اقتصاد ایران در سال ۹۸ تصویر نگرانکنندهای از خود به نمایش گذاشته است. افزایش نقدینگی سرگردان، تورم افسار گسیخته، رشد اقتصادی منفی، افزایش بیکاری، ناامن شدن فضای کسبکار، تنها گوشهای از شرایط پیچیده و سردرگم اقتصاد ایران در چند ماه گذشته هستند.
روند صعودی تورم که بالاترین رکورد چند دهه اخیر را به ثبت رسانید، موجب گرانی مردم و افزایش تبعات سیاسی و اجتماعی بوده است. به گفته یکی از اقتصاددانان غربی، تورم مصیبت یا بیماری نیست که همچون بلای طاعون بر سر مردم نازل شود، تورم سیاستی است عامدانه از سوی کسانی که به آن متوسل میشوند.امروز به جرات میتوانیم بگوییم که اکثر سیاستمداران ما با علم اقتصاد و واقعیتهای آن بیگانه هستند و به گواه تجارت تلخ چند دهه گذشته، سیاستگذاریها و برنامههای ذهنی سیاسیون تقریبا در اکثر موارد تلخ و فاجعهبار رقم خورده است.تصمیمات خلقالساعه و بدون پشتوانه کارشناسی که تنها به پشتوانه برنامههای پوپولیستی و هدر دادن منابع عمومی بوده، نهتنها کمکی به رشد اقتصاد کشور نکرده، بلکه زندگی میلیونها هموطن با درآمد بسیار پایین را هم تحتتاثیر قرار داده است.
تورم به معنای واقعی کلمه یک موضوع سیاسی است، محصولی از سیاستگذاری عمومی است که به شدت بازار، عرضه و تقاضا، صنعت و تولید را تحتتاثیر قرار میدهد. آثار احتماعی سیاستهای اقتصادی آنقدر بالاست که میتوان گفت سیاستگذاری اقتصادی در واقع همان سیاستگذاری اجتماعی است. یکی از موضوعات مهم ناشی از رکود اقتصادی، ارتباط مستقیم بین آسیبهای اجتماعی و موقعیت اقتصادی است. تحقیقاتی که در جوامع مختلف انجام شده، نشان داده که در دوران رکود و فشار اقتصادی، جرایم مختلف از جمله سرقت، فحشا، دعوا و... افزایش چشمگیری پیدا کرده است. این یعنی گسترش و افزایش فقر منجر به افزایش آسیبهای اجتماعی میشود. در واقع فقر پایدار به وجود آمده، خانواده را در یک چرخه فقر منتهی به تشدید آسیبهای اجتماعی قرار میدهد.
در شرایط آشفته اقتصادی معمولا تمایل مردم و به خصوص طبقات ضعیفتر به شعارهای پوپولیستی افزایش مییابد و بسیاری از سیاسیون از این شرایط سوءاستفاده میکنند. خلاصه مطلب اینکه با شرایط رکود اقتصادی فعلی که افق بهبود تولید نیز دیده نمیشود و با توجه به کاهش سرمایهگذاری در سالهای گذشته و رشد سریع قیمتها، درآمد حقیقی ایرانیان به شدت در حال کاهش است. با توجه به شرایط موجود و محدودیتهای درآمدی دولت، به هیچوجه به سراغ ابزارهایی همچون چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی نروند. تکرار تجارب اشتباه گذشتگان تنها به حادتر شدن شرایط موجود منجر خواهد شد.