ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین روز دوشنبه ۱۰ مارس (۲۰ اسفند) وارد عربستان سعودی شد و در جده با محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. بن سلمان در این ملاقات بر پشتیبانی ریاض از تلاش‌های بین‌المللی برای دستیابی به صلح میان کی‌یف و مسکو تأکید کرد.
عربستان سعودی در پی حمله تجاوزکارانه روسیه به اوکراین و آغاز جنگ در این کشور نقش میانجی را بر عهده گرفت و از جمله در تبادل اسرای جنگی میان دو کشور نقش مهمی داشت. ریاض پیش از مذاکرات واشنگتن و کی‌یف که روز سه‌شنبه (۱۱ مارس) با حضور نمایندگان دو کشور در جده انجام شد، میزبان گفت‌وگوهایی میان آمریکا و روسیه بود.ولودیمیر زلنسکی پیش از آغاز مذاکرات اوکراین و آمریکا وعده داد که کشورش «موضع و رویکردی سازنده» در این گفتوگوها خواهد داشت.
او با انتشار پیامی در شبکه اکس (توییتر سابق) ابراز امیدواری کرد که این گفتوگوها به «نتایجی عملی» بیانجامند.رئیس‌جمهوری اوکراین بار دیگر تصریح کرد که «تضمین‌های امنیتی» و لزوم تحقق آن یکی از موضوعات محوری گفت‌وگوهای او با ولیعهد عربستان سعودی بوده است.
تأکید روبیو بر «راه‌حل دیپلماتیک»
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده که شامگاه دوشنبه وارد عربستان سعودی شد، پیشاپیش خوشبینی خود را در مورد گفت‌وگوهای میان طرفین که قرار است در جده برگزار شود، ابراز کرد.او تصریح کرد: «من اگر خوشبین نبودم، راهی عربستان نمی‌شدم.» وزیر خارجه آمریکا افزود: «نکته تعیین‌کننده این است که اوکراینی‌ها تا چه اندازه حاضر هستند تا دست به انجام کارهای دشوار بزنند؛ همانگونه که روس‌ها باید برای پایان جنگ گام‌های دشواری بردارند.» روبیو تلویحا به این مسئله اشاره کرده که اوکراین دوباره می‌تواند روی کمک‌های بیشتر ایالات متحده حساب کند، مشروط بر آنکه گفت‌وگوهای واشنگتن و کی‌یف در عربستان سعودی خوب پیش برود.وزیر خارجه آمریکا تأکید کرد، هر دو طرف باید بر این نکته واقف باشند که این جنگ از طریق نظامی پایان نمی‌یابد.او در این رابطه اضافه کرد: «روس‌ها قادر نیستند کل اوکراین را به تصرف خود درآورند و اوکراین نیز به دشواری می‌تواند روس‌ها را به مرز‌های سال ۲۰۱۴ میلادی عقب براند.»به گفته روبیو، جنگ در اوکراین را تنها از طریق «دیپلماتیک» می‌توان پایان داد.
او افزود که فرانسه و بریتانیا در هفته‌های گذشته در این راه یاری‌رسان بودند و تلاش‌های سودمندی کرده‌اند، به‌طوری که می‌توان امید داشت، آمریکا و اوکراین در عربستان سعودی مذاکرات خوبی داشته باشند. وزیر خارجه ایالات متحده انجام دیداری غیررسمی با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در عربستان سعودی را منتفی ندانست. زلنسکی اگرچه در عربستان به سر می‌برد، اما شخصا در مذاکرات حضور ندارد.
پیشنهاد زلنسکی برای آزادی اسرای جنگی
زلنسکی در آستانه آغاز گفت‌وگوهای کی‌یف و واشنگتن در عربستان سعودی پیشنهاد کرده است که اسرای جنگی دو طرف آزاد شوند و همچنین کودکان اوکراینی که در روسیه هستند، بتوانند به کشورشان برگردند.او پس از دیدار با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی با انتشار پیامی در شبکه اکس (توییتر سابق) تصریح کرد، چنین اقدامی می‌تواند «گامی مهم در راه اعتمادسازی در چارچوب تلاش‌های دیپلماتیک» باشد.کی‌یف اما مسکو را متهم می‌کند که هزار کودک اوکراینی را از مناطق اشغال‌شده ربوده و به روسیه منتقل کرده است. این یکی از دلایل اصلی است که دیوان کیفری بین‌المللی لاهه در مارس سال ۲۰۲۳ میلادی حکم جلب ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه را صادر کرده است. شایان ذکر است که تماس برای تبادل اسرای جنگی تنها کانال گفت‌وگو میان روسیه و اوکراین است که همچنان عمل می‌کند.
حمله پهپادی «بی‌سابقه» کی‌یف به مسکو
اوکراین در عملیات تهاجمی کم‌سابقه با صدها پهپاد مناطقی از روسیه از جمله مسکو پایتخت را هدف قرار داد. این حملات ساعتی پیش از آغاز مذاکرات مقام‌های آمریکایی و اوکراینی در عربستان انجام شد که هدف از آن بهبود روابط و پایان جنگ با روسیه عنوان شده است.همزمان در پاریس، فرماندهان نظامی کشورهای اروپایی و برخی دیگر از اعضای ناتو گرد هم می‌آیند تا درباره ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین گفت‌وگو کنند. تضمین‌های امنیتی در توافق با روسیه یکی از مهم‌ترین خواست‌های ولودیمیر زلنسکی از آمریکا بود که دیدار او با دونالد ترامپ را به تشنج کشاند.اکنون شماری از مقام‌های ارشد ناتو می‌کوشند تا اوکراین از حصول برخی تضمین‌های امنیتی پس از آتش‌بس با روسیه اطمینان یابد. اگرچه آمریکا به‌عنوان قدرتمندترین عضو پیمان نظامی ناتو اعلام کرد که چنین تضمینی به اوکراین اعطا نخواهد شد.مقام‌های محلی می‌گویند که بر اثر حمله «بزرگ» پهپادی شبانه به مسکو و مناطق اطراف آن دو نفر کشته و ۱۸ نفر زخمی شده‌اند.آندری وروبیوف، فرماندار منطقه، اعلام کرد که مناطق خسارت دیده در اطراف مسکو قرار دارند.بنابر گزارش‌ها، هفت واحد مسکونی آسیب دیده‌اند.وزارت دفاع روسیه می‌گوید که بیش از ۳۰۰ پهپاد اوکراین در مسیر پایتخت روسیه رهگیری و سرنگون شدند.شهردار مسکو نیز گفت که لاشه یکی از پهپادها به سقف یک ساختمانی در این شهر آسیب زده است.در پی این حمله، که بزرگ‌ترین حمله پهپادی از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در زمستان ۲۰۲۲ میلادی توصیف شده است، حرکت قطارها در یکی از مناطق حومه مسکو متوقف شد.علاوه بر این، پرواز‌ها در فرودگاه‌های پایتخت هم با محدودیت مواجه شدند.
میانجی‌گری ریاض برای پایان جنگ اوکراین
عربستان سعودی در حال حاضر نقش میانجی را در راستای مذاکرات میان مسکو، کی‌یف و نیز واشنگتن برای پایان جنگ در اوکراین ایفا می‌کند. ریاض از مناسبات خوبی با ترامپ برخوردار است اما در پس‌زمینه چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
عربستان سعودی در خصوص جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین آگاهانه موضعی خنثی اتخاذ کرده و با هر دو طرف مناسبات خوبی دارد. ریاض با مسکو روابط اقتصادی نزدیکی دارد، به ویژه در زمینه فروش و صادرات نفت. این دو کشور سیاست‌ها و مواضع خود را در چارچوب نشست‌های اوپک پلاس هماهنگ می‌کنند. عربستان در جریان جنگ روسیه در اوکراین حتی میلیون‌ها بشکه نفت و گازوئیل به قیمت ارزان از روسیه خرید و به این ترتیب به اقتصاد این کشور کمک کرد.
کمک به اوکراین و نزدیکی به آمریکا
میان عربستان سعودی و اوکراین نیز مناسبات خوبی حاکم است. ریاض در سال ۲۰۲۲ به اوکراین کمک‌هایی بشردوستانه بالغ بر ۴۰۰ میلیون دلار وعده داد.عربستان یک سال بعد میزبان نشست صلح اوکراین بود که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری این کشور در آن فرمول صلح را در حضور سران کشورهای جهان جنوب (کشورهای به اصلاح در حال توسعه و کمتر توسعه‌یافته) معرفی کرد تا نظر موافق آنان را در مورد موضع اوکراین جلب کند. در این گردهمایی البته مقامات روسیه حضور نداشتند، اما در جریان آن قرار گرفته بودند.نزدیک‌ترین روابط اما بدون شک میان ریاض و واشنگتن برقرار است، اگر چه باید اذعان داشت که مناسبات دو طرف در سال‌های گذشته دستخوش نوسانات زیادی بوده است. قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه از جمله سبب شده بود که روابط ریاض و واشنگتن به شدت رو به سردی بگذارد. استقبال جو بایدن، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا از محمد بن سلمان در سال ۲۰۲۲ میلادی نیز چندان گرم نبود.