از سویی، حصول دستاورد در چهارچوب توافق برجام در کوتاه مدت نیز چندان محتمل به نظر نمی‌رسد. در این میان، آمِریکن کانسرویتیو پیش بینی می‌کند که توافق برجام بار دیگر برای مدتی محل رایزنی‌های گسترده طرف‌های بین‌المللی و منطقه‌ای قرار خواهد گرفت و البته چشم انداز آتی آن نیز چندان روشن نیست. آمِریکن کانسِرویتیو در این رابطه می‌نویسد: «بار دیگر مساله توافق برجام و فعالیت‌های هسته‌ای ایران، به موضوعی برجسته در عرصه سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده است. توافقی که در اواخر دوران ریاست جمهوری باراک اوباما منعقد شد و ترامپ با بی‌اعتنایی به این توافق، آمریکا را از آن خارج کرد. در شرایط کنونی (در دوره بایدن) جدای از مذاکرات مستقیم در وین، سِیلی از رایزنی‌های غیرمستقیم میان طرف‌های مختلف در واشنگتن، تل آویو، تهران و همچنین دیگر پایتخت‌های مرتبط با این مساله در جریان خواهد بود. در این چهارچوب اخیرا رابرت مالی نماینده ویژه دولت آمریکا در مساله ایران نیز در موضع گیری گفته است که در جریان سفر‌های خود به امارات، اسرائیل، عربستان و بحرین (در فاصله روز‌های ۱۱ تا ۲۰ نوامبر)، تا حد زیادی به بحث و رایزنی با مقام‌های کشور‌های ذکر شده در مورد مساله برجام و تلاش‌ها جهت احیای توافق مذکور خواهد پرداخت (در این میان نخست وزیر اسرائیل نفتالی بنت، به نشانه اعتراض به رویکرد بایدن در مساله برجام، از ملاقات با رابرت مالی خودداری کرده است). در این میان برخی ناظران و تحلیلگران بر این باروند که توافق برجام می‌تواند شاهد روز‌های روشن تری باشد. در این رابطه به طور خاص گفته می‌شود: احیا و نجات برجام، نیازمند اراده سیاسیِ قوی تر، انعطاف پذیری بیشتر، و نشان دادن خلاقیت از سوی تمامی طرف‌ها است. در شرایط کنونی، طرف آمریکایی تا حد زیادی قانع شده که تهران دیگر علاقه‌مند به احیای توافق برجام نیست. ایران موضع خود را در جریان مذاکرات هسته‌ای بالا می‌بیند و معتقد است توانسته به خوبی فشارهای دونالد ترامپ را تحمل کند و در مقابل فشارهای بایدن نیز ابزار‌های متنوعی را در اختیار دارد.
در شرایط کنونی، دولت جدید ایران تا حد زیادی بر این باور است که باید با رویکردی سخت‌گیرانه وارد مذاکرات هسته‌ای شد. این دولت به طور خاص معتقد به دستاورد‌های عملی از مذاکرات است و تاکید دارد که عملگرایی، چراغ راه آن در تعامل با قدرت‌های غربی در چهارچوب معادله برجام است. ایران در شرایط فعلی به لغو تحریم‌ها علیه خود نیاز دارد با این حال، برای تهران روشن نیست که آیا بازگشت آمریکا به توافق برجام، زمینه را برای لغوِ دائم، عملی و واقعیِ تحریم‌ها علیه ایران فراهم خواهد کرد یا نه. در واقع، ایران به خوبی می‌داند که سرمایه گذاری‌های خارجی به ایران، در صورتی که شرکت‌های غربی باور داشته باشند که سال ۲۰۲۴ میلادی یک رئیس‌جمهورِ جمهوریخواه در آمریکا به قدرت خواهد رسید، راه نخواهند یافت. در شرایط فعلی، دولت بایدن عملا بسیاری از چهره‌ها شناخته شدن دولت باراک اوباما را در عرصه سیاست خارجی آمریکا، بار دیگر وارد میدان کرده است. رابرت مالی، وندی شرمن، و سوزان رایس، معروف‌ترین چهره‌ها در این زمینه هستند. البته که این موضوع خبر چندان خوشایندی برای مخالفان جدی ایران و توافق برجام نیست. در این چهارچوب، منتقدان آمریکاییِ دولت بایدن می‌گویند: در شرایط کنونی، آمریکا با سطح بالای جرم و جنایت در داخل رو به رو است، اخیرا تورم در آمریکا افزایش یافته و چین و روسیه نیز در محور شرق جهان تحرکات گسترده‌ای را علیه واشنگتن دارند، با این حال در این میان یک بحران گیج کننده و عمیقا خطرناک با دوستان، واقعا برای آمریکا مضر خواهد بود. در این چهارچوب، ایران به عنوان کشوری مخالف با آمریکا نیز، توانسته جایگاه قابل توجهی در جهان پیدا کند و عملا در جبهه خود، بازیگران مختلفی را نیز بسیج کرده است. مساله‌ای که در شرایط فعلی به هیچ عنوان در راستای منافع آمریکا نیست. در شرایط کنونی، برجام با چند چشم انداز خاص از سوی آمریکا رو‌به رو است. اولا امکان دارد تا بار دیگر در جریان انتخابات کنگره و ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، افرادی نظیر جان بولتون، مایک پمپئو، مایک پنس و حتی خودِ دونالد ترامپ قدرت بگیرند که این مساله اساسا موجب می‌شود تا دستورکار تغییر نظام سیاسی در ایران/Regime Change با قدرت و جدیت در چهارچوب ساختار سیاسی آمریکا مطرح شود.
از سوی دیگر، امکان دارد نوعی جریان مخالفتِ عملگرایانه با ایران نیز در آمریکا از سوی سیاستمداران این کشور اتخاذ شود که این رویکرد نیز خود از دو سرچشمه اصلی تغذیه می‌شود: اولا اسرائیل و نفوذ آن بر دستورکار‌های دولت آمریکا در رابطه ایران و دوم، مساله چین که در شرایط کنونی توجه اصلی دولت بایدن به آن معطوف است و واشنگتن شدیدا نسبت به نفوذ بین‌المللی آن حساس است. در این شرایط، آینده توافق برجام را چندان نمی‌توان روشن تصور کرد. بار دیگر این توافق با سِیلی از رایزنی‌ها در وین، واشنگتن، تل آویو، تهران و پایتخت‌های عربی رو به رو خواهد شد. مساله‌ای که مخصوصا وقتی با مواضع مختلف و بعضا متضاد ایران و آمریکا همراه شود، عملا چشم‌انداز آتی برجام را نیز بیش از پیش مبهم می‌سازد».
ایران به نقطه بی‌بازگشت نزدیک می‌شود
نماینده آمریکا در امور ایران هشدار داد که تهران با افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود به نقطه بی‌بازگشتی برای احیای برجام نزدیک می‌شود.
رابرت مالی گفت: اقدامات ایران زنگ خطر را در سرتاسر منطقه به‌صدا درآورده است. رابرت مالی، به افزایش اورانیوم غنی‌شده در تاسیسات هسته‌ای ایران انتقاد کرد و هشدار داد، اگر ایران با سرعت فعلی به پیشرفت خود در زمینه غنی‌سازی اورانیوم ادامه دهد، «زمانی خواهد رسید که احیای برجام غیرممکن خواهد شد». پیش‌تر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده بود که ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالای خود را افزایش داده است.مالی در ادامه گفت: «پیشرفت‌های ایران زنگ خطر را در سرتاسر منطقه به‌صدا درآورده است.»نماینده آمریکا در امور ایران همچنین خاطرنشان کرد که ایالات متحده و چین و روسیه در این زمینه هم‌نظر هستند، زیرا به گفته او هر سه کشور مایلند از بروز بحران تازه‌ای جلوگیری کنند، «بحرانی که اگر ایران به مسیر فعلی خود ادامه دهد، جرقه خواهد زد.»او با تاکید گفت، تهران تلاش می‌کند با تعویق مذاکرات، برای پیشرفت در برنامه هسته‌ای خود زمان بخرد.
از آنچه در گذشته اتفاق افتاد درس بگیریم
یك كارشناس مسائل بین‌الملل اظهار داشت: برای تعیین سیاست نظام در مساله مذاکرات هسته‌ای، حتما لازم است از آنچه در گذشته اتفاق افتاد درس بگیریم تا منافع عمومی فدای برخی مصلحت‌اندیشی و رفتار‌های تعاملی با غرب نشود. البته برخی همچنان معتقدند رویکرد توام با عقب نشینی و نرمش قبلی کارساز است و برای گذر از شرایط بحرانی مجبور به این هستیم که به دنیای غرب باج بدهیم. البته آمریکا و اسراییل این گروه را فریب می‌دهند تا روند خسارت بار برای جمهوری اسلامی ادامه داشته باشد. این تلاش‌ها در حالی است که در مذاکرات گذشته ما همه امتیاز را دادیم و هیچ امتیاز نگرفتیم. حتی دولت سعودی به ترامپ این پیام را فرستاد که ما نفت مورد نیاز بازار جهانی را تامین می‌کنیم و با خیال راحت نفت ایران را تحریم کند.جعفر قنادباشی گفت: ما تحت هیچ شرایطی نباید به روند غلط گذشته رجوع کنیم. در واقع بهترین واکنش به تحرکات غرب چیزی جز این نیست که برای حفظ منافع ملی با جسارت زیادی پای میز مذاکره برویم و نشان بدهیم قرار نیست برابر مطالبات تمامیت خواهانه آن‌ها مرعوب باشیم. یک شیوه می‌تواند بازگشت به رویکرد مرحله به مرحله باشد. یعنی به همان مقداری که امتیاز می‌گیریم امتیاز بدهیم که این با اصل مذاکره دوجانبه همخوانی دارد. همچنین با توجه به اینکه غرب با زبان انصاف بیگانه است و به مذاکره به مثابه جنگ نگاه می‌کند، قاطعانه برویم و از حق اصلی کشورمان بدون هیچ تعامل و تسامحی دفاع کنیم.او همچنین تصریح کرد: واقعیت چیزی جز این نیست که همه مجدانه درصدد تحدید و انزوای جمهوری اسلامی هستند و در این راستا از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند. پس ما باید حواسمان را جمع کنیم و بدون اینکه هراسی از تهدید‌ها داشته باشیم، باید شیوه‌ای را که تا حالا امتحان نکرده ایم را جدی بگیریم و با کمترین انعطاف از حق اصلی مان بهره ببریم و دیگر زیر بار نظارت‌هایی که شدیدترین بودند، نرویم. اساسا عقل حکم می‌کند، صبر و کوتاه آمدن در قبال غرب نتیجه‌ای نخواهد داد.