نکته قابل توجه هم این است که تازه‌ترین گزارش بانک جهانی درباره امنیت غذایی نیز نشان می‌دهد که ایران در رده پنجم جدول تورم مواد غذایی در جهان قرار دارد، همچنین اخیرا موسسه مطالعات پژوهش‌های بازرگانی گزارشی تحت عنوان «تورم مواد غذایی و تجربه سیاست‌گذاری کشورها» منتشر کرده که نشان می‌دهد ایران جزو ۱۰کشوری است که در فاصله زمانی مارس ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳ بالاترین تورم اسمی و واقعی مواد غذایی را داشته است.
نرخ تورم عمومی براساس آمار‌های رسمی در شهریور امسال با کاهش سه‌دهم درصدی درمقایسه با مرداد امسال به ۳۹.۵ درصد رسیده است. داده‌های مرکز آمار مشخص می‌کند تورم خوراکیها در این مدت تقریبا پابه‌پای نرخ تورم عمومی حرکت کرده و خانوار ایرانی در آخرین ماه تابستان امسال برای خرید همه نوع اقلام خوراکی ۳۷.۷درصد بیشتر از شهریور پارسال دست به جیب شده است. گوشت قرمز در رشد تقریبا ۳۸ درصدی قیمت خوراکیها، تاثیر بیشتری داشته و بررسی‌های فرارو از جهش دوبرابری قیمت گوشت درقیاس با سال قبل حکایت دارد. خرید مرغ تقریبا ۲۵ درصد بیشتر از سال قبل خرج برمی‌دارد و چای و لبنیات هم در این مدت از افزایش قیمت‌ها بی‌نصیب نماندند؛ اما آنطرف عقب‌نشینی قیمت برنج ایرانی نسبت به پارسال را یکی از وقایع غیرمنتظره بازار خوراکیها می‌دانیم و کنار آن می‌توانیم به کاهش قیمت روغن خوراکی اشاره کنیم.اوج‌گیری قیمت گوشت قرمز از اسفند ماه سال قبل شروع شد و در اصل در اسفندماه در پی افزایش قاچاق دام زنده و خشکسالی‌های سال قبل زنگ خطر گرانی گوشت به صدا درآمده بود. در مقطع‌های زمانی بعدی در سال جاری نیز قصابان دلیل گرانی را به نزدیکی عید قربان نسبت دادند؛ چراکه دامداران دام‌های خود را برای عید قربان نگه داشته بودند و عرضه دام در بازار کاهش یافته بود. این وضعیت مجددا با فرا رسیدن ماه محرم بر افزایش تقاضا و بالارفتن قیمت گوشت قرمز اثر گذاشت.
اما بعد از هیجان‌های مناسبتی بازار نیز شاهد کاهش قیمت در بازار کالاهای اساسی از جمله گوشت قرمز نیستیم. آنطور که علیرضا پیمان پاک، قائم مقام وزیر جهادکشاورزی اخیرا در یک برنامه تلویزیونی توضیح داده، مشکلات در فرآیند تولید ناشی از حذف ارز ترجیحی و حذف یارانه‌ها و همچنین محدودیت‌های ارزی و مشکلات بین وزارت جهاد کشاورزی و بانک مرکزی از جمله دلایل اصلی افزایش قیمت گوشت بوده است.در این شرایط شاهد کمبود واردات گوشت منجمد برای صنعتی که بخش صنف و صنعت و در پی آن تغییر مصارف صنف و صنعت به سمت گوشت گرم بودیم. هرچند پیمان پاک معتقد است در حال حاضر این مشکلات بر طرف شده و وعده داده که تا آبان ماه بازار گوشت به تعادل برسد؛اما در همین برنامه تلویزیونی ایوب فصاحت، مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره بار، گفته که قیمت گوشت گوساله طی یکی- دو هفته اخیر ۲۰ تا ۳۰هزار تومان بالا و این روند افزایشی روی قیمت گوشت گوسفندی نیز اثر گذاشته است.بر اساس گفته‌های او، قیمت گوشت گوساله از ۵۰۰ هزار تومان هم عبور کرده و در میادین نیز ۴۸۰ هزار تومان است؛ اما قیمت لاشه گوسفندی در بازار آزاد حدود ۴۱۰ تا ۴۳۰ هزار تومان و در میادین ۲۸۲هزار تومان و حتی کمتر نیز عرضه می‌شود. میانگین مصرف سالانه گوشت قرمز در کشور ۸۵۰ هزار تن است که از این میزان حدود ۱۰۰ هزار تن طی سال‌ها در قالب گوشت منجمد و مصارف صنعتی وارد کشور می‌شود و ۷۵۰ هزار تن نیز تولید داریم.البته وضعیت در بازار مرغ کمی بهتر شده و قیمت‌ها در سطح خرده‌فروشی‌ها که به بیش از ۱۰۰ هزار تومان رسیده بود، در روزهای اخیر به مرز ۸۰ هزار تومان رسیده است، البته این قیمت‌ها همچنان بالاتر از نرخ مصوب است که پیش‌تر ۷۳ هزار تومان تعیین شده بود.
کدام کالاها کمترین تورم را داشتند؟
شكر، مربا، عسل، شکلات و شيرينی با تورم ۳۴.۹، شیر، پنیر و تخم مرغ با تورم ۲۸.۵ و سبزیجات با تورم ۲۸.۳ درصدی در جایگاه‌های بعدی بیشترین تورم نقطه به نقطه در شهریور امسال قرار دارند؛ اما از بین خوراکیها، کمترین افزایش قیمت نسبت به شهریور پارسال، مربوط به روغن‌ها و چربی‌ها با تورم نقطه به نقطه ۳.۳درصدی، نان و غلات با تورم ۱۷ درصدی و محصولات خوراكی طبقه‌بندی نشده در جای ديگر با تورم ۲۲.۶ درصدی بوده است.
گوشت و روغن صدرنشین تورم سالانه
همچنین برای شهریورماه، نرخ تورم سالانه خوراکیها و آشامیدنی‌ها ۵۸.۵ و نرخ تورم سالانه خوراکیها ۵۹.۴ درصد از سوی مرکز آمار اعلام شده است.در بین خوراکیها نیز گروه گوشت قرمز و گوشت ماکیان با ۹۰.۲ درصد، روغن و چربی‌ها با ۸۹ درصد و گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها با ۸۶.۴ درصد بیشترین تورم سالانه را به خود اختصاص داده‌اند.کمترین تورم سالانه نیز مربوط به محصولات خوراكی طبقه‌بندی نشده در جای ديگر است که معادل ۳۵.۳درصد اعلام شده است.گفتنی است تورم سالانه به معنی، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه مورد نظر، نسبت به دوره مشابه قبل از آن است، اما تورم نقطه به نقطه نشان دهنده درصد تغییر شاخص قیمت در دو مقطع زمانی مختلف نسبت به یکدیگر است و مقاطع زمانی بین دو نقطه، نادیده گرفته می‌شوند. به همین دلیل است که تورم نقطه به نقطه روغن و چربی‌ها در قعر جدول است، اما تورم سالانه این محصول، رقم بالایی است.
ماهی؛ صدرنشین تورم خوراکی ها
بر اساس این آمار تورم ماهانه خوراکیها و آشامیدنی‌ها ۱.۴ درصد و تورم ماهانه خوراکیها ۱.۴ درصد اعلام شده است.اما از بین خوراکیها مجددا بیشترین تورم ماهانه با رقم ۳.۸ و ۳.۵ درصد، مربوط به گروه «ماهی‌ها و صدف‌داران» و «شیر، پنیر و تخم مرغ» است. قیمت گوشت قرمز براساس آمار‌های غیررسمی نسبت به پارسال تقریبا دو برابر شده است. همزمان با آخرین روزهای شهریور امسال خرید گوشت قرمز به‌طور متوسط کیلویی ۳۹۳هزار تومان هزینه داشته، اما آمار‌ها نشان می‌دهد گوشت قرمز در شهریور پارسال به‌طور متوسط کیلویی ۱۹۶ هزار تومان فروخته شده است.قیمت مرغ درحدفاصل شهریور پارسال تا امسال رشد تقریبا ۲۵درصدی را تجربه کرده است. اگر به ۱۲ ماه قبل فلش‌بک بزنیم، با عدد کیلویی ۶۰ هزار و ۱۰۰ تومان به‌عنوان متوسط قیمت هر کیلو مرغ گرم روبه‌رو می‌شویم، اما یک سال بعد این عدد در سطح کشور به کیلویی ۷۶هزار و ۱۰۰ تومان ارتقا پیدا کرد.
قیمت مرغ گرم باوجود کاهشی که نسبت به اواسط تابستان امسال داشته و از مرز کیلویی ۱۰۰ هزار تومان پایین آمده، اما همچنان از نرخ مصوب بیشتر است. اواسط اردیبهشت امسال نرخ مصوب مرغ کیلویی ۷۳ هزار تومان اعلام شد، اما مردمی که در تهران زندگی می‌کنند، مرغ را به‌شکل متوسط کیلویی ۷۹ هزار تومان می‌خرند.
در استانی مثل اردبیل ممکن است مرغ را در میادین‌تره‌بار با نرخ مصوب عرضه کنند، اما قیمت مرغ در خرده‌فروشی‌های این استان تا کیلویی ۷۸ هزار تومان بالا رفته است. در طرف مقابل در استان‌هایی مثل سمنان قیمت مرغ در یکسری خرده‌فروشی‌ها از نرخ مصوب هم کمتر است و امکان خرید مرغ با نرخ ۶۸ هزار و ۸۰۰ تومان وجود دارد.
چای خارجی شهریور پارسال براساس داده‌های مرکز آمار در بسته ۵۰۰ گرمی به‌شکل متوسط ۱۴۳ هزار تومان فرخته شده، ولی الان بسته نیم‌کیلویی چای سیاه گلستان را با قیمت ۲۵۰ هزار تومان در بازار می‌فروشند. بسته نیم‌کیلویی چای خارجی احمد با همین قیمت در بازار فروخته می‌شود و اگر سراغ بسته ۴۵۰ گرمی توینینگز برویم، باید موقع حساب کردن تقریبا ۲۸۷ هزار تومان پرداخت کنیم.
قیمت لبنیات هم درمقایسه با پارسال رشد چشمگیری داشته است. طوری که یک سال قبل می‌توانستیم بطری یک لیتری شیر پاستوریزه را با قیمت ۲۴ هزار و ۶۰۰ تومان بخریم، ولی الان مثلا بطری یک لیتری شیر کم‌چرب کاله را در سوپرمارکت‌ها با قیمت ۳۰ هزار و ۹۰۰ تومان می‌فروشند. کنسرو ماهی تن که شهریور پارسال با وزن ۱۸۰ گرم، ۳۳ هزار و ۸۰۰ تومان قیمت داشته، فعلا حداقل ۷۴ هزار و ۹۰۰ تومان فروخته می‌شود و قیمت نوشابه گازدار در بطری یک‌ونیم لیتری از ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان به حدود ۳۰ هزار تومان ارتقا پیدا کرده است.