به گزارش مهر، پروژه‌های متروهای اهواز، اصفهان و مشهد با هم آغاز شدند؛ در حالی که متروی اهواز مثل نوزادی ناقص‌الخلقه است که به همه چیز شباهت دارد الا قطار شهری، اما متروی مشهد و اصفهان دوره نوزادی خود را طی کردند و اکنون یک جوان بالغ هستند.به لطف قرارداد نصف و نیمه یا ترکمانچایی طرح قطار شهری اهواز، پس از گذشت ۱۵ سال از شروع این پروژه، تنها ۲۸ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و طی این مدت اهوازی‌ها عملاً سرکار بوده‌اند؛ با وجود این همه فرصت سوزی ولی پیمانکار مدعی شده است که شهرداری اهواز و دولت به تعهداتشان عمل نکرده و آنها درست کار نکرده‌اند.در این سال‌ها شهرداران وقت و شورای شهر اهواز با کیسون از راه تسامح و تساهل وارد شدند تا بلکه طرح نیمه‌جان قطار شهری اهواز دوباره جانی بگیرد اما انگار قطار شهری اهواز طلسم و جادو شده است. طی این مدت هر چه دولت، شهرداری و شورای شهر اهواز با کیسون راه آمدند و به ساز آن رقصیدند اما این شرکت به هیچکدام از وعده‌هایش عمل نکرد و دست مسئولان اهواز و استان را برای راه‌اندازی قطار شهری اهواز در حنا گذاشت.به نظر می‌رسد که قرارداد ساخت قطار شهری اهواز بیشتر شبیه به یک قرارداد ناقص بوده تا قرارداد درست و درمانی که بتوان اسم آن را قرارداد گذاشت؛ اگر روزی که مسئولان وقت شهرداری پای قرارداد را امضا می‌کردند به جزئیات و بندهای آن دقت می‌کردند، اکنون طرح قطار شهری اهواز این همه معطل نمی‌شد و اهوازی‌ها صاحب مترو شده بودند.
مترو استخوان لای زخم اهواز
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان می‌گوید: پروژه قطار شهری اهواز چند سال است که به شکل استخوان لای زخم باقی‌مانده و در عین حال منجر به اتلاف هزینه و سرمایه‌های این شهر شده است.سید کریم حسینی ادامه می‌دهد: انتظار داریم که این پروژه به سرانجام برسد و پیمانکار نیز به شکل قانونی تعیین تکلیف شود؛ البته در عین حال باید برخورد لازم با این همه سال کم‌کاری و توقف پروژه در دو سال صورت بگیرد.وی با تأکید بر اینکه هیچ شرکت و پیمانکاری در برابر قانون نباید مصون باشد، یادآور می‌شود: این وضعیت نامناسب که شهروندان بعد سال‌ها انتظار حتی شاهد بهره‌برداری از یک خط مترو در اهواز هم نباشند، پذیرفتنی نیست.بعد از خلع ید شدن کیسون، قراردادهای جدید باید با نظارت بیشتر منعقد و از نظر حقوقی نیز تمام زوایای آن شفاف و با تدوین یک جدول زمانی مشخص اجرایی شود.اگر پیمانکار به تعهدات خود عمل نکرد، باید یک سری جرایم را در نظر بگیرند تا اهرم فشاری نه در دست شرکت مجری بلکه برای کارفرما باشد.حسینی در واکنش به اینکه قرارداد شرکت کیسون بیشتر به نفع مجری منعقد شده است، عنوان می‌کند: در قرارداد کیسون این اهرم فشاری که باید دست کارفرما باشد ولی کاملاً برعکس بوده و به دست مجری پروژه افتاده بود.قطعاً ابهاماتی در این قرارداد داریم که نیاز به بررسی‌های بیشتر است و باید از ابزارهای نظارتی و شاید قضائی برای حل این مشکل استفاده کنیم.
کیسون شهر اهواز را شخم زد
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر اهواز نیز می‌گوید: اواخر سال ۹۷ جلسه‌ای با حضور معاون عمرانی استاندار خوزستان برگزار و در نتیجه موضوع ادامه همکاری شرکت کیسون در پروژه قطار شهری اهواز به شورای فنی وزارت کشور ارجاع شد.رحیم کعب عمیر با اشاره به اینکه قرارداد دیگر متروهای شهری در کشور به نحوی تنظیم شده که زیر نظر سازمان حمل‌ونقل و ترافیک است ولی در خوزستان این‌طور نبوده و زیر نظر استانداری است، عنوان می‌کند: نکته بعدی اینکه معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری عضو هيات‌مدیره و شورای سازمان مترو نیستند؛ رئیس شورای شهر عضو شده که مرتب تغییر می‌کند.وی در واکنش به اینکه ممکن است شیرینی این فسخ قرارداد به کام مردم اهواز تلخ شود، می‌گوید: قطعاً شهرداری جنبه‌های حقوقی کار را در نظر گرفته و وقتی فسخ قرارداد ابلاغ شود دیگر قابل بازگشت نیست.
کعب عمیر با تأکید بر اینکه برای جایگزین کردن پیمانکار جدید در اسرع وقت اقدام می‌شود، ادامه می‌دهد: اگر خط یک مترو اهواز فازبندی شده و به پیمانکار اجازه نمی‌دادند که در صورت عدم افتتاح آن نسبت به زخمی کردن دیگر نقاط شهر اقدام کند، خیلی بهتر بود؛ متأسفانه شرکت کیسون تا انتها شهر را شخم زده و اگر ارائه عملکرد زودتر از این‌ها مطالبه می‌شد قطعاً این‌قدر خسارت نمی‌دادیم.کیسون به عنوان پیمانکار مترو اهواز متأسفانه شهر را زخمی، مردم را اذیت، سیمای شهری را نازیبا، شهر را دارای ترافیک و در عین حال خسارت‌هایی را به شهروندان و سیستم مدیریتی شهر وارد کرده است؛ بنابراین بعد از انتخاب پیمانکار بعدی باید بخش‌بندی شدن اجرای پروژه در اولویت باشد.برای فسخ قرارداد شرکت کیسون از شهردار اهواز حمایت می‌کنیم چون این کار باید خیلی زودتر انجام می‌شد؛ متأسفانه در ۱۵ سال اخیر تجهیزات بسیاری در این پروژه مستهلک و فرسوده شده که همه جزو سرمایه‌های با ارزش محسوب می‌شوند.
بار حقوقی فسخ قرارداد
در عین حال استاد حقوق دانشگاه شهید چمران اهواز می‌گوید: در مواردی که قراردادهایی با اعتبارات بانک جهانی یا اعتبارات سیستم‌های جهانی تأمین می‌شوند، معمولاً آنها فرم قراردادی را برای قراردادهایشان پیش‌بینی می‌کنند که شرط داوری دارد.پژمان محمدی ادامه می‌دهد: با این شرط اختلافات بین دو طرف توسط هيات داوری رسیدگی می‌شود.در قانون اساسی ما اموال عمومی را نمی‌توان به داوری ارجاع داد و این کار تشریفاتی دارد؛ برخی موارد از قبل چون ایران قانون آن بانک را در دهه ۲۰ تأیید کرده است طبیعتاً آن قانون باید اجرا شود. در موارد متعددی در کشور و استان خوزستان از قراردادهایی که مبنای اعتبارشان، اعتبارات این بانک بوده استفاده شده و طبیعتاً باید به شرایطی که آن بانک پیش‌بینی می‌کند و در قراردادها گنجانده می‌شود، عمل کرد.اگر شرایط این چنین باشد و شرط داوری باشد و در هر مرجعی که تعیین شده باید انجام شود.ممکن است در این پروژه تخلف‌های بسیاری مانند طولانی کردن پروژه، توقف در کار و یا عدم کیفیت در کار وجود داشته باشد که در صورت وجود این بندها در قرارداد، شهرداری اهواز می‌توانست قرارداد را فسخ کند.
و اما توضیحات مدیرعامل قطار شهری
از سوی دیگر مدیرعامل قطار شهری اهواز در گفتگو با مهر، با اشاره به عدم تعهد شرکت کیسون پیمانکار احداث قطار شهری اهواز و مهلت‌های متعدد برای اجرای قرارداد، می‌گوید: بسیار از شرایط پیش آمده هم ناراحت هستیم.شهرام شاهین زاده می‌افزاید: فسخ قرارداد با شرکت کیسون به رغم خواسته درونی همه ما بوده است.اما در خصوص قرارداد قطار شهری اهواز سال ۸۵ این قرارداد تحت شرایطی منعقد شد که از ابتدای کار شرکت‌های بزرگ و حتی قرارگاه خاتم در کنار کیسون پای‌کار آمده بودند.در آن زمان برای ارزیابی کیفی شرطی گذاشتند که اگر کسی بتواند سرمایه‌گذار خارجی بیاورد برای ما در اولویت است. تنها کسی که سرمایه‌گذار خارجی معرفی کرده و فاینانسور همراه خودش آورده بود، شرکت کیسون بود.وی با بیان اینکه متأسفانه پاکت‌های بقیه شرکت‌ها در آن زمان باز نشد، یادآور می‌شود: فقط پاکت شرکت کیسون باز شد و با قیمت و شرایط اعلام شده موافقت به عمل آمد.شاهین زاده با بیان اینکه این قرارداد از ابتدای کار از ماهیت قرارداد نکات مبهم داشته و هم به نفع پیمانکار بوده است، تصریح می‌کند: شرکت کیسون یک شرکت حرفه‌ای است و به نفع خودش در شرایط و مقاطع مختلف از این ابهامات به صورت بسیار حرفه‌ای استفاده می‌کند.وی با اشاره به اینکه قطعاً با فسخ قرارداد مفاد فرعی آن نیز فسخ می‌شود، می‌گوید: این تصمیم یک تصمیم سختی بود و همین حالا هم منتقدانی داریم اما مردم اعتماد کنند که صلاح مردم و حق و حقیقت را به نتیجه می‌رسانیم.
هرچند شواهد امر نشان می‌دهد که شرکت کیسون با زرنگی تمام قراردادی امضا کرده که دست شهرداری را بسته تا زمان خلع ید در مراجع بین‌المللی پاسخگو باشد و خسارت خیلی زیادی پرداخت کند ولی مسئولان نظارتی و قوه قضائیه باید در کنار وزارت کشور به کمک شهروندان اهوازی آمده و گره از این کلاف سردرگم باز کنند.از قدیم گفته‌اند مرگ یک بار و شیون یک بار با وجود صرف هزینه و زمان بسیار حالا وقتش رسیده است که بین بد و بدتر یکی را انتخاب کرد؛ هرچند که خلع ید پیمانکار قطار شهری می‌تواند چالش‌ها و یا تبعات حقوقی را برای شهرداری اهواز و استان داشته باشد اما شهرداری اهواز باید جام زهر را بنوشد و این خلع ید را انجام و پیمانکار دیگری را جایگزین کند تا گره از این کار باز شود.