ناپدیدشدن «لی شانگ فو»، وزیر دفاع چین طی چند هفته اخیر سئوالات زیادی را در محافل سیاسی و رسانه‌ای برجای گذاشته است. او آخرین بار ۷ شهریور(حدود سه هفته پیش) در مجمع صلح و امنیت چین و آفریقا سخنرانی کرد اما از آن به بعد خبری از او نیست. آخرین سفر خارج از کشور وی نیز در اواخر مرداد به مسکو و مینسک بود؛ جایی که با مقامات روسی در حاشیه یک کنفرانس امنیتی و با الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس دیدار کرد. موضوع از جایی پیچیده‌تر می‌شود که مقامات رده بالای چین از جمله مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه از ادعاها و گمانه‌زنی‌های اخیر ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند و همین مساله سبب شده تا رسانه‌های غربی نیز بدون داشتن سند و شواهد محکمی به گمانه زنی‌ها مختلف بپردازند.
برای مثال رسانه‌هایی چون فایننشال تایمز و گاردین رویترز ادعا می‌کنند که لی شانگفو توسط مقامات چینی در حال بازجویی است و مساله اصلی مربوط به تهیه تجهیزات نظامی است. در همین حال ادعا می‌شود که مقامات ارشد واحد تدارکات ارتش چین که لی از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ رهبری آن را بر عهده داشت هم تحت بازجویی قرار دارند. رسانه‌هایی چون صدای آمریکا، ان بی‌سی نیوز، اکونومیست و ایندیپندنت نیز بر گزارش‌ها و اخباری مشابه استناد می‌کنند.
مهمترین سرنخ چیست؟
در اوت ۲۰۲۳، گزارش‌های تایید نشده‌ای در مورد یک حادثه برای زیردریایی هسته‌ای چین حین عبور از تنگه تایوان منتشر شد اما شواهد قوی برای اثبات آن در دسترس نبود. اوراسیا تایمز به نقل از تحلیلگران و صاحبنظران حوزه چین می‌نویسد که پکن در تلاش است تا از روشن شدن ابعاد این ماجرا جلوگیری کند. با این حال هنوز مشخص نیست که آیا ارتباطی بین حادثه زیردریایی گزارش شده و تحقیقات علیه وزیر دفاع وجود دارد یا خیر. ماه گذشته نیز وزارت دفاع تایوان وقوع حادثه یا تصادف در این زمینه را رد کرد اما در این هفته موضوع را حساس اعلام کرد و در موضعی عجیب اعلام کرد که اظهارنظر در این زمینه برعهده ما نیست. با این حال، برخلاف گزارش‌های اولیه که حاکی از وقوع این حادثه در تنگه باریک تایوان بود، اکنون گزارش‌ها حاکی از وقوع یک فاجعه در دریای زرد است. موضوع از آنجا پیچیده تر می‌شود که سرلشکر هوانگ ونچی، دستیار معاون دفتر اطلاعات ستاد کل وزارت دفاع ملی تایوان، گفت که در این مورد اظهار نظر نخواهد کرد زیرا اطلاعات مربوطه «کاملاً محرمانه» است و به دلیل حساسیت موجود، افشای آن راحت نیست. اما چه مساله‌ای به غیبت وزیر دفاع چین دامن می‌زند؟ گزارش‌های ناگوار مربوط به زیردریایی‌های هسته‌ای نوع ۰۹۳ یا کلاس شانگ، یکی از قوی‌ترین زیردریایی‌های ناوگان PLA-Navy، از ۲۱ اوت آغاز شد. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که کل خدمه ۱۰۰ نفری کشتی کشته شده‌اند. چین هیچ یک از این گزارش‌ها را تایید نکرد. چین شش زیردریایی هسته‌ای کلاس شانگ دارد.
پکن کدام موضوع را مخفی می‌کند؟
گزارش‌های مربوط به این حادثه مشکوک تنها چند روز پس از آن منتشر شد که چین در بحبوحه ماه‌ها تنش با تایوان و ایالات متحده، رزمایش‌های نظامی گسترده‌ای را در اطراف تایوان آغاز کرد.اوراسیا تایمز به نقل از کارشناسان می‌نویسد که این ماجرا پتانسیل آشکار شدن دارد و معلوم نیست تا چه مدت مخفی بماند. ضمن اینکه باید عنوان کرد که حوادث ناگوار زیردریایی بدترین بلایای طبیعی هستند زیرا انجام عملیات امداد و نجات به موقع دشوار است.یکی دیگر از مقامات نیروی دریایی هند که خواست نامش فاش نشود، گفت که مردم بهتر است به یاد بیاورند که چگونه چین در ابتدا تلاش کرد تا درگیری گالوان را با وجود تلفات متعدد از هر دو طرف پنهان کند. چین تلفات سربازان خود را در سال ۲۰۲۱، تقریبا یک سال پس از درگیری گالوان بین سربازان هند و چین در امتداد مرز هیمالیا را فاش کرد. علاوه بر این، سرپوش گذاشتن بر شروع همه‌گیری، اعتماد جهان به چین را متزلزل کرده است.اثبات صحت این موضوع دشوار است زیرا این احتمال وجود دارد که زیردریایی در زمان وقوع حادثه غرق شده باشد. غیبت خدمه و خانواده‌های آنها از جمله سرنخ‌های دیگری است که به روشن شدن ابعاد ماجرا کمک می‌کند و ماهواره‌ها می‌توانند اطلاعات بهتری از مجموع زیردریایی‌های چین ارائه کنند.باید دید ابعاد بیشتری از ماجرا آشکارتر خواهند شد یا خیر. پیش تر اتفاقی مشابه از این دست در چین رخ داده است. یعنی روی کار آمدن چین گانگ به عنوان وزیرخارجه جدید به جای وانگ ایی اما مشکلات سلامتی سبب شد تا وانگ ایی بار دیگر سکان هدایت وزارت خارجه را در دست بگیرد. در نگاه اول شاید فاصله گرفتن گانگ، شخص مورد اعتماد شی جینپینگ از دیپلماسی تهاجمی بهانه توجیه‌پذیری برای برکناری او نباشد؛ اما یک مساله مهم را تداعی می‌کند که درز اطلاعات مهم در چین به این آسانی‌ها صورت نمی‌گیرد.