چه در دوران شروع کرونا، چه در اوج آن و حالا بعد از فروکش کردن موج همه گیری کرونا، زور هیچ کس و هیچ چیز به دستفروشان خیابان نادری اهواز نرسید. جوری که حتی در زمان وقوع اعتراضاتهای اخیر هم، دستفروشان از جایشان تکان نخوردند یا بهتر بگوییم توپ آنها را تکان نداد و نمیدهد.
در حالی که طبق تبصره شش ماده ۹۶، ماده ۶۹۲ قانون مجازات اسلامیو تبصره یک بند دو ماده ۵۵ قانون شهرداریها سد معبر جرم انگاری شده و ممنوع است اما گویا این قانون برای اهواز و دستفروشان هسته مرکزی شهر نوشته نشده. شاید هم آنها ژن خوب هستند و ما خبر نداریم. شاید هم این قانون شامل حال آنها نمیشود. اگر گذرتان به خیابان نادری اهواز و خیابانهای فرعی و کوچه پس کوچههای آن افتاده باشد حتما آش شورِ سد معبر را به چشم دیدهاید و لمس کرده اید. دستفروشان همه جا هستند هم پیاده روهای خیابان نادری هم خود خیابان. قدم زدن در پیاده روهای نادری بیشتر شبیه صخره نوردی و سنگ نوردی است تا پیاده روی عادی. در پیادهروهای نادری تا چشم کار میکند بساط عریض و طویل دستفروشان است که سنگفرش شده اند. عدم برخورد با دستفروشان و مماشات متولیان امر به بهانه اشتغال و معیشت و ترک فعل در این زمینه باعث شده تا دستفروشان در خیابان نادری احساس مالکیت و تعلق خاطر کنند و به هیچ قیمتی حاضر به ترک آن نباشند. در حقیقت آنها به خیابان نادری و دستفروشی عادت کرده اند. چه جایی بهتر و راحت تر از پیادهروهای خیابان نادری. محل تردد همیشگی عابران پیاده که مشتریان نقد و دست به نقد دستفروشان هستند و قانون به راحتی هر چه تمامتر به راحتی آب خوردن زیر پوشش تامین معیشت و اشتغال قربانی میشود. به هیچ کس هم برنمیخورد. شهرداری هم هرچه بنر میزند و گریبان چاک میدهد و حنجره پاره میکند اما آب از آب تکان نمیخورد. همان آش و همان کاسه. دستفروشان کنگر خورده اند و لنگر انداخته اند، جوری که به گفته عابران پیاده، دیگر نمیتوان حتی نازک تر از گل به آنها گفت یا به آنها گفت بالای چشم تان ابرو است. حس مالکیت توهمی دستفروشان چنان بالاست که پیادهروهای نادری را در قطعات کوچک بین هم تقسیم کردهاند و برای خود سردسته هم دارند و حتی شایعه خرید و فروش قطعات تخیلی قراردادی پیاده روهای نادری میان دستفروشان و کله گندههای آنها هم به گوش میرسد. وقتی آب سر بالا رود قورباغه ابوعطا میخواند. وقتی بیقانونی و قانون جنگل حاکم باشد وضعیت بهتر از این هم نمیشود و خیابان نادری و پیاده روهایش میشوند بهشت دستفروشان. حالا حسابش را بکنید کسی از خانواده شما به دلیل سالمندی و ضعف جسمی، توانایی حرکت ندارد و با صندلی چرخدار باید تردد کند، آن وقت همه این روضههایی که در بالا خواندیم، میشود مصیبت و مکافات. «مشکل خودته. همینه که هست. مجبور نیستی از اینجا رد بشی» اینها تکراریترین دیالوگهای مالکان جدید خیابان نادری هستند که اگر خیلی سخاوت داشته باشند باریکه ای برای عبور شما باز میکنند. هر چند آدم منصف و با معرفت بین آنها هم پیدا میشود. این بازار مکاره چه زمانی قرار است جمع شود؟ چه زمانی شاهد حکمرانی قانون و خلوت شدن پیاده روهای نادری خواهیم بود؟
از سویی دیگر، جمع آوری و ساماندهی دستفروشان در اهواز به دلیل مشکل وخامت بیکاری در اهواز و نبود فرصتهای شغلی و تبعیض در استخدام در شرکتهای ریز و درشت صنعتی باعث شده تا صورت مسئله قانونی معضل سد معبر در اهواز کم رنگ و یا شاید فراموش شود. با همه اینها، شمس، معاون خدمات شهری شهرداری اهواز، چندی پیش از تلاش برای گرفتن مجوز رفع محدودیت تردد خودروها در خیابان نادری برای جمع شدن بساط دستفروشان در این خیابان خبر داد. او در این زمینه گفت: «با توجه به این وضعیت، در حال گرفتن مجوز تردد خودروها در سطح خیابان هستیم تا حداقل دستفروشان بساط خود را وسط خیابان پهن نکنند. تلاش میشود تا اوایل اسفندماه این مجوز از شورای ترافیک اهواز دریافت شود.»
هر چند دو سوم اسفند ماه هم گذشت و هیچ خبری از صدور مجوز تردد خودروها در خیابان نادری نشد. معاون خدمات شهری شهرداری اهواز افزود: «پیش از این پارک کارون در محدوده بین پل کابلی و پل پنجم برای دستفروشان پیشبینی شده بود، اما آنها در این محل فعالیت نکردند. اکنون دوباره در حال برنامهریزی هستیم تا با ساماندهی دقیقتر، دستفروشان به این سمت هدایت شوند.» او تصریح کرد: «در صورتی که این افراد مجددا حاضر به فعالیت در محل ساماندهی شده نباشند، از ظرفیت قوه قهریه استفاده میشود.»
معاون خدمات شهری شهرداری اهواز در همین زمینه در پاسخ به پرسش خبرنگار کارون درباره ساماندهی دستفروشان خیابان نادری و جمع شدن بساط آنها میگوید: «طرحی به شورای تأمین اهواز برای جمع آوری دستفروشان ارائه شده که براساس آن در اردیبهشت ماه سال آینده دستفروشان خیابان نادری ساماندهی و مکان دیگری برای استقرار آنها در نظر گرفته شود.» شمس اژه ای اضافه میکند: «البته با توجه به تبعات اجرای چنین طرحی و واکنشها و مقاومتهای احتمالی دستفروشان قرار است ابتدا امنیت نیروهای اجراییات شهرداری توسط نیروی انتظامیتأمین و سپس این طرح اجرایی شود.» البته او این راه هم میگوید که موافق دستفروشی و این رفتار اجتماعی نیست اما اکنون با توجه به این که در آستانه عید نوروز هستیم و مردم مشغول خرید هستند اجرای چنین طرحی امکانپذیر نیست.