علیرغم گرانی‌های افسارگسیخته‌ای كه دولت به نام «آزادسازی» اقدام به آن كرد و قیمت بسیاری از كالاهای ضروری را تا چندین برابر بالا برد، متأسفانه همچنان وعده کاهش قیمت این اقلام مورد نیاز از سوی دولتمردان کشور اعلام می‌شود. در این بین مردم نه تنها امیدی به کاهش قیمت‌ها ندارند بلکه به این زودی‌ها اجرای ثبات قیمت اقلام اساسی و مورد نیاز سفره هایشان را نمی‌دانند.
چندی پیش بر اساس گزارش مرکز برنامه‌ریزی و اطلاعات راهبردی وزارت کار، قیمت برخی اقلام خوراکی طی اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل از آن به گونه‌ای بوده است که در ۲ قلم از کالا‌های منتخب تغییرات بیش از ۱۰ درصد بوده و بیشترین افزایش قیمت در کالا‌های منتخب مربوط به روغن مایع با ۲۲.۳ درصد، شکر با ۱۰.۳درصد و قند با ۹.۴ درصد است.
قبل از تخصیص ارز ترجیحی به واردات روغن، سالیانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن روغن در داخل مصرف و ۱۰۰ هزار تن به بازار‌های هدف صادر می‌شد که از سال ۹۷ با تخصیص ارز ترجیحی، مصرف به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسید.ماجرای کمبود و گرانی روغن در فروشگاه‌ها و حتی واحد‌های صنفی خرد به اواسط مهرماه سال ۱۳۹۹ بر می‌گردد که با خالی شدن یکباره قفسه ها، مردم ساعت‌ها منتظر در صف دریافت خرید بودند و این جریان ماه‌ها به طول انجامید.
علی رغم تلاش مسئولان تنظیم بازار و کارخانجات روغن نباتی، اما مشکلات سیستم توزیع منجر به ایجاد بازار سیاه روغن و عرضه چندبرابر نرخ درج شده بر روی کالا شد که در تیرماه ۱۴۰۰ بازار به آرامش رسید، هر چند قیمت روغن حلب چندین بار افزایش قیمت داشت.پس از این جریان‌ها موضوع اصلاح یارانه مطرح شد و کارشناسان و فعالان این صنعت با تأکید براینکه با اصلاح نظام یارانه و به دلیل نبود زیر ساخت‌های لازم در این صنعت، قیمت روغن بیش از ۲۰۰ درصد افزایش خواهد داشت، هشدار دادند که این محصول از سفره‌های مردم حذف خواهد شد!
حالا روغن خوراکی در بهترین حالت با افزایش حدود ۲۵۰ درصدی همچنان پیشتاز گرانی است و علی رغم کاهش تقاضای این محصول در بازار، تولید کنندگان هنوز هم به وضعیت قیمت‌ها انتقاد دارند.
عرضه شکر کم و گران
این روزها باز هم شکر در بیشتر فروشگاه‌های بزرگ و مغازه‌ها کمیاب شده است. افزایش قیمت گروه قند و شکر طی یک سال گذشته ۱۳ تا ۹۳ درصد بوده است. در این مدت قیمت هر کیلو قند ۷۰ درصد، شکر فله ۸۱ درصد، شکر بسته بندی ۹۳ درصد افزایش یافته است.پس از اینکه ارز ترجیحی برای واردات شکر حذف و واردات این کالای اساسی با ارز نیمایی صورت گرفت، نرخ شکر به یکباره در بازارگران و برای مدتی کمیاب شد. در حالی شکر در سال گذشته ۴ مرتبه افزایش نرخ را تجربه کرد که در سال ۱۴۰۰ نرخ آزاد شکر ۲۷۰ درصد افزایش قیمت داشته است.
تولید کنندگان محصول براین موضوع که شکر در کشور تولید می‌شود هم نظرند، اما حجم قابل توجهی از نیاز تولید شکر از طریق واردات تامین می‌شود. حالا در صورت لغو تحریم‌ها وضعیت سرمایه‌گذاری در واردات مورد نیاز این بخش تسهیل می‌شود، اما با توجه به اخبار‌های رسیده از مذاکرات نمی‌توان خیلی به موضوع برداشته شدن تحریم‌ها امیدوار شد.
خرید مردم هر روز كمتر می‌شود؟
اسماعیلی یکی از بنکداران مواد غذایی خیابان انبار نفت در جنوب پایتخت می‌گوید: این روزها فروش روغن و شکر نسبت به سال گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش داشته، اما مردم نمی‌توانند به طور کلی این کالا‌ها را از سفره‌های خود حذف کنند.بیشتر مردم تنها به عنوان تماشای مواد غذایی از این خیابان گذر می‌کنند و با سئوال کردن قیمت بیشتر کالا‌ها از خرید منصرف می‌شوند.وی تأکید داشت: تا سال گذشته مشتری‌های خرد برای مایحتاج خانه خود اقدام به خرید فله‌ای شکر و حلب‌های بزرگ روغن خوراکی می‌کردند و تا مدت‌ها از خرید خرد این اقلام بی‌نیاز بودند. اما تنها پس از گذشت کمتر از یکسال همین مشتری‌ها توان خرید‌های خرد را نیز از دست داده‌اند و کمتر در این خیابان جهت خرید کالای مورد نیاز خانه خود تردد می‌کنند.به گفته اسماعیلی؛ در حال حاضر هیچ هیجان کاذبی در بازار روغن و شکر به دلیل کاهش قدرت خرید مردم وجود ندارد. خانوار‌ها تنها برای تأمین مواد مورد نیاز یک هفته و یا نهایتاً یک ماه خود اقدام به خرید می‌کنند البته این نوع خرید مختص خانوار‌های سطح متوسط است.وی گفت: بیشتر خانواده‌ها به دلیل نبودن نقدینگی کافی ناگزیر جهت تأمین اقلام مورد نیاز سفره خود را روزانه تأمین می‌کنند و این نشانه خوبی برای وضعیت معیشت اقتصادی مناسب خانوار‌ها نیست!