تازهترین گزارش مرکز آمار نشان میدهد که شاخص قیمت مصرفکننده خانوارها در مهر ۱۴۰۴ به ۴۰۳.۸ رسیده؛ رقمی که بهتنهایی نشان میدهد تورم به نقطه جوش رسیده و هزینه زندگی در نخستین ماه پاییز، جهشی بیسابقه را تجربه کرده است.در حالی که تنها یک ماه پیش، شهریور با ثبت رکورد ۲۸ ماهه در تورم نقطهبهنقطه به تیتر یک رسانهها تبدیل شده بود، مهرماه همه رکوردهای اخیر را شکست و سیگنالی روشن از بدتر شدن وضعیت معیشت خانوارهای ایرانی فرستاد. شاخص قیمت مصرفکننده خانوارها در مهر نسبت به ماه قبل ۵ درصد افزایش یافته است؛ عددی که در ظاهر ممکن است کوچک به نظر برسد، اما در دنیای تورم، معنای آن جهشی عظیم است.سطح تورم ماهانه در اقتصاد ایران معمولاً در محدوده ۲ تا ۳ درصد نوسان دارد و رقم ۵ درصدی تنها یکبار دیگر در خرداد ۱۴۰۱ دیده شده بود؛ زمانی که حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث انفجار قیمتها شد.در واقع، تورم ۵ درصدی در مهر ۱۴۰۴ یک سیگنال هشدار تورمی است؛ نشانهای از بازگشت چرخهای که بهتدریج ارزش پول ملی را فرسوده و قدرت خرید را میبلعد.در میان گروههای مختلف کالایی، بیشترین رشد قیمت به خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات تعلق دارد؛ این گروه در مهرماه ۶.۴ درصد افزایش قیمت را تجربه کردهاند، در حالیکه کالاهای غیرخوراکی و خدمات با رشد ۴.۲ درصدی در رتبه دوم قرار دارند. بهعبارت دیگر، گرانی مستقیمترین ضربه را بر سفره مردم وارد کرده است. در همین حال، نرخ تورم نقطهبهنقطه (که میزان تغییر قیمتها در یک سال را نشان میدهد) در مهر به ۴۸.۶ درصد رسید.این رقم به معنای آن است که خانوارهای ایرانی برای خرید سبدی یکسان از کالاها و خدمات، نسبت به مهر سال گذشته نزدیک به ۵۰ درصد بیشتر هزینه کردهاند، همچنین باید توجه داشت که طبق دادههای مرکز آمار، تورم سالانه در دهکهای مختلف هزینهای کشور بین ۳۸.۲ درصد (دهک دهم، یعنی ثروتمندترین خانوارها) تا ۴۰.۱ درصد (دهک اول، یعنی فقیرترین خانوارها) در نوسان است.به بیان ساده، دهکهای فقیر تورم بیشتری را تجربه میکنند و دلیل این امر روشن است: بخش عمده هزینه خانوارهای کمدرآمد صرف خوراکیها و نیازهای ضروری میشود، همان بخشهایی که در ماههای اخیر بیشترین افزایش قیمت را داشتهاند.
چنان چه که در مهرماه، نان و غلات با تورم نقطهبهنقطه ۹۸ درصدی رکورددار گرانی بودهاند؛ یعنی قیمت این گروه در یک سال دو برابر شده است.پس از آن، میوهها با ۹۴ درصد و سبزیجات با ۷۷ درصد افزایش در رتبههای بعدی قرار دارند. این اعداد نشان میدهند که سفره غذایی خانوارها به کوچکترین سطح چند سال اخیر رسیده است.