناگازاکی ژاپن پرتاب کرد.پس از صدور فرمان دونالد ترامپ، رویترز به بررسی این موضوع پرداخته که تاکنون چند آزمایش سلاح هستهای در جهان انجام شده، چرا این آزمایشها متوقف شدند و چرا قرار است دوباره آغاز شوند؟آمریکا در ژوئیه ۱۹۴۵ با آزمایش یک بمب اتمی ۲۰ کیلوتنی در آلاموگوردو، نیومکزیکو، عصر هستهای را آغاز کرد و سپس در اوت ۱۹۴۵، بمبهای اتمی را روی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی ژاپن انداخت تا توکیو را در جنگ جهانی دوم مجبور به تسلیم کند.اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز چهار سال بعد، در اوت ۱۹۴۹، با انفجار نخستین بمب هستهای خود، غرب را شوکه کرد.بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در پنج دهه بین سال ۱۹۴۵ تا پیمان جامع منع آزمایش هستهای (سیتیبیتی) در سال ۱۹۹۶، بیش از ۲ هزار آزمایش هستهای انجام شده که یک هزار و ۳۲ مورد آن توسط آمریکا و ۷۱۵ مورد آن توسط اتحاد جماهیر شوروی صورت گرفته است.همچنین بریتانیا ۴۵ آزمایش، فرانسه ۲۱۰ و چین نیز ۴۵ آزمایش هستهای انجام دادهاند.از زمان امضای پیمان جامع منع آزمایش هستهای هم ۱۰ آزمایش هستهای انجام شده است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، هند ۲ آزمایش در سال ۱۹۹۸، پاکستان ۲ آزمایش در سال ۱۹۹۸، و کره شمالی آزمایشهایی در سالهای ۲۰۰۶، ۲۰۰۹، ۲۰۱۳، ۲۰۱۶ (دو بار) و ۲۰۱۷ انجام دادهاند.آخرین آزمایش هستهای آمریکا در سال ۱۹۹۲، چین و فرانسه در سال ۱۹۹۶ و اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۰ بود. اما روسیه که بیشتر زرادخانههای هستهای شوروی را به ارث برده، از آن زمان هرگز آزمایش هستهای انجام نداده است.روسیه با وجود اینکه بهتازگی رزمایش هستهای برگزار و یک موشک کروز هستهای و یک اژدر هستهای را آزمایش کرده، اما کلاهک هستهای آزمایش نکرده است.
چرا آزمایشهای هستهای متوقف شدند؟
طی سالها نگرانیها درباره تأثیر آزمایشها در سطح زمین، زیرزمین و زیر آب و نیز تأثیر این آزمایشها بر سلامت انسان و محیط زیست افزایش یافته است.همزمان تأثیر آزمایشهای غرب در اقیانوس آرام و آزمایشهای شوروی در قزاقستان و قطب شمال بر محیط زیست و مردم قابلتوجه گزارش شدند. کارشناسان بر این نظرند که با آزمایشهای هستهای، زمینهای میلیونها نفر در اقیانوس آرام و قزاقستان آلوده شده و این افراد دههها با مشکلات سلامتی مواجه بودهاند.با این حال برخی بر این نظر بودند که با محدود کردن شتاب آزمایشهای هستهای در جنگ سرد، تنش بین مسکو و واشنگتن کاهش یافت.
پیمان جامع منع آزمایش هستهای، انفجارهای هستهای را برای همه در همه جا ممنوع میکند. این معاهده در سال ۱۹۹۶ توسط روسیه امضا و در سال ۲۰۰۰ تصویب شد. آمریکا نیز این پیمان را در سال ۱۹۹۶ امضا کرد اما هنوز آن را تصویب نکرده است.در سال ۲۰۲۳، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، به صورت رسمی تصویب پیمان جامع منع آزمایش هستهای توسط روسیه را لغو و کشورش را در این زمینه با آمریکا همسو کرد.
چرا آزمایشهای هستهای دوباره انجام میشوند؟
یکی از دلایل انجام دوباره آزمایشهای هستهای، جمعآوری اطلاعات یا ارسال سیگنال عنوان شده است، به این معنی که این آزمایشها شواهدی از عملکرد سلاحهای هستهای جدید ارائه میدهند و قابلیتهای سلاحهای قدیمیتر نیز مورد آزمایش قرار میگیرد.در سال ۲۰۲۰، «واشنگتن پست» در گزارشی خبر داد که در دولت دونالد ترامپ درباره انجام آزمایش هستهای گفتگوهایی صورت گرفته است.علاوه بر ارائه دادههای فنی، انجام چنین آزمایشهایی در روسیه و چین برای قدرتنمایی مقابل قدرت استراتژیک آمریکا تلقی میشود.پوتین بارها هشدار داده که اگر آمریکا آزمایش هستهای را از سر بگیرد، روسیه نیز این کار را انجام خواهد داد. او میگوید یک مسابقه تسلیحاتی هستهای جهانی در جریان است.
قدرتهای بزرگ با سلاحهای هستهای خود چه میکنند؟
بر اساس دادههای فدراسیون دانشمندان آمریکایی، با آنکه تعداد دقیق کلاهکهای هستهای هر کشور محرمانه است، اما روسیه حدود ۵ هزار و ۴۵۹ کلاهک و آمریکا حدود ۵ هزار و ۱۷۷ کلاهک دارد. بر اساس اعلام این فدراسیون، این آمار شامل کلاهکهای مستقر، ذخیرهشده و ازکارافتاده است.انجمن کنترل تسلیحات مستقر در واشنگتن نیز اعلام کرده است آمریکا ۵ هزار و ۲۲۵ کلاهک هستهای و روسیه ۵ هزار و ۵۸۰ کلاهک دارد.در سال ۱۹۸۶، ذخایر جهانی کلاهکهای هستهای به اوج خود یعنی بیش از ۷۰ هزار کلاهک رسید که بیشتر آنها در اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا بودند، اما از آن زمان به حدود ۱۲ هزار کلاهک کاهش یافته که همچنان بیشتر آنها در روسیه و آمریکا هستند.بر اساس گزارش فدراسیون دانشمندان آمریکایی، چین با ۶۰۰ کلاهک، سومین قدرت هستهای بزرگ است، و فرانسه با ۲۹۰ کلاهک، بریتانیا با ۲۲۵ کلاهک، هند با ۱۸۰ کلاهک، پاکستان با ۱۷۰ کلاهک، اسرائیل با ۹۰ کلاهک و کره شمالی با ۵۰ کلاهک در رتبههای بعدی قرار دارند.شواهد موجود نشان میدهند که روسیه، آمریکا و چین به صورت گسترده در حال نوسازی زرادخانههای هستهای خود هستند.