حجتالاسلام سید ابراهیم رئیسی با بیان این که در این شرایط کشور نیازمند انسجام و همدلی و هماهنگی است، به مسئولان وزارت بهداشت توصیه کرد که درگیر حاشیهها نشوند و در یک کار جمعی همه ظرفیتهای علمی و پژوهشی و امکانات و نیروی انسانی کارآمد این مجموعه را در جهت تأمین امنیت جانی مردم به کار گیرند.وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به قطعنامه ضد ایرانی حقوق بشر سازمان ملل که با هدایت کانادا و حمایت رژیم صهیونیستی و آمریکا و برخی کشورهای اروپایی صادر شده است، اظهار داشت: امروز بر همگان ثابت شده غربیها از قطعنامهها به عنوان ابزاری سیاسی علیه کشورهای مستقل استفاده میکنند.رئیسی بر همین اساس متذکر شد: این که اکثریت کشورها از میان ۱۹۳ کشور موافق این قطعنامه به اصطلاح حقوق بشری نبودند، نشانگر رو شدن دست طراحان این قطعنامه برای آنهاست و کشورها متوجه شده اند که حقوق بشر دستخوش سیاست زدگی جدی شده است.رئیس قوهقضائیه با اشاره به برخورد دوگانه غربیها با عملکرد جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با قاچاق مواد مخدر، گفت: سازمان ملل از سویی از عملکرد ایران در مبارزه با مواد مخدر تقدیر میکند و میگوید صداقت شما در این زمینه بیشتر از دیگر کشورهاست و در این راه خسارتهای مالی و جانی زیادی متحمل شدید، اما از سوی دیگر علیه ما قطعنامه میدهند.رئیسی با بیان این که اگر ایران راه ترانزیت مواد مخدر را باز بگذارد، تمام اروپا و آمریکا را مواد مخدر فرا میگیرد، افزود: جوانان ما با ازخودگذشتگی در برابر قاچاق مواد مخدر و باندهای قاچاق میایستند و ما قربانی این مسأله هستیم و این که به جای تقدیر علیه ما قطعنامه میدهند، پدیده عجیبی است.رئیسی ادامه داد: کانادا به عنوان بانی قطعنامه ضد ایرانی از بزرگترین ناقضان حقوق انسان است که هم حقوق مردم خودش را تضییع میکند و هم به پناهگاهی برای مفسدان و تبهکاران تبدیل شده است و باید علیه آن قطعنامه بدهند.رئیس دستگاه قضا این نکته را هم متذکر شد که جمهوری اسلامی ایران بر اساس مبانی و آموزههای دینی و تأکیدات امامین انقلاب اسلامی و اصول قانون اساسی به کرامت و حقوق انسان اعتقاد دارد و به معنای واقعی کلمه به رعایت حقوق بشر پایبند است. رئیسی در بخش دیگری از سخنانش با تقدیر از همکاران دستگاه قضا در رعایت اصول بهداشتی در مواجهه با کرونا خاطر نشان کرد: همه بخشهای قضایی و اداری قوهقضائیه ضمن حفظ سلامت همکاران و ارباب رجوع، باید از همه ظرفیتها استفاده کنند تا روند دادرسی و رسیدگی به کار مردم دچار وقفه یا اختلال نشود.
اولویت مشترک اروپا و بایدن در خصوص ایران؛
ادامه فشار حداکثری تا پایان دولت ترامپ
گروه سیاسی: وزارت امور خارجه آمریکا در گزارشی درباره ایران اعلام كرد: این کشور با پیشبرد کارزار فشار حداکثری علیه ایران به میزان ۷۰ میلیارد دلار به درآمد نفتی ایران خسارت زده است.
در حالی که مقامات ایران معتقدند سیاست فشار حداکثری آمریکا به شکست حداکثری تبدیل شده و دیگر کاری از دست آنها برنمیآید، پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا در گزارشی درباره سیاستهای آمریکا در قبال ایران نوشت: کارزار فشار حداکثری علیه ایران همچنان به طرز خارقالعادهای موثر است. امروز، اقتصاد ایران با بحران پول رایج، افزایش بدهیهای عمومی و تورم مواجه است. پیش از کارزار فشار حداکثری، ایران تقریبا ۲.۵ میلیون بشکه نفت در هر روز صادر میکرد. اکنون حتی برای ارسال یک چهارم آن نیز با چالشهایی دست و پنجه نرم میکند. از ماه مه سال ۲۰۱۸، مانع دست یابی ایران به بیش از ۷۰ میلیارد دلار درآمد نفت شده ایم و به ممانعت از دست یابی آن به تقریبا ۵۰ میلیارد دلار به طور سالانه خواهیم شد. ارزش ریال ایران از ابتدای شروع کارزار فشار حداکثری به یک پنجم ارزش قبلی اش در برابر دلار کاهش پیدا کرده است، در حالی که میزان تولیدات ناخالص داخلی آن برای سه سال متوالی به حدود ۶ درصد تنزل پیدا کرده است. همچنین در حالی که وزیر خارجه آمریکا سفر خاورمیانهای خود از اسرائیل تا قطر را ادامه میدهد، یکی از مقامات آمریکایی که وی را همراهی میکند ، گفته است: «دولت دونالد ترامپ تا ۲۰ ژانویه بر سر کار است و سیاست فشار حداکثری بر ایران را دنبال خواهد کرد». مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا سفر خود را از اسرائیل تا عربستان تمام کرده و روز یکشنبه به امارات متحده عربی رسید. هر سه کشور رقیب منطقهای ایران هستند و قرار است قطر مقصد بعدی سفر پومپئو باشد. پومپئو در این دور از سفر خاورمیانهای خود حتی طی مصاحبهای احتمال حمله نظامی به ایران را نیز رد نکرد. خبرگزاری فرانسه از قول یک مقام آمریکایی که وزیر خارجه این کشور را در سفرهای خاورمیانهای او همراهی میکند گزارش داد که «این دولت (دونالد ترامپ) تا ۲۰ ژانویه بر سر کار است و سیاستهای خود را ادامه میدهد.»این مقام آمریکایی که نام او فاش نشده است، میگوید: «امیدوارم اهرمی که دولت کنونی آمریکا به سختی روی آن کار میکند، دوباره در آینده برای فشار بر جمهوری اسلامی مورد استفاده قرار گیرد تا ایران مانند یک کشوری عادی رفتار کند.» از سوی دیگر آسوشیتدپرس در تحلیلی، بر عزم ترامپ برای دشوار کردن کار دولت بعدی آمریکا تاکید کرد. دونالد ترامپ در روزهای پایانی دولت خود به دنبال این است که بتواند با اعمال تصمیماتی، دولت بعدی را محدود کرده و کار را برای جو بایدن سخت کند.در روزهای اخیر مقامات آمریکایی درباره تحریمهای جدیدی علیه ایران صحبت کرده و تحریمهای جدیدی را نیز علیه تهران اعمال کردند که اقدام جدیدی نیست و در واقع دولت ترامپ از زمان خروج ایالات متحده از توافق هستهای ۲۰۱۵ ، در حال اعمال چنین تحریمهایی بوده است.
این در حالی است که بایدن بر تمایل خود برای بازگشت به توافق هستهای تاکید کرده و مقامهای ایران نیز تاکید کردند در قبال بازگشت آمریکا به برجام و کاهش تحریم ها، آنها نیز به پایبندی کامل به توافق بازمیگردند. بایدن میتواند بسیاری از تحریمهای دولت ترامپ را با یک دستور اجرایی لغو کند اما لغو برخی از این تحریمها کاری زمان بر است و از طرفی هم هنوز مشخص نیست لغو تحریمها از چه اولویتی برای بایدن برخوردار باشد.
اولویت مشترک اروپا و بایدن در خصوص ایران
اندیشکده مارشال (gmfus) در تحلیلی به قلم کریستینا کاچ نوشت: در چهار سال گذشته خاورمیانه و مدیترانه منطقهای بودهاند که رئیسجمهور دونالد ترامپ با سیاستهای مخرباش موجبات تنش بیشتر در آنها را فراهم کرده بود، حالا کشورهای اروپایی احتمالا از پایان عصر ترامپ خوشحال خواهند شد. در عین حال، آنها به طرز دردناکی آگاه هستند که بسیاری از اقدامات صریح ترامپ را نمیتوان به راحتی کنار گذاشت.بارزترین اولویت مشترک اروپا و دولت بایدن در خاورمیانه قرار دادن روابط با ایران در وضعیت سالم تری است. بایدن بارها متعهد شده که بعد از به قدرت رسدن دوباره به برجام باز خواهد گشت. با این اوصاف، اروپا تصور نمیکند که ریاست جمهوری بایدن شبیه دوره اوباما باشد. اکثر پایتختهای اروپایی میدانند که ایده اساسی برجام جداسازی پرونده هستهای از مسائل گسترده منطقهای با ایران به پایان رسیده است. آنها انتظار ندارند واشنگتن مجدداً بدون درخواست بیشتری برای مذاکره به برجام بازگردد. با این اوصاف به نظر میرسد مسائل منطقهای روی میز خواهد بود. در حال حاضر سیاست گذاران در حال انتخاب گزینههای مختلف برای تعیین توافق سریع معاملات متقابل بین مراسم تحلیف بایدن در ژانویه و انتخابات ریاست جمهوری ایران هستند. با توجه به امتناع دولت ترامپ از همکاری با تیم انتقالی بایدن و این واقعیت که اولویت دولت بعدی اصلاح امور در داخل کشور است، در مورد زمان از سر گیری مذاکرات با تهران تردید منطقی وجود دارد. بنابراین، از دیدگاه اروپا، شاید ریاست جمهوری بایدن به معنای بازگشت سریع به برجام نباشد، اما قطعاً و مهمتر از همه به معنای بازگشت به دیپلماسی مشترک فرا آتلانتیک به سمت ایران است.
احتمال بازگشت به برجام پیش از انتخابات ایران
یک پایگاه خبری آمریکایی با مطرح کردن نظر برخی کارشناسان و مقامات، احتمال بازگشت زودهنگام دولت بایدن به توافق هستهای و چالشهای آن را بررسی کرد. پایگاه خبری Just security در تحلیلی درباره تصمیم دولت جو بایدن رئیسجمهور منتخب آمریکا برای بازگشت به توافق هسته ای[برجام] به نقل از یک منبع آشنا به تفکرات بایدن نوشت: با توجه به اینکه از زمان تحلیف جو بایدن تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران در ژوئن ۲۰۲۱ فقط ۵ ماه فرصت است، انتظار میرود که بایدن در همین مدت باقی مانده تلاش کند بازگشت ایران به تعهدات خود تحت توافق هستهای را تضمین کند.در ادامه این تحلیل همچنین به نقل از این منبع آمده که «ایده بایدن درباره توافق هسته ای، مبنی بر این که اگر ایران به تعهدات خود بازگردد واشنگتن به عنوان نقطه آغاز مذاکرات بعدی به برجام بازخواهد گشت که پیش از انتخابات آن را مطرح کرده بود، ثابت است. این پایگاه خبری علاوه بر این نوشت: این مقام سابق آمریکایی همچنین مدعی شده است که بایدن پس از احیای اعتبار آمریکا، متحدان خود در اروپا را برای گشودن درهای دیپلماسی دیگر در مورد پیشبرد برجام، محکم کردن بندهای این توافق و سیاستهای ایران در منطقه آغاز میکند.در این گزارش همچنین مطرح میشود که آمریکا میخواهد قبل از هرگونه مذاکره گسترده دیگری، با بازگشت به برجام در ازای رعایت محدودیتهای توافق هستهای توسط ایران، مانع از توسعه فعالیتهای هستهای ایران شود که در خلال سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ حاصل شده. همچنین پایگاه just security به نقل از یک مقام سازمان ملل که منحصرا درباره مسائل ایران فعالیت میکند، مدعی شده است که «بازگشت شسته و رفته» آمریکا به برجام مطمئن ترین راه برای بازگشت ایران به محدودیتهای هستهای تحت این توافق و محدود کردن ذخایر اورانیوم این کشور است. این مقام سازمان مللی تاکید کرد: آسان ترین مسیر رو به جلو، بازگشت بدون پیش شرط به برجام است.
تقابل ایران و آمریکا در نقطه حداکثری خود
گروهی از اصولگرایان تندرو، منتظر پیروزی ترامپ بودند زیرا تحلیل شان بر آن بود که با ادامه دولت ترامپ، در ایران نیز رئیسجمهوری با مواضع رادیکال روی کار خواهد آمد و قدرت به دست اصولگرایان تندرو خواهد افتاد. از سوی دیگر، برخی اصلاحطلبان نیز با خوش خیالی تصور میکنند که با روی کار آمدن بایدن، میتوان به مذاکره فوری با آمریکا و حل و فصل همه مشکلات فیمابین در کوتاه مدت رسید. این در حالی است که حتی اگر سیاست نظام، مذاکره با دولت بایدن باشد، به نظر نمیرسد این امکان به دولت مستعجل روحانی داده شود مگر آن که مصلحتی فوری و حیاتی در میان باشد تا به دولتی که کمتر از ۹ ماه دیگر میرود، فرصت مذاکره داده شود. حتی در صورت آغاز مذاکره نیز، معلوم نیست گفت و گوها چه زمانی به ثمر میرسد و توافقات اجرایی میشود؟ در همین حال، به نظر میرسد عقلای نظام بر آنند که از فرصت بایدن باید نهایت بهره برداری را به نفع جمهوری اسلامی ایران داشته باشند. تقابل ایران و آمریکا به نقطه حداکثری خود رسیده است؛ از یک سو آمریکا حداکثر فشار اقتصادی و سیاسی که میتوان بر یک کشور وارد کرد را در قبال ایران انجام داده و به هدف خود یعنی سرنگونی جمهوری اسلامی نرسیده است و از این سو، ایران نیز به منافع منطقهای آمریکا ضربه زده و در عین حال، متحمل سنگین ترین آسیبهای اقتصادی ناشی از تحریم ها شده است.ادامه این وضعیت برای طرفین نه میسر است و نه مطلوب، خاصه آن که به دلایل متعدد و واقعی فراوانی، دو کشور تمایلی هم به جنگ نظامی ندارند. لذا باید به سمت حل مسأله رفت که صد البته پروسه بسیار پیچیدهای است که در آن، ایران و آمریکا تنها بخشی از بازیگران ماجرا هستند.تحلیل عمده این است که فرایند مذاکره با آمریکا به دو گروه واگذار نشود: «اصولگرایان تندرو» و «اصلاحطلبان، اعم از میانه رو و تندرو». بنابراین، آنچه در زمین بازی باقی میماند، طیف «اصولگرایان میانه رو» است. لذا احتمالاً برنامه ریزی کلان سیاسی کشور به این سمت برود که مردم در انتخابات ریاست جمهوری سال آتی، به کاندیدایی میانه رو از جریان اصولگرا رأی دهند.