فرونشست زمین در ایران در شرایط بحرانی قرار دارد و کارشناسان در مورد خطرات این وضعیت برای آینده تامین آب (آشامیدنی و کشاورزی) و سرایت آن به مناطق مسکونی هشدار میدهند. به گفته آنها، همین امروز نیز آثار فرونشست را میتوان در ایجاد ترک در ساختمانها یا تاسیسات زیرساختی دید. همچنین از نظر اجتماعی نیز ادامه این شرایط میتواند به مهاجرتهای گسترده بهویژه در مناطق مرکزی ایران دامن بزند (برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش فرصت ۱۰ ساله برای مقابله با سالانه ۱۸ سانتی متر نشست زمین در کشور پیشنهاد میشود).
همچنین در روزهای اخیر بار دیگر موضوع تاثیرات منفی فرونشست زمین برای آثار تاریخی و باستانی رسانهای شده است. رویداد۲۴ به نقل از قاسم نهاوندی، معاون اداره کل محیط زیست فارس، گزارش داده است: «فرونشست شرایط خوبی در فارس ندارد. برخی از شهرهای استان هم در این قضیه رکورددار هستند. عملاً استان فارس و به طور کلی کشور ایران چندین برابر استاندارد جهانی فرونشست دارد.»
او گفته است: «حتی فرونشست به تخت جمشید هم نزدیک شده است که علت آن کمبود بارندگی و برداشت غیرمجاز از چاههای نزدیک تخت جمشید است. بیشتر این چاهها برای کشاورزی استفاده میشوند و در روند فرونشست نقش داشتهاند. چالشهای محیط زیستی استان فارس قابل حل است اما فرونشست میتواند ایجاد بحران کند.»
استانهای رکورددار فرونشست
بیشترین میزان فرونشست سالانه در کشور را به گفته علی بیتاللهی رئیس بخش زلزلهشناسی مهندسی و خطرپذیری وزارت راه، «استان کرمان» دارد. به گفته او، ایران در زمینه تعداد و میزان فرونشستها بالای ۱۰ سانتیمتر در سال، در جهان رکورددار است. حامد صادقی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف نیز تهران، البرز، قم، زنجان، قزوین، یزد و کرمان را کانونهای بحران فرونشست در ایران معرفی کرده است. البته به گفته صادقی، ممکن است به دلیل اختلاف در روشهای سنجش، محاسبه میزان فرونشست در مناطق مختلف با یکدیگر تفاوتهایی داشته باشند.
ارسال لایحه فرونشست زمین به مجلس
در شرایطی که ارگانها و سازمانهای مختلفی درگیر مساله فرونشست زمین هستند، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران اخیراً از تدوین لایحهای در این زمینه خبر داده است.
محمد آقامیری در گفتوگو با ایسنا، توضیح داده شورای شهر تهران این لایحه را آماده و از طریق شورای عالی استانها به مجلس ارسال کرده است. به گفته او، لایحه فرونشست با حضور بسیاری از وزارتخانهها و سازمانها بررسی شده و پس از مطرح شدن مسائل فنی در انتظار طرح در صحن علنی مجلس است تا در صورت تصویب «تکلیف مسئولیتپذیری در مورد فرونشست زمین مشخص شود». این در حالی است که پیش از این بیتاللهی، رئیس بخش زلزلهشناسی مهندسی و خطرپذیری وزارت گفته بود در هیچ کدام از قوانین و مقررات ساختوساز در کشور هیچ بندی درباره فرونشست وجود ندارد و این موضوع نیازمند تدوین مقررات ملی فرونشست برای نحوه طراحی و اقدام درست در حوزه شهرسازی است.