دکتر حمیدرضا آقاباباییان اظهار کرد: در جهان، دو مدل فکر در خصوص تغییر اقلیم وجود دارد؛ یکی تفکر ترامپ و دانشمندانی که در کنارشان هستند و دیگری تفکر دیگر دانشمندانی که مبتنی بر شواهد و براساس مطالعات علمی صحبت میکنند. آنچه مشخص است، نمود تغییر اقلیم و گرمایش جهانی است که در سالهای گذشته شاهد آن بودهایم. این گرمایش موجب افزایش دمای بسیاری از مناطق سطح زمین شده است که نمود آن در کشور ما بیشتر از دیگر کشورها است. به طور میانگین در برخی ماهها نسبت به سالهای قبل، دما در کشور ما تا ۵ درجه افزایش داشته است، در حالی که این افزایش در میانگین جهانی حدود یک تا یک و نیم درجه برآورد میشود. بنابراین میتوان گفت نظریه دانشمندانی که در حوزه تغییر اقلیم فعالیت میکنند و گرمایش جهانی را مطرح میکنند، توسط شواهد تایید میشود. علاوه بر این، در خوزستان و کشور ما نیز تغییرات محسوسی را در دهههای اخیر از جمله افزایش قابل توجه آلایندههای هوا را میبینیم. در گذشته شرایط به این شکل نبود اما در سالهای اخیر در بسیاری از روزها، میزان آلایندههای هوا فراتر از حد مجاز تعیینشده توسط سازمان بهداشت جهانی بوده است. در برخی سالها، در خوزستان بیش از ۲۵۰ روز ناسالم در سال داشتهایم و در این روزها، آلایندهها از محدوده سلامت فراتر رفتهاند. این آلایندهها میتوانند مبتنی بر گازهای محیطی یا ناشی از طوفانهای گرد و غبار باشند. پیشبینیها و روندهای جهانی نشان میدهند این شرایط از این بدتر خواهد شد.
افزایش مشکلات سلامت وابسته به اقلیم
وی گفت: مشکلات سلامتی وابسته به تغییر اقلیم در شهرهایی مانند دزفول نیز در حال افزایش است. حتی با وجود سازگاری مردم این منطقه با گرما در طول سالها، همچنان شاهد آسیبپذیریهایی در دمای بسیار بالا هستیم؛ به گونهای که گروههای آسیبپذیر را دچار مشکلات سلامتی میکند.این موضوع بسیار مهم است و امیدواریم در سیاستگذاری و برنامهریزیهای بهداشتی دیده شود و برنامهریزی به گونهای باشد که تابآوری نظام سلامت و سازگاری مردم تقویت شود تا بتوانیم این شرایط را با سلامت بهتر و آسیب کمتر پشت سر بگذاریم؛ در غیر این صورت، در سالهای آینده با مشکلات سلامتی فزآیندهای به ویژه برای گروههای آسیبپذیر مانند سالمندان، زنان باردار و کودکان مواجه خواهیم شد.
مهاجرت قشر فرهیخته و مرفه از خوزستان
وی افزود: بنابراین باید جلوی این مشکلات گرفته شود؛ در غیر این صورت، به نظر میرسد این مشکلات بر استان خوزستان و کشور ما غلبه کند و حتی منجر به تخلیه سکنه بسیاری از مناطق شود یا قشر فرهیخته و مرفهتر به فکر مهاجرت بیفتند که این اتفاق افتاده است و موجب میشود خوزستان خالی از این افراد شود. در سال گذشته بسیاری از ساکنان استان خوزستان به دلیل وخامت آلودگی هوا یا مشکلات ناشی از دمای بسیار بالا، مهاجرت کردند. این امر میتواند منجر به تخلیه برخی مناطق استان از افرادی شود که بر فرهنگ، سواد، امکانات و پدیدههای اجتماعی آن جامعه تاثیرگذار خواهند بود. تغییر اقلیم عمدتا پس از پدیده صنعتی شدن جهان و با افزایش استفاده از سوختهای فسیلی و در نتیجه، انتشار گازهای گلخانهای آغاز شد. انتشار گازهای گلخانهای موجب شده است تشعشعات و حرارت به راحتی از جو زمین خارج نشود؛ بنابراین تغییر اقلیم اتفاق افتاده است. وقتی از تغییر اقلیم صحبت میکنیم یعنی این پدیده در بازههای بلندمدت حداقل ۳۰ تا ۴۰ ساله، رخ داده است؛ اگرچه دادههای قدیمی در کشور ما زیاد نیست و بیشتر به سالهای اخیر مربوط میشود ما بر اساس مخاطره و دادههای تاریخی و مشاهدهها صحبت میکنیم.: بنابراین تغییر اقلیم را به افزایش گازهای گلخانهای پس از صنعتی شدن مرتبط است که نمودهای آن با تغییرات دمایی، گرمایش جهانی، سیلهای ناگهانی، بارشهای فراوان، طوفانها، خشکسالی و مشکلات مشابه مشاهده میشود. براساس مخاطرات این پدیده، مشکلات سلامتی استخراج میشوند و سپس استراتژیهایی را در اختیار سیاستمداران، محققان و مراجع علمی قرار میدهیم.
گرما و آلودگی هوا کدام بیماریها را افزایش دادهاند؟
وی در خصوص تاثیر تغییر اقلیم بر بروز و تشدید بیماریها گفت: علم ما مبتنی بر مطالعات انجامشده است. در یک مطالعه مروری نظاممند که در سال ۱۴۰۰ انجام شد و با بررسی حدود ۱۴۰ مطالعه بینالمللی، مشخص شد که تقریبا گرمایش جهانی و افزایش موجهای گرما بر سلامت تاثیر داشتهاند؛ به طور مشخص، موج گرما مرگ و میر و بستری ناشی از بیماریهای قلبی و برخی بیماریها مانند سکته مغزی را افزایش داده است. این نتایج به صورت متقن به دست آمده است.در حوزه طوفانها، سیل و دیگر مخاطرات نیز، تجربه ما در طوفانهای گرد و غبار و بررسی ۱۵۱ مطالعه بینالمللی، نشان داد که بیش از ۹۵ درصد مطالعات، تاثیر این طوفانها و آلایندههای همراه آنها بر سلامت را به صورت مشخص نشان دادهاند.