در نشست‌های اخیر این شورا هواشناسی خوزستان بارش‌های نرمال در ۲ ماه نخست پاییز پیش بینی کرده، با این حال مسئولان از آمادگی رویارویی با سیلاب احتمالی گفته‌اند تا خسارت‌های سیل بهار ۹۸ تکرار نشود. در پی طغیان رودخانه‌های کرخه، کارون و دز ۲۱ شهرستان دچار سیلاب شدند. ۱۳۳ روستا را سیلاب برد و ۳۷۴ روستا به صورت جزئی و کلی تخلیه شدند. به گفته وزیر کشور ۴۰۰ هزار نفر در خوزستان تحت تاثیر سیل بهار امسال بودند.
رئیس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز، با تاکید بر لزوم آمادگی برای مقابله با سیل احتمالی گفت: حفظ، بازگشایی و احیای سیلاب‌برهای رودخانه‌های کرخه و کارون برای کاهش خسارت‌های سیل ضروری است. مهدی قمشی در گفتگو با ایرنا درباره اقدامات لازم برای آمادگی مقابل سیلاب احتمالی، اظهار داشت: حفظ و بازگشایی و احیای سیلاب‌برهای رودخانه‌های کرخه و کارون، آزادسازی حریم رودخانه‌ها و ظرفیت‌سازی در مخازن سدها مهمترین اقدامات برای مقابله با سیلاب احتمالی هستند. وی با تاکید بر نقش سیلاب‌برها در کاهش خسارات سیلاب گفت: حفظ و احیای سیلاب‌برها در حوزه‌های کارون و کرخه باید به عنوان یکی از برنامه‌های جدی پیگیری شود. وی افزود: نهر بحره و نهر مالح سیلاب‌برهای طبیعی رودخانه کارون هستند که در خشکسالی‌های طولانی از بین رفته و کاملا فراموش شده بودند، این مسیل‌ها که سیلاب کارون را به تالاب شادگان منتقل می‌کنند از حیز انتفاع خارج شده بودند و در سیلاب اخیر نهر بحره با تلاش بسیار جدی به مدار آمد، اما بعد از سیل متاسفانه دوباره فراموش شده اند.
قمشی اضافه کرد: نهر بحره بعد از بازگشایی توانست ۷۰۰ مترمکعب برثانیه از سیلاب کارون را به تالاب شادگان هدایت و مانع آبگرفتگی پایین دست اهواز شود، اما می‌بینم که هنوز ۶ ماه از سیل نگذشته، این کانال دوباره در حال تخریب است، این در حالیست که برای آبگیری تالاب به شدت به این سیلاب‌بر نیاز داریم.
وی اظهار داشت: در حوضه کرخه نیز کانال مصنوعی سیلاب بر خسرج می‌تواند در کاهش سیلاب و هدایت آن به هورالعظیم نقش جدی ایفا کند.
دست‌اندازی به رودخانه‌ها
این عضو هیات علمی دانشگاه شهیدچمران اهواز یکی دیگر از دلایل آبگرفتگی در سیلاب اخیر را تعرض به حریم و بستر رودخانه‌های عنوان کرد و گفت: رعایت اصول جاده‌سازی و راه آهن و شهرسازی و عدم تعرض به حریم و بستر رودخانه‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: در سیل اخیر نقاط ضعف عمده‌ای در این زمینه مشاهده شد به طور مثال خط دوم راه آهن اندیمشک به اهواز به دلیل ارتفاع پایین و زیرگذرهای نامناسب، مانع عبور جریان سیل شد و در نهایت سیلاب راه آهن را به زیر آب برد.
قمشی با بیان اینکه روستاهایی در بستر سیلابی رودخانه قرار دارند که باید جابه‌جا شوند، تصریح کرد: دبی سه هزار مترمکعب درثانیه، سیلاب طبیعی ۲۰ ساله رودخانه کارون به شمار می‌رود، اما همین جریان باعث شد شهر جدید شیرین‌شهر که کمتر از ۱۵ سال عمر دارد با این سیلاب معمولی دچار آبگرفتگی شود، که نشانه هدر دادن سرمایه‌های ملی است.
بپذیریم که غافلگیر شدیم
قمشی گفت: پیش بینی هواشناسی برای پائیز امسال، بارش نرمال در آبان ماه و بارش کمتر از نرمال در ماه‌های آذر و دی است، در حال حاضر حجم کافی در سدهای کارون و کرخه برای مهار سیلاب وجود دارد که در صورت پیش بینی ماه‌های پر بارش در ماه‌های بهمن و اسفند این حجم کافی برای مهار سیل محتمل نیز باید رعایت شود. وی اظهار داشت: پارسال به دلیل خشکسالی و خالی بودن مخازن سدها، آبگیری از مهر ماه (ابتدای سال آبی) آغاز شده بود به همین دلیل مخازن سدها در بهمن و اسفند تقریبا پر بود و حجم کافی برای کنترل سیل به ویژه در سد کرخه نداشتیم.
قمشی افزود: باید بپذیریم که در سیل اخیر غافلگیر شدیم، زیرا با توجه به گذراندن دوره‌های خشکسالی متمادی، دیدگاه خشکسالی بر ذهن مسئولان چیرگی داشت به همین دلیل در تخلیه سدها با احتیاط رفتار می‌کردند و به اصطلاح دست به عصا می‌رفتند و سعی می‌کردند که آب مخازن را تا حد امکان نگه دارند، اما امسال متفاوت است و با تجربه پارسال امیدواریم اگر بارندگی همانند سال قبل اتفاق بیفتد، مدیریت بهتری شاهد باشیم و غافلگیر نشویم. به گفته وی افزایش دبی کارون نشان می‌دهد که هم اکنون تخلیه سدها در حال انجام است و با این کار حجم سیل گیری سدها افزایش داده می‌شود.
قمشی در مورد مدیریت سد کرخه افزود: با یک دیدگاه در برنامه ریزی حوضه کرخه می‌شد خروجی سد کرخه را در اسفند ماه به جای ۴۰۰ مترمکعب در ثانیه به ۸۰۰ مترمکعب در ثانیه افزایش داد، در اینصورت مقداری از زمین‌های کشاورزی دچار آبگرفتگی می‌شد اما احتمال کنترل بارش‌های بعد افزایش می‌یافت؛ دیدگاه دیگر این بود که در اسفند دبی خروجی سد کرخه در حد دبی ایمن ۴۰۰ مترمکعب درثانیه نگهداشته شود و منتظر بارش‌های فروردین باشیم و بعد تصمیم گیری شود؛ در عمل مسئولان، دیدگاه دوم را اجرا کردند.
وی اضافه کرد: اکنون با بررسی وقایع گذشته اینطور نتیجه می‌گیریم که اگر دیدگاه اول اجرا می‌شد و خروجی سد کرخه در اسفند ماه افزایش می‌یافت، خسارت‌ها در حوزه کرخه کمتر بود؛ البته این مساله حالا که حوادث رخ داده به این صورت قابل تحلیل است، هر چند برای اظهار نظر دقیق‌تر باید محاسبات دیگری انجام شود.
قمشی خاطرنشان کرد: تاثیر افزایش خروجی سدهای استان در اسفندماه بر دبی اوج در فروردین ماه گذشته در حال مطالعه است و هنوز نتایج آن مشخص نشده است. وی افزود: باید به این مساله توجه داشت برنامه ریزی صحیح در مخازن سدها زمانی در مدیریت سیل تاثیرگذار است که بارندگی شدید در بالادست باشد، اما اگر بارندگی سیل آسا در خود دشت خوزستان اتفاق بیفتد، دیگر از سدها کارچندانی ساخته نیست.
خلاء اطلاع رسانی در زمان سیل
قمشی همچنین گفت: آمادگی سیستم‌های شهری همچون فاضلاب از هم اکنون باید در دستورکار قرار گیرد تا مانند سیل اخیر از بابت پس زدگی فاضلاب شهری به خیابان‌ها و منازل مسکونی نگرانی وجود نداشته باشد. وی برنامه ریزی برای اطلاع رسانی را نیز از موارد ضروری در زمان سیلاب دانست و گفت: در سیل اخیر اطلاع رسانی لحظه‌ای در زمان سیلاب برای کسانی که درگیر سیل بودند ضعیف بود و باید برای سیل احتمالی آینده برنامه ریزی شود که اطلاعات درست و به موقع و لحظه‌ای به شهروندان به ویژه آنهایی که درگیر سیلاب هستند منتقل شود.