بعد از گزارشهای دوپهلوی رافائل گروسی، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمیدر رابطه با برنامه هسته ای جمهوری اسلامیایران، سه کشور اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیا طی بیانیه ای مشترک اعلام کردند که از برنامه هستهای ایران و میزان غنی سازی اورانیوم انباشته شده نگرانند.
با توجه به نشست آژانس در وین طبیعی است که کشورهای غربی نظر خود را در رابطه با برنامه اتمیجمهوری اسلامیاعلام کنند. قبل از بیانیه سه کشور اروپایی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز نگرانی خود را به نحوی اعلام کرد ولی نظرات طرف آمریکایی را میتوان نسبت به نظرات تروئیکای اروپایی ملایمتر تلقی کرد. با اینکه گروسی در دو گزارش محرمانه خود اعلام کرده است که حجم اورانیوم غنی شده ایرانی بیش از ۱۲۷ کیلوگرم است ولی اذعان کرده که طرف ایرانی نزدیک ۷ کیلوگرم از میزان اورانیوم غنی شده خود را کاسته و بخشی از آن را هم رقیق کرده است. ولی با این حال به نظر نمیرسد که این تحرک مثبت ایران مورد رضایت طرف غربی و بویژه اروپایی قرار گرفته باشد. با توجه به بیانیه و نظرات طرف غربی و نیز نظرات اعلام شده از سوی گروسی چند سوال مطرح میشود: آیا آژانس قطعنامه ای را علیه جمهوری اسلامیبه تصویب میرساند؟/ آیا رویکرد سه کشور اروپایی با ایالات متحده آمریکا منطبق است؟/ چرا جمهوری اسلامیاز میزان اورانیوم غنی شده خود کاسته است و بخشی از آن را نیز رقیق کرده است؟
بعید است قطعنامه ای علیه جمهوری اسلامیدر آژانس به تصویب برسد.هر قطعنامه ای علیه ایران میتواند بر همکاری ایران و آژانس تاثیر منفی بگذارد. گروسی اخیرا ابراز علاقه کرده از سوی جمهوری اسلامیبرای سفر به تهران دعوت بعمل آید که هنوز طرف ایرانی به این تمایل پاسخ مثبتی نشان نداده است. هر چند که تا کنون رئیس آژانس پاسخ منفی نیز دریافت نکرده است. وی در وضعیت صبر و انتظار قرار گرفته است. هر گونه تندروی از سوی آژانس میتواند درب ورود به ایران را برای آقای گروسی بسته نگه دارد. مسئلهای که مورد علاقه غرب هم نیست و آنها هم امیدوارند کارشناسان آژانس در ایران بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. از طرفی شرایط پیچیده خاورمیانه از خلیج فارس تا مدیترانه و دریای سرخ و نیز دست برتر روسیه در جنگ اوکراین به هیچ وجه غرب را راضی نخواهد کرد که در این برهه مشکلی را بر مشکلات موجود بیفزاید. در مورد سوال دوم باید اشاره کرد که اروپاییان در ماههای گذشته نسبت به ایالات متحده آمریکا مواضعی نسبتا تندتر داشته اند. قبل از شروع جنگ غزه، گفتگوهای ایران و آمریکا منجر به توافقی نانوشته شد که به نظر میرسید اروپاییها از اینکه در مذاکرات حضور ندارند دلخورند و به همین جهت مواضع کاملا منطبق با مواضع آمریکا نداشتند. آنها این بار هم میتوانستند با آمریکا بیانیه مشترکی را توافق و اعلام کنند. اما پیامهایی که بین ایران و آمریکا تبادل میشود آمریکاییها را به این نتیجه رسانده که مواضع نرمتری را نسبت به اروپا اتخاذ کنند تا بتوانند قبل اغاز گفتگوهای برجامیاز کمک ایران در آتش بس در غزه نیز بهره مند شوند.
ضمن اینکه گفتگوهای اخیر انریکه مونرا با علی باقری در قطر را میتوان به فال نیک گرفت که احتمالا علاوه بر مسائل هسته ای در رابطه با تنش در جنوب لبنان و باب المندب هم گفتگوهایی بعمل آمده است. قبلا هم پیامهایی بین آمریکا در رابطه با موضوعات فوق تبادل شده است. کاهش میزان اورانیوم و نیز رقیق شدن بخشی از آن هم میتواند دو دلیل داشته باشد. یکی اینکه در آستانه نشست آژانس بهانه ای جهت هرگونه اعلام نظر تند و تصویب قطعنامه ای را از بین ببرد و دیگر اینکه ممکن است توافق شده باشد که فاز بعدی مذاکرات ایران و آمریکا که با وساطت بعضی کشورهای منطقه صورت میگرفت ادامه یابد. شاید بتوان نگرانی نماینده روسیه در آژانس بین المللی اتمیاز برنامه هسته ای جمهوری اسلامیرا در راستای همین توافقات احتمالی مورد ارزیابی قرار داد.