«جلینا پورتر» در یک جلسه توجیهی درباره برجام به خبرنگاران گفت: واشنگتن لغو هیچ تحریم خاصی را پیش بینی نمی‌کند و در طول جلسه روز سه شنبه در وین فقط گامهای تسهیل تحریمها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
پورتر افزود: ما قصد داریم درباره گامهای هسته‌ای که ایران می‌بایست به منظور بازگشت به سازگاری با «برنامه جامع اقدام مشترک» بردارد بحث کنیم و لغو هیچ تحریم خاصی را مدنظر نداریم اما به طور قطع می‌گوییم که گامهای تخفیف تحریمها که آمریکا باید برای بازگشت به تعهدات خود در چارچوب برجام اتخاذ کند را مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد. «رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران هم در مصاحبه‌ای گفت: هدف آمریکا از حضور در نشست وین این است که آمریکا چه گام‌هایی می‌تواند برای بازگشت به پایبندی به توافق هسته‌ای اتخاذ کند و همچنین ایران چه گام‌هایی باید برای بازگشت به پایبندی به برجام بردارد. برای سال‌هاست که آمریکا چنین تعامل غیرمستقیمی با ایران داشته است. وی در ادامه این مصاحبه به سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه ایران پرداخت و گفت که در نتیجه این سیاست، برنامه هسته‌ای ایران توسعه بیشتر یافت و رفتار ایران در منطقه نیز تهاجمی‌تر شد. بنابراین هدف این است که نقشه راهی برای بازگشت به پایبندی به برجام از سوی دو طرف را مشخص کنیم.نماینده آمریکا در امور ایران نشست وین را نخستین گام توصیف کرد و گفت که مسیر سختی در پیش است.رابرت مالی گفت: «از طریق شرکای اروپایی به دنبال مشخص کردن گام‌هایی هستیم که برای بازگشت ایران و آمریکا به برجام مشخص شود. دولت بایدن گفته است که آماده بازگشت دوجانبه به برجام است».رابرت مالی گفت که ایران در حال حاضر ۱۰ برابر اورانیوم غنی سازی شده در مقایسه با سال ۲۰۱۷ و زمانی که در برجام بوده، دارد و واشنگتن می‌داند که برای بازگشت به برجام باید تحریم‌هایی که اعمال شده را لغو کند. وی افزود: «ایران باید از مزایای توافق هسته‌ای بهره‌مند شود در صورتی که تهران تمامی گام‌هایی که برخلاف برجام بوده را بازگرداند، دولت بایدن باید تمامی این تحریمها را که بر خلاف توافق هستند، لغو کند». وی بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ توسط ایران و آمریکا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران را ممکن دانست اما گفت که برای واشنگتن بازگشت صحیح به این توافق مهم است.
در همین حال یك کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به اینکه نباید از نشست روز سه‌شنبه کمیسیون برجام در وین انتظار بالایی داشت، گفت: به شخصه در مورد اینکه در این نشست بخواهد اتفاق خاصی بیفتد و یا توافقی بین دو طرف صورت گیرد خوشبین نیستم به دلیل این که ظرف دو، سه روز مشکل ایران و آمریکا که بسیار پیچیده و همراه با گره‌های فراوان است، حل نخواهد شد بنابراین نباید توقعات زیادی در این رابطه ایجاد شود. امیرعلی ابوالفتح افزود: در حال حاضر میان ایران و آمریکا فاصله بسیار زیادی وجود دارد و کم شدن این فاصله نیازمند صرف زمان زیاد و انجام مذاکرات فشرده است، در ابتدا باید دو طرف در یک مسیر واحد قرار بگیرند تا بتوانند بر اساس یک چارچوب مشترک مواضع خود را به هم نزدیک کنند، در حال حاضر چنین وضعیتی را نمی‌توان متصور بود. وی با اشاره به اینکه علیرغم اخبار خوش بینانه‌ای که طی دو روز اخیر در مورد نشست وین منتشر شده آمریکا موضع خود را تغییر نداده است، اظهار داشت: از زمانی که دولت بایدن روی کار آمد، موضع رسمی آمریکا تغییری نکرده، به طوری که آن‌ها می‌خواهند اول ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد و بعد آمریکا تحریم‌های مربوط به برجام را رفع کند، صحبت‌های اخیر رابرت مالی نیز که به عنوان مسئول تیم آمریکایی در مذاکرات وین حضور پیدا خواهد کرد، در همین راستا بیان شده است. این تحلیلگر مسائل آمریکا اضافه کرد: در سوی مقابل نیز ایران در بالاترین سطوح اعلام کرده، اول باید آمریکا تمامی تحریمها را به صورت یکجا لغو کند و بعد از آن ایران این مسئله را راستی آزمایی خواهد کرد و اگر در عمل نیز لغو تحریمها انجام شده باشد، ایران به تعهدات خود باز خواهد گشت، همانطور که مشاهده می‌کنید، مواضع ایران و آمریکا از یکدیگر فاصله دارد و این شکاف ایجاد شده به راحتی و آسانی پر نخواهد شد. وی با بیان اینکه در نشست وین مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا صورت نخواهد گرفت، بیان داشت: در حال حاضر مذاکرات غیر مستقیم در جریان است، امری که همواره در این چهار دهه گذشته نیز به تناوب رخ داده، پیام‌ها یا از طریق سفارت سوئیس در تهران رد و بدل شده یا با واسطه‌ای مانند کشور عمان که استارت برجام نیز از میانجی گری این کشور آغاز شد، یا اینکه مسئولان سیاسی دو کشور در قالب بیانیه، سخنرانی و مصاحبه‌های گوناگون با مواضع خود را اعلام کرده اند، به مانند وضعیتی که الان نیز در جریان است، البته در نشست وین اروپایی‌ها حکم میانجی و واسط را نیز ایفا خواهند کرد.ابوالفتح همچنین در پاسخ به این پرسش که در صورت تغییر رئیس جمهور و دولت در ایران این مسئله چه تاثیری برروی مذاکرات برجامی و رابطه احتمالی با آمریکا خواهد داشت، یادآور شد: به صورت کلی اگر بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم، خیلی این مسئله تاثیرگذار نیست، زیرا که آمریکایی‌ها نیز با ساختار قدرت در ایران آشنایی کامل دارند و می‌دانند که موضوعاتی مانند مسئله هسته ای، برجام، رابطه با آمریکا و مسائلی از این دست، تصمیم‌گیری در مورد آن در حیطه اختیارات ریاست‌جمهوری نیست، بنابراین در این راستا سیاست‌های اتخاذ شده از سوی ایران مهم است، حال اینکه چه دولتی با چه گرایشی و چه شخص به عنوان رئیس جمهور بخواهد بعد از دولت فعلی مذاکرات را ادامه دهد مسئله اصلی نیست.
این کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: این سیاست‌ها و راهبرد‌های دو طرف است که می‌تواند باعث شود که دوباره برجام احیا شده یا همچنان در وضعیت فعلی باقی بماند، از سویی دیگر اعضای برجام با چندین هیئت ایرانی در دولت‌های مختلف مذاکره کرده‌اند و از این بابت نمی‌توان گفت که اصول‌گرا بودن یا اصلاح طلب بودن دولت‌ها مانعی برای مذاکرات به حساب می‌آید، مضاف بر اینکه نقطه شروع مذاکرات برجام نیز در دولت آقای احمدی نژاد بود که در ادامه آن در دولت آقای روحانی برجام به امضا رسید، بنابراین همانطور که اشاره شد این سیاست‌ها و رویکرد‌های دو طرف در رابطه با رسیدن به تفاهم است که می تواند، باعث ایجاد تغییر در وضعیت برجام شود.
عواقب مذاکره گریزی ایران
یك تحلیلگر مسائل سیاست خارجی و استاد دانشگاه در رابطه با تحولات اخیر برجام گفت: دوگانگی و تناقض در صحبت‌های آقای عراقچی به عنوان مذاکره کننده ارشد ایران با خبرهای دیگر دیده می‌شود. او رهبری مذاکرات آنلاین روز جمعه را بر عهده داشت. آقای عراقچی تاکید کردند که به هیچ عنوان مستقیم یا غیر مستقیم با آمریکا مذاکره نمی‌کنند. اما از سوی دیگر روز سه شنبه قرار است هیات آمریکایی نیز در وین حاضر شود. آنچه که مقامات ایرانی می‌گویند با آنچه که قرار است سه شنبه اتفاق بیافتد به نظر می‌رسد کمی متفاوت باشد. علی بیگدلی افزود: «مذاکره با همه طرف‌ها از جمله آمریکا از دید من کار درستی است و رد کردن این مذاکره اشتباه است. سیاست مذاکره ستیزی ایران به زیانش تمام می‌شود. این یک نقص بزرگ است. وقتی سیاست به بن‌بست می‌رسد دیپلماسی آغاز می‌شود. شرکت در مذاکرات تعهدی را به وجود نمی‌آورد فقط نقاط تاریکی مواضع را روشن می‌کند.» بیگدلی درباره مذاکرات وین گفت حضور هیات آمریکایی اتفاق مثبتی است هر چند که آن‌ها در اتاق مذاکره نباشند.این استاد دانشگاه با اشاره به نرمش آمریکا به ویژه از سوی رابرت مالی گفت: «این نرمش آمریکا برای جلب و جذب ایران به سوی مذاکره است و ما راهی غیر از این نداریم. مذاکره محفلی برای طرح نقطه نظرات است. ایران می‌تواند سر میز مذاکره تاکید کند تا همه تحریمها برداشته نشود به تعهداتش باز نمی‌گردد.» بیگدلی با اشاره به موقعیت ویژه جو بایدن در آمریکا گفت: بیش از پنجاه روز از ریاست جمهوری بایدن می‌گذرد او قول داده که پس از صد روز گزارش عملکرد ارائه کند به همین دلیل مایل است در گزارش خود به مسئله برجام هم اشاره کند.
اصحابِ «ما می‌توانیم» باید کار را در دست بگیرند
رئیس قوه قضائیه گفت: اگر انقدری که برخی آقایان جلسه گذاشتند که از غربی‌ها امتیاز بگیرند، اگر برای رفع موانع تولید وقت می‌گذاشتند خیلی از مشکلات حل شده بود و بسیاری از کارخانجات تعطیل فعال شده بود.
حجت الاسلام ابراهیم رئیسی گفت:ما اصحاب ما می‌توانیم هستیم و می‌دانیم این فرهنگ بر فرهنگ ما نمی‌توانیم فائق خواهد آمد. اصحاب ما می‌توانیم باید بر بستر گام دوم انقلاب کار را در دست بگیرند. وی افزود: حتما توجه بکنید که اگر کسانی مسئولیت داشتند و دارند با ترک فعل خود، باعث تعطیلی واحد تولیدی شوند باید پاسخگو باشند. یقین داریم با همتی که همکاران خواهند داشت، حمایت از تولید و مبارزه با فساد در جهت حمایت از تولید، رونق خواهد گرفت. جایی که رانتخواری و فساد باب شد، تولید آسیب خواهد دید. امنیت اقتصادی در گروی مبارزه با فساد اقتصادی است. باید مبارزه با فساد همچنان در دستور کار قوه قضائیه باشد و نباید اجازه داد فساد در جایی از کشور لانه کند. مردم عزیز بدانند که قضات در جای جای کشور به هیچ وجه اجازه نخواهد داد فساد در جایی از حوزه های اداری کشور لانه کند.رئیسی تأکید کرد: از موانع مهم تولید، قاچاق کالا به ویژه قاچاق سازمان‌یافته است. باید در شناخت شبکه‌های در هم تنیده تلاش کرد و مبارزه به صورت جدی‌تر انجام شود. قاچاق کالا خنجری است بر پشت تولید در هر حوزه‌ای. واردات بی‌رویه در کشور تولیدات را با آسیب روبه‌رو می‌کند و همه اقتصاددانان به این امر معترف هستند.