خبر سقوط هواپیمای اوکراینی و جانباختن هممیهنان ما به تنهایی میتوانست مهمترین و غمبارترین خبر این روزها باشد چندان که هر بار که هواپیمایی دچار سانحه میشود غالب روزنامهها تمام صفحه اول خود را به تصویر لاشه هواپیما اختصاص میدهند و اگر موجود نباشد اضطراب و اندوه منتظران و بستگان را به تصویر میکشند.
از صبح جمعه گذشته اما که خبر ترور سردار سلیمانی با موشکهای پهپاد آمریکایی در فرودگاه بغداد منتشر شد و بعد هم موجی از احساس نفرت و خونخواهی و در کنار آن بیم جنگ درگرفت هر خبر دیگر تحتالشعاع در نظر آمد و یک روز قبل از سانحه سقوط نیز ده ها تن از تشییع کنندگان در کرمان جان خود را از دست دادند و در این فضا و ساعاتی پس از خبر انتقام موشکی ایران و حمله به پایگاه عین الاسد در عراق، این خبر منتشر شد که هواپیمای اوکراینی در نزدیکی شهریار دچار سانحه شده و مسافران آن جملگی جان باختهاند. در نگاه اول تصور ميشد مسافران خارجی باشند و اگر کشور ما پذیرای گردشگران انبوه ميبود، محتمل بود اما اندکی بعد روشن شد که تنها ۳۲ نفر غیر ایرانی بودهاند.
هر چند که وقتی بحث جان آدمیان در میان باشد، ایرانی و غیر ایرانی ندارد اما طبیعی است که مرگ هموطنان، اندوه مضاعفی در پی دارد و وقتی آگاه میشوی جمعی از اینان، دانشآموختگان یا دانشجویان بهترین دانشگاههاي ایران و کانادا بوده یا همسران در کنار هم یا مادر و دختر یک نویسنده و موارد دیگر در میان شان بوده اند بیشتر و بیشتر ميشود. (مطابق آخرین خبر ۱۵ نفر از قربانیان، دانش آموخته دانشگاه شریف اند و ۷ تن فارغ التحصیل علم و صنعت).
۱۱ تا ۱۸ دی، اول تا هشتم ژانویه و تعطیلات سال نو در کشورهای غربی است و ایرانیان مقیم یا در حال تحصیل در خارج کشور از این فرصت استفاده ميکنند و به دیدار خانواده ميآیند. از این رو ميتوان گفت تعطیلات تراژیکی برای آنان رقم خورد.
در میان این دانشجویان نخبه زیادی بودند که خیلی از آنها برای دیدار با خانواده خود به تهران آمده بودند.در میان این قربانیان ۳۱ تن ساکن شهر ادمونتون در استان آلبرتا کانادا بودند. پیمان پارسیان یکی از اعضای جامعه ایرانی ساکن ادمونتون گفت: ما خیلی از مسافران این پرواز را میشناختیم و بخش قابل توجهی از جامعه هموطن خود را از دست دادیم. دیوید تورپین معاون دانشگاه آلبرتا هم اظهار کرد : حداقل ۱۰ قربانی این حادثه از دانشجویان این دانشگاه بودهاند.
رضا اکبری رئیس انجمن جامعه ایرانیان در ادمونتون اظهار کرد، آرش پورضرابی متولد ۱۳۷۲ و پونه گرجی متولد ۱۳۷۳ که هر دو در اواسط دهه ۲۰ زندگی خود بودند، هر دو دانشجوی دوره کارشناسی علوم کامپیوتر دانشگاه آلبرتا بودند که برای برگزاری جشن عروسی خود به ایران سفر کردند.وی گفت: ما شنیدیم که این زوج به همراه چهار تن از دوستانشان به ایران سفر کردند تا مراسم عروسی خود را برگزار کنند.اکبری اضافه کرد، این خبر بسیار تکاندهنده و ویرانگر بود و لحضات بسیار غمانگیزی را برای ما رقم زد. باور کردن غم از دست دادن این عزیزان برای جامعه ما بسیار سخت است.وی ادامه داد، من هشت تن از این قربانیان را میشناختم و شک ندارم تعداد زیادی از افراد ساکن در ادمونتون نیز قربانیان این حادثه را میشناختند. زیرا در بین آنها تعداد زیادی پزشک و استاد دانشگاه وجود داشت.مسعود اردکانی از اساتید دپارتمان مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه آلبرتا اظهار کرد، سید پدرام موسوی و مژگان دانشمند هر دو از اساتید مهندسی دانشگاه آلبرتا به همراه دو فرزند دختر خود سیده دریا و سیده دورینا نیز در میان قربانیان حادثه روز گذشته بودند. دریا متولد سال ۲۰۰۵ و دورینا متولد ۲۰۱۰ بودند که هر دو دانشآموز بودند.پیمان پارسیان همچنین گفته که شکوفه چوپاننژاد هم که متخصص زنان و زایمان یک کلینیک پزشکی در ادمونتون بود، به همراه دو دختر خود جان خود را در این حادثه از دست داد. هر دو فرزندان این پزشک ایرانی هم دانشجوی دانشگاه آلبرتا بودند. صبا سعادت متولد سال ۱۳۷۵، دانشجوی پزشکی و خواهرش سارا سعادت متولد سال ۱۳۷۷، دانشجوی روانشناسی بالینی بود.سینا اسفندیارپور از دانشجویان دانشگاه آلبرتا و از دوستان نسیم رحمانیفر که یکی دیگر از قربانیان این حادثه بود گفت: نسیم بسیار هیجانزده و خوشحال بود که طی این تعطیلات به ایران و خانه خود سفر میکند. نسیم رحمانیفر دانشجوی مهندسی مکانیک دانشگاه آلبرتا بود و این، اولین زمستانی بود که در ادمونتون حضور داشت. به همین دلیل از سرمای زیاد این شهر بسیار نگران بود که هرگز این سرما را تجربه نخواهد کرد.شورای آموزش و پرورش شهر کَلگِری در جنوب استان آلبرتای کانادا هم تایید کرد که ارشیا ارباب بهرامی دانشآموز سال دوازدهم این شهر در میان این قربانیان بوده و به همراه خانواده خود برای تعطیلات به ایران سفر کرده بود.
آموزش و پرورش این شهر گفته که ارشیا در فعالیتهای ورزشی بسیار فعال بود و در رشتههای شنا و شیرجه فعالیت میکرد. وی رویای پزشک شدن را در سر میپروراند و کسری ساعتی مهندس مکانیک هواپیما هم از دیگر هموطنان قربانی این حادثه، هم ساکن شهر کَلگِری بود. محد مهدی الیاسی از دیگر دانشجویان دانشگاه آلبرتا بود که به تازگی ساکن تورنتو کانادا شده بود.ندا صدیقی از دیگر قربانیان حادثه جراح و چشمپزشک ایرانی که برای تعطیلات کریسمس یک سفر ۱۰ روزه به ایران داشت. علیرضا پی از دیگر ایرانیان مقیم کانادا بود که در این حادثه جان خود را از دست داد. وی که پدر دو دختر هشت و ۱۰ ساله است، بنیانگذار شرکت فناوری MessageHopper در اُتاوا بوده است. ایرانیان مقیم کانادا که وی را میشناختند، گفتهاند که او همواره سعی در گرد هم آوری جامعه ایرانیان مقیم کانادا داشت. دلارام داداشنژاد دانشجوی ۲۷ ساله کالج لانگارا که در ونکوور ساکن بود هم در میان این جانباختگان قرار دارد. وی برای دیدار با خانوادهاش به ایران آمده بود. مرضیه فروتن و منصور اصفهانی از دیگر کشتهشدگان این حادثه هستند. فروتن دانشجوی دپارتمان جغرافیا دانشگاه واترلو و اصفهانی دانشجوی رشته مهندسی عمران این دانشگاه بود.
یکی از دوستان فروتن گفته که در دانشگاه او را به عنوان فردی بلندپرواز میشناختیم.وی که در دهه ۳۰ زندگی خود بود، توسط دوستانش به عنوان زنی مقتدر توصیف میشد. با وجود اینکه فروتن دستاوردهای دانشگاهی زیادی داشت، بسیار سخاتمند، صادق و مهربان بود.تحقیقات وی بر اپلیکیشینی متمرکز بوده که راجع به استفاده از الگوریتمها و فناوریهای جدید در سنجش از راه دور برای بررسی تغییرات آبوهوا بوده است.میلاد قاسمی آریانی و غنیمت اژدری از دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه گولف بودند که در سانحه هوایی جان خود را از دست دادند.
غنیمت اژدری از دانشجویان دکتری دپارتمان جغرافیا و زمینشناسی و میلاد قاسمی دانشجوی دکتری بازاریابی بودند.یکی از اساتید این دانشگاه گفت: من و همه دانشجویان از این اتفاق دردناک بسیار ناراحت هستیم.سیاوش مقصودلو از دانشجویان سابق مقطع پسا دکتری دانشگاه مکمستر به همراه دختر و همسر خود در میان کشته شدگان بود.یکی از دوستان ایرانی مقصودلو اظهار کرد، وی به همراه آزاده کاوه همسر و پریان فرزند ۱۶-۱۵ سالهاش به ایران سفر کرده بود.یکی از همکاران مقصودلو در همیلتون او را مهربان و متفکر دانست و اظهار کرد، تحقیقات او روی دلایل تولد زودرس متمرکز بود.مقصودلو مدرک دکتری پزشکی خود را از دانشگاه علوم پزشکی ایران دریافت کرد.ایمان آقابالی ومهدی اسحقیان هم هر دو از دیگر دانشجویان مقطع دکتری دانشکده مهندسی دانشگاه مکمستر بودند.صدف حاجیآقاوند دانشجوی سال دوم رشته منابع انسانی دانشگاه یورک از دیگر قربانیان حادثه بود.یکی از همکلاسیهای حاجیآقاوند گفت: از دست دادن صدف بسیار سخت است. من همین دو روز پیش با او صحبت کردم. نمیتوانم باور کنم که او اینجا نیست.حمید رضا ستاره کوکب به همراه همسرش سمیرا بشیری هم در این هواپیما بودند. حمید رضا ستاره کوکب استادیار دانشگاه ویندزور بود.زینب اسدی لاری و برادرش محمد اسدی لاری هم در میان جانباختگان بودند.مجتبی عباسنژاد، محمدامین بیروتی، محمد امین جبلی و محمد صالحه از دیگر دانشجویان ایرانی این دانشگاه تورنتو بودند.دانشگاه بریتیش کلمبیا هم در وبسایت رسمی خود فوت دو دانشجوی سابق خود زینب اسدی لاری و برادرش محمد اسدی لاری را تسلیت گفت و با انتشار بیانیهای خود را در این غم شریک دانست.سیاوش غفوری،آذر ممانی و سارا ممانی هم از دانشجویان فارغالتحصیل شده رشته مهندسی دانشگاه کنکوردیا (Concordia) در مونترال در میان قربانیان این حادثه تلخ بودند.مرگ دو دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه کارلتون(Carleton) کانادا هم از دست دادن دو تن از دانشجویان ایرانی خود در پی سانحه هوایی را تسلیت گفت.فرید آراسته و منصور پور جم از دانشجویان مقطع دکتری رشته زیست شناسی این دانشگاه روز گذشته جان خود را در پی سانحه هوایی هواپیمای اوکراینی از دست دادند.مازیار امیر لیراوی برادر یکی از قربانیان حادثه به نام مهسا امیرلیراوی که ۲۹ سال داشت، اظهار کرد، خواهر من به همراه همسرش مح صلاحی در پرواز هواپیمای اوکراینی بود.این زوج که هر دو در دانشگاه رایرسون(Ryerson) در رشته مهندسی تحصیل کردند، در دانشگاه با هم آشنا شدند و در سال ۲۰۱۴ میلادی با یکدیگر ازدواج کردند.دانشگاه ÉTS واقع در کِبِک کانادا هم فوت یک زوج را تایید کرد. آیدا فرزانه دانشجوی دکتری این دانشگاه به همراه همسرش ئاروین مرتب که در سال ۲۰۱۸ میلادی مدرک دکتری خود را از این دانشگاه، کسب کرد، در این کشته شدگان بودند.رازگرد رحیمی، فریده غلامی و فرزند سه ساله آنها دیگر خانوادهای بودند که در این حادثه جان خود را از دست دادند. رازگرد رحیمی استاد دانشگاه گروه فناوری و مهندسی در کالج Centennial بود و به صورت دورهای در دانشگاه اُنتاریو هم تدریس میکرد. وی به همراه فرزنده سه ساله و همسر باردار خود به ایران سفر کرده بود.غزل نوریان دانشجوی انرژی مواد نانوفوتونیک، میلاد نهاوندی دانشجوی تولیدات صنعتی زیستی، حدیث حیاتداوودی دانشجوی مقطع دکتری مرکز علوم تحقیقات الکتروشیمی و خوردگی و ساجده سرائیان که دانشجوی جدید الورود دانشگاه وسترن بود، قرار بود در رشته مهندسی شیمی مقطع کارشناسی در این دانشگاه آغاز به تحصیل کند.سرشماریهای کانادا نشان میدهد که حدود ۲۱۰ هزار و ۴۰۵ نفر ساکن کانادا هویت خود را ایرانی اعلام کردهاند و بیشتر جامعه ایرانیان در کانادا در جنوب اُنتاریو و کبک ساکن هستند.
عزاداری ایرانیان ساکن کانادا
مقامات کانادا از کشته شدن ۶۳ شهروند کانادایی در سقوط هواپیمای اوکراین در منطقهای در نزدیکی تهران خبر دادند. ۳۰ نفر از قربانیان این حادثه ساکن شهر ادمونتون در آلبرتای کانادا بودند. آلبرتا یکی از نواحی غربی کشور کاناداست. در سالهای اخیر این بزرگترین سانحهای است که در آن تعداد زیادی کانادایی کشته شده است. در سال ۱۹۸۵ سقوط یکی از هواپیماهای خط هوایی ایر ایندیا بر فراز اقیانوس اطلس ۲۶۸ کانادایی را کشت.در کانادا به دلیل سقوط هواپیمای اوکراینی، پرچم بسیاری از ساختمانها از جمله پارلمان فدرال در اوتاوا نیم افراشته شده است. در شهر ادمونتون صدها نفر در دمای منفی ۱۶ درجه سیلسوس به یاد کشتهها دور هم جمع شدند. عزاداران گریه میکردند و یکدیگر را در آغوش میکشیدند و در تاریکی هوا، شمعهای کوچک را روبه روی عکس از دسترفتهها روشن میکردند.علی عظیمی که یکی از استادان خود را در این حادثه از دست داده گفت: با حضور در اینجا دوست دارم به جهان بگویم چه اتفاقی افتاده است. مهم است که دنیا بداند چه اتفاقی برای چه کسانی افتاده است.به دلیل نبود پرواز مستقیم، این پرواز از محبوبترین مسیرهای ترانزیتی برای دانشجویان و دانشگاهیانی است که برای تعطیلات و دیدار خانواده به ایران سفر میکنند. کانادا روابط دیپلماتیک خود را با ایران در سال ۲۰۱۲ قطع کرد.