یك تحلیلگر مسائل بینالملل، در این باره اظهار داشت: اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها که با سروصدای زیادی به دولت ابلاغ شد میتواند فضا را برای طرفین مذاکرات هستهای آماده کند تا هر سوءاستفادهای که بخواهند بکنند. در واقع این حرکت ایران را در شرایط خاصی قرار داده است به طوری که هم بایدن به این مساله واکنش نشان داد و هم سه کشور اروپایی طرف برجام با صادر کردن بیانیهای رسمی شرایط جدید را مانعی برای مذاکرههای احتمالی آینده عنوان کردند. علی بیگدلی، گفت: مجلس باید قبل از عملی کردن تصمیم حاشیهساز خود کمی دوراندیشی میکرد تا در این موقعیت دشوار در کار مملکت گره نیندازد. این طرح در حالی تصویب و به قانون تبدیل شد که حالا آمریکا بهانه خوبی برای سنگاندازی پیدا کرده است.ای کاش مجلس برای تصویب این قانون با رئیسجمهوری و سایر نهادها هماهنگی لازم را صورت میداد تا تنش موجود در ایران برای کشورهایی که مقابله با جمهوری اسلامی برایشان اصل است، عیان و آشکار نشود.این استاد دانشگاه در ادامه توضیح داد: موضوع مهم دیگر به اعلام موضع مسئولان دولتی برمیگردد که با صراحت خاصی شرط مذاکره را بازگشت به برجام سال ۲۰۱۵ عنوان میکنند. این مطالبه در حالی از سوی دستگاه دیپلماسی ما مطرح میشود که دنیا با دنیای پنج سال پیش فرق کرده است؛ به عنوان مثال میتوان به تعامل برخی از کشورهای عربی منطقه با اسرائیل اشاره کرد. در واقع باید گفت برجامِ اوباما مرده است و ما باید مسیری واقعبینانه را برای باز شدن گرههای کور در مناسبات بینالمللی طی کنیم تا به نتیجه مطلوب برسیم.علی بیگدلی در پایان گفت: نمیتوان در دیپلماسی واقعبین نبود و به دستاوردی مثبت امید داشت.
واكنش آمریكا به مصوبه هستهای مجلس ایران
آمریکا مصوبه اخیر مجلس ایران مبنی بر الزام دولت به توسعه فعالیتهای هستهای و آغاز غنیسازی ۲۰ درصدی اورانیوم را محکوم کرد. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا با انتشار بیانیهای مطبوعاتی در واکنش به تصویب قانون موسوم به «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت» در مجلس ایران و تأیید آن در شورای نگهبان اعلام کرد که کشورش این قانون را «محکوم» میکند زیرا این قانون «آخرین ترفند ایران به منظور استفاده از برنامه هستهای در جهت تلاش برای ترساندن جامعه جهانی» است.
بازگشت به نقطه صفر برجام غیرممکن است؛
متغیرهای موثر بر نحوه بازگشت آمریکا به برجام
گروه سیاسی: یک کارشناس مسایل بینالملل با اشاره به تحولاتی که در چهار سال گذشته روی داده است، گفت: تحت تاثیر این اتفاقات، بازگشت به نقطه صفر برجام غیرممکن است.
جهانبخش ایزدی درباره رویکرد جو بایدن نسبت به ایران به ویژه چگونگی بازگشت آمریکا به برجام اظهار کرد: بایدن به جناح میانه حزب دموکرات تعلق دارد و چیدمان کابینه او هم منطبق با بخش میانی حزب دموکرات است. به طور دقیق این طور دیده میشود که در مسیری که اوباما در تعامل با ایران و نظام بینالملل حرکت میکرد قرار خواهد گرفت، اما اتفاقاتی در این چهار سال اخیر افتاده است که بازگشت به نقطه صفر برجام را غیرممکن میکند. وی با بیان این که چهار متغیر در چگونگی بازگشت آمریکا به برجام و احیای دوباره آن موثر است گفت: مسائل داخلی آمریکا یکی از این متغیرهاست. برای بایدن بازگشت به برجام به سبک و سیاق اوباما امکان پذیر نیست، الان جمهوری خواهان اکثریت را در اختیار دارند و این چیزی است که بایدن در هرگونه تعامل با کنگره باید مدنظر داشته باشد. از سویی جناح راست دموکراتها مخالف روش بایدن و اوباما درباره برجام هستند و چندان مسیر در شرایط فعلی برای او و تیمش هموار نیست. ایزدی ادامه داد: متغیر دوم نظام بینالملل و اروپاییها هستند که همیشه گفته اند باید مذاکرات تکمیلی و جامع با ایران نیز داشته باشیم که این شامل مسائل منطقه و فعالیتهای موشکی ایران میشود. سوم، شرایط منطقه است که به نفع ایران نیست. هیچ کدام از رقبای ایران یعنی رژیم اسراییل، عربستان و ترکیه خواهان این نیستند که برجام به شکل قبل احیا شود و معتقدند باید در بخشهایی که باعث قدرتمند شدن ایران میشود تجدید نظر شود. چهارمین متغیر مربوط به ایران است. مصوبه مجلس و ادبیات تند برخی در داخل نشان میدهد که درباره برجام در بخشی از حاکمیت حاضر به مذاکره جدید نیستیم و اگر بخواهند مذاکره تکمیلی تر از برجام را مدنظر داشته باشند حتما خارج از برجام مورد توجه شود نه در چارچوب این توافق.این کارشناس مسائل بینالملل تصریح کرد: از این رو معتقدم با توجه به متغیرهای فوق، بازگشت به برجام به شیوه قبل اصلا ممکن نیست.ایزدی درباره سیاست خارجی جو بایدن اظهار کرد: قابل پیش بینی است که بایدن مختصاتی در سیاست خارجی اش دارد. یک از این مختصات به رویکرد دموکراتها با سیاستهای بایدن بستگی دارد و دوم به شخصیت بایدن و تیمی که با او کار میکنند. تیم بایدن در چارچوب همان بخش میانی حزب دموکرات انتخاب شده است و باید دید بخشهای دیگر حزب دموکراتها تا چه اندازه با آنها همراهی میکنند. بر این مبنا سیاست خارجی بایدن مبتنی بر تعامل با اتحادیه اروپا و شرکای راهبردی او در هر گوشه از دنیا خواهد بود و بازگشت به تعامل با نهادهای بینالمللی و احتمالا بازگشت به بسیاری از توافقهای بینالمللی و نهادها و سازمانهای بینالمللی که ترامپ از آنها خارج شد در دستور کار قرار میگیرد.
این استاد دانشگاه درباره نگاه بایدن به خاورمیانه گفت: معتقدم روند عادی سازی روابط رژیم اسراییل با کشورهای عرب دنبال میشود اما درباره سوریه و شامات احتمالا اقدامات فعالانه تری را پیش خواهد گرفت.ایزدی ادامه داد: با روسیه چالش بیشتری خواهند داشت، چون سیستم آمریکا ذاتا ضد روس است و با چین بیش از هر کشوری چالش خواهد داشت البته نه با ادبیات ترامپ که معطوف به لفاظی بود بلکه عمیق تر برخورد میکند. در همین رابطه به هند بهای بیشتری میدهد. به طور کلی معتقدم به جای آنکه رویکرد تقابلی را از آمریکا شاهد باشیم بیشتر این رویکرد تعاملی خواهد بود. وی در پاسخ به این پرسش که در چهارسال گذشته حمایت سیاسی اروپاییها از برجام موجب هماهنگی بیشتر ایران و اروپا شد اما اکنون شاهدیم که این کشورها با محوریت سه کشور تروئیکا با آمریکا و مواضع بایدن همراهی بیشتر و موضعگیریهای مشابه دارند؟ گفت: اروپاییها از همان ابتدای مذاکرات و قبل از آن هم معتقد بودند که اول باید مساله هستهای ایران را کنترل کنیم و بعد سایر مسائل را بررسی کنیم. مقاله اخیر کاترین اشتون نیز حاکی از همین رویکرد است که برجام توافق اول بود نه آخرین. از طرفی نگاه اروپا به بحث هسته ای، امنیتی بود تا سیاسی چون سرریز شدن تاثیر اتفاقات در خاورمیانه به اروپا خطرناک و هزینه ساز بود. از این زاویه هم اوباما و هم اتحادیه اروپا مقوله برجام را گام اول میدانستند. این کارشناس مسائل بینالملل ادامه داد: این رویکرد اروپا و اوباما را در همان دوره جمهوری خواهان و بخشهای دیگری از ساختار آمریکا نمی پسندیدند و با محوریت ترامپ دیدیم که تلاشها برای خروج آمریکا از برجام اتفاق افتاد.وی تاکید کرد: نباید فکر کنیم چون بایدن بر سر کار میآید اروپا رویکردش در اجرای تعهدات برجامی اش را تغییر میدهد. آنها در بخش اجرای تعهدات اقتصادی و مالی تا وقتی آمریکا اجازه ندهد وارد نخواهند شد و اولتیماتوم ایران برای لغو تحریمها ظرف دو ماه هم مساله را عوض نمیکند. علاوه بر حمایت اروپا از برجام در این مدت، رویکرد مثبت و حمایتی روسیه و چین از برجام هم در نظام بینالملل بسیار کارساز بود و تحولات قابل توجهی را رقم زد، اما اگر ایران بخواهد یک طرفه مسیر نقض کامل تعهدات برجامی را دنبال کند مثل مصوبه اخیر مجلس، کار برای ایران سخت میشود.
ایزدی در ادامه با اشاره به فضای سیاسی و انتخاباتی در ایران و تاثیر آن بر برجام و شرایط پیش رو اظهار کرد: اجماع ملی درباره نوع بازگشت ایران به برجام وجود ندارد و چشم انداز روشنی در این رابطه تاکنون دیده نمی شود. نگاه دولت این است که برجام را به همین شکل فعلی حفظ کند تا شرایط کمی از ابهام خارج شود ولی طرح مجلس قطعا کار را برای تیم بایدن و اروپا سخت و پیچیده میکند.