آنها کوچک، کم مصرف و شهر پسند هستند اما به هیچ وجه از نظر محیط زیست بی ضرر نیستند. در مورد موتورسیکلتها صحبت میکنیم. وسیله ای تند و سریع برای تردد که اگر فرسوده باشند ۵ برابر یک خودرو برای هوا شهر و سلامت شهروندان مضر هستند. جالب است بدانید موتورسیکلتها سطح بالایی از انتشار گازهای گلخانه ای را حتی زمانی که روشن هستند اما حرکت ندارند، تولید میکنند.
طبق آخرین آمار رئیس مرکز شماره گذاری و تعویض پلاک پلیس راهور از ۳۲ میلیون و ۹۰۰ هزار دستگاه انواع وسایل نقلیه در کشور، ۱۱ میلیون و ۶۵۰ هزار دستگاه معادل ٣۵ درصد موتورسیکلت است. نکته قابل توجه این است که از ۱۱ میلیون و ۶۵۰ هزار دستگاه موتورسیکلت موجود در کشور نیز ۷ میلیون و ۲۰۰هزار دستگاه بالای ۱۰ سال و ۱۵ سال سن دارند. یعنی دچار فرسودگی بوده و تولید آلاینده این موتورسیکلتها بیشتر است. همچنین براساس آمار مرکز معاینه فنی تهران، سالانه ۱۰۰ عدد گواهی معاینه فنی برای موتورسیکلتها صادر میشود این در حالی است که ۴۰۰ هزار موتورسیکلت در سطح شهر تهران تردد میکنند که سهم ۱۰ درصدی در انتشار ذرات معلق دارند. بیشتر این موتورسیکلتها کاربراتوری و فرسودهاند اما میبینیم که سالانه تنها ۱۰۰ موتورسیکلت گواهی معاینه فنی اخذ میکنند و این یعنی فاجعه، یعنی هیچ نظارت و کنترلی بر موتورسیکلتهایی که در سطح شهر تردد میکنند، وجود ندارد. در این میان از اواسط پاییز تا اواخر زمستان با تشدید پدیده آلودگی هوا و افزایش آلایندگی مواجه هستیم که البته پدیدههای طبیعی مانند گردوغبار نیز روی این موضوع تأثیرگذار است. مسئله آلودگی هوا مثلا در تهران ناشی از دو موضوع منابع آلاینده در زمستان مانند خودروها و موضوع پدیدههای طبیعی مانند گردوغبار است که در دیگر فصول سال نیز رخ میدهد. ۳۰ تا ۳۲ درصد آلایندگی مربوط به منابع ثابت مانند کارخانهها و ۶۷ تا ۸۰ درصد آلودگی تهران، سهم منابع متحرک مانند اتوبوس، تاکسی و موتورسیکلت است که در این میان موتورسیکلتها سهم زیادی را به خود اختصاص میدهند؛ چرا که اگر موتورسیکلتی استاندارد لازم را نداشته باشد، چهار تا پنج برابر یک خودرو آلایندگی ایجاد میکند. جالب اینکه، در تهران به ازای هر نفر تقریبا یک خودرو داریم.
از سویی دیگر، تنها همین امسال ۹۱ درصد از جمعیت جهان به طور روزانه در معرض آلودگی بالای هوا قرار دارند و آلودگی هوا سالانه جان هفت میلیون نفر را در سراسر جهان میگیرد. همچنین دادههای WHO نشان میدهد که از هر ۱۰ نفر ۹ نفر هوایی تنفس میکنند که بیش از حد مجاز دستورالعمل WHO حاوی سطوح بالایی از آلایندهها است. به عبارتی دیگر، آلودگی هوا به گونهای چشمگیر روی سلامت انسان تاثیر گذاشته و منجر به بروز بیماریهایی مانند سکته مغزی، بیماریهای قلبی، بیماریهای مزمن ریوی، سرطان ریه و ذات الریه بویژه در میان کودکان میشود. البته سالهاست که درباره آلودگی هوا گزارشهای متعددی منتشر شده است اما یکی از موضوعاتی که به آن آنچنان که باید توجه نشده، سهم موتور سیکلتها در تولید آلایندههای گازی است. چرا که هر ۱۰ موتورسیکلت کاربراتوری به اندازه یک اتوبوس قدیمیدیزلی در هر کیلومتر ذرات معلق منتشر میکند که عامل اصلی آلودگی هوا است. حال توجه داشته باشید که طبق آمارهای ارائه شده از سوی مسئولین کشور ۸۱ درصد موتورسیکلتها باید اسقاط شوند. این در حالی است که هم اکنون بسیاری از کشورها اقدامات زیادی برای کاهش تاثیر موتورسیکلتها روی آلودگی هوا انجام داده اند و سعی میکنند از موتورسیکلتهای برقی بهره ببرند. یافتهها نشان میدهد که موتورسیکلتهای برقی میتوانند انتشار آلایندههای جهانی و محلی را کاهش دهند و مزایای پایداری جهانی و بالقوه محلی را به همراه داشته باشند. بخش حمل و نقل یکی از انتشار دهندههای اصلی آلایندههای جهانی و محلی است و موتورسیکلتها بخش بزرگی از بخش حمل و نقل در کشورها را تشکیل میدهند. پس برقیسازی موتورسیکلتها یک استراتژی کلیدی کربنزدایی برای حملونقل است.