از اوایل تابستان امسال، آتش‌سوزی گسترده‌ای در بخش عراقی هورالعظیم آغاز شد. با توجه به تأثیر مستقیم دود بر شهرهای مرزی ایران، هواپیمای ایلیوشین سازمان هوافضای سپاه پاسداران برای عملیات اطفا به منطقه اعزام شد. این هواپیما در چند نوبت پرواز، بیش از ۱۶۰ هزار لیتر آب روی منطقه پاشید.استاندار خوزستان، سید محمدرضا موالی‌زاده، از محدودیت‌های پروازی در دمای بالای ۴۵ درجه خبر داده و تأکید کرده که پروازها در ساعات خنک‌تر انجام می‌شود. به گفته او، تا زمان مهار کامل حریق، عملیات اطفا ادامه خواهد داشت.
مقامات ایرانی، از جمله استاندار خوزستان، در دیدارهایی با مسئولان عراقی در تهران و چذابه، پیشنهادهایی چون رهاسازی آب از رود دجله و یا استفاده از تجهیزات آب‌پاشی را مطرح کرده‌اند. اما طرف عراقی به‌دلیل سدسازی‌های ترکیه و فقدان تجهیزات، این درخواست‌ها را رد کرده است.در حال حاضر، هواپیمای آبپاش ایرانی به تنهایی مسئولیت کنترل آتش را بر عهده دارد؛ وظیفه‌ای دشوار در برابر وسعت آتش و گرمای طاقت‌فرسا.
هشدار برای سلامت مردم
به گفته مسئولان محیط زیست، بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در بخش عراقی تالاب رخ می‌دهد، اما دود ناشی از آن مستقیماً به سمت ایران حرکت کرده و باعث مشکلات تنفسی برای مردم هویزه، دشت‌آزادگان و حتی شهر اهواز شده است.محمد ساکی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست هویزه، اعلام کرد که حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار هکتار از بخش عراقی تالاب دچار حریق شده و مراجعه بیماران تنفسی به مراکز درمانی افزایش یافته است. وی هشدار داد که در صورت عدم رهاسازی آب، بخش ایرانی تالاب نیز در مردادماه دچار آتش‌سوزی خواهد شد.طبق گزارش‌های محیط‌زیستی، بخش ایرانی تالاب حدود ۴۵ درصد آبگیری دارد، اما برخی مخازن مانند مخزن ۵ کاملاً خشک شده‌اند. شوری آب در مخزن ۴ بسیار بالاست و نبود رهاسازی آب از سد کرخه در تابستان می‌تواند زمینه‌ساز شعله‌ور شدن همین بخش‌ها شود.محمدجواد اشرفی، مدیرکل محیط زیست خوزستان، ضمن هشدار درباره احتمال تکرار بحران در بخش ایرانی، تأکید کرده است: «تنها راه مهار آتش و حفظ اکوسیستم، تأمین حق‌آبه تالاب از سوی عراق و کرخه است.»
چشم‌انداز نگران‌کننده؛ وابستگی به دیپلماسی و باران
تالاب هورالعظیم با مساحتی بیش از ۳۶۰ هزار هکتار، در وضعیت نامتعادل به سر می‌برد. دو سوم آن در خاک عراق و یک سوم در ایران واقع شده است. اگرچه ایران به‌صورت موقت با هواپیمای آبپاش وارد عمل شده، اما کارشناسان معتقدند که تا زمانی که حق‌آبه تأمین نشود، مهار آتش فقط مسکّن موقتی است.با نزدیک شدن به ایام راهپیمایی اربعین، نگرانی‌ها از افزایش دود در مسیر زائران نیز رو به افزایش است. مسئولان محیط زیست خواستار آن شده‌اند که هواپیمای آبپاش تا پایان شهریور در منطقه مستقر بماند.
مراجعه ۲۵۱ بیمار تنفسی
استان خوزستان در سال‌های اخیر با ترکیبی از چالش‌های محیط‌زیستی از جمله آتش‌سوزی‌های مکرر در هورالعظیم، سوزاندن بقایای مزارع کشاورزی، افزایش فعالیت فلرهای نفتی و گاز، و همچنین فعالیت شبانه‌روزی صنایع آلاینده، به یکی از آلوده‌ترین مناطق کشور تبدیل شده است.این وضعیت بیماری‌های تنفسی در میان مردم را تشدید کرده و آمار مراجعات به مراکز درمانی هر سال روندی صعودی دارد.
در سال ۱۴۰۳، بیش از ۲۵۱ هزار مراجعه مستقیم به مراکز درمانی خوزستان بابت عوارض قلبی-تنفسی ناشی از آلودگی هوا ثبت شده است؛ آماری که به گفته مسئولان دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور، نسبت به سال قبل ۳۰ درصد افزایش یافته است.این روند نشان می‌دهد شرایط زیست‌محیطی نه‌تنها زندگی روزمره مردم را مختل کرده بلکه آنان را در معرض تهدید دائمی برای سلامتی قرار داده است.در روزهایی که شاخص آلودگی هوا در اهواز به عدد ۲۶۶ رسید و در وضعیت بنفش قرار گرفت، بیش از ۱۲۰۰ نفر تنها در سه روز به مراکز درمانی مراجعه کردند. آمار نگران‌کننده‌ای که باید زنگ هشدار را برای تصمیم‌گیران به صدا درآورد.بر همین اساس، با افزایش دمای هوا، خشک‌سالی و سوزاندن نیزارهای مرزی، خوزستان با موج تازه‌ای از بیماری‌های تنفسی، به‌ویژه در کودکان و سالمندان مواجه شده است. به‌طوری‌که تنها در یک روز بیش از ۱۲۵۲ نفر با علائم تنفسی به بیمارستان‌ها مراجعه کردند و بیش از ۱۰۰ نفر بستری شدند.
تجهیزات تنفسی در استان کم است
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اهواز اعلام کرد: بیمارستان‌های استان، به‌ویژه مراکز تخصصی تنفسی مانند رازی، گلستان، ابوذر و امام خمینی(ره)، با تمام ظرفیت فعال شده‌اند اما با کمبود جدی تجهیزات تنفسی، تخت ICU و دستگاه‌های اکسیژن‌ساز روبه‌رو هستند.در همین حال، صنایع پتروشیمی، نفت و گاز که منشأ اصلی آلودگی و فلرینگ در استان‌اند، نه‌تنها عامل این وضعیت هستند بلکه هیچ سهمی در پرداخت هزینه‌های درمانی تحمیلی به مردم ندارند.
این در حالی‌ست که مردم قربانی آلودگی‌ای هستند که در ایجاد آن هیچ نقشی ندارند.هزینه‌های درمانی، به‌ویژه در بخش خصوصی، سرسام‌آور است؛ مراجعه به مطب‌های تخصصی ریه و قلب، پرداخت هزینه داروهای تنفسی، بستری‌های طولانی‌مدت و استفاده از اکسیژن، بار مالی سنگینی به خانواده‌ها تحمیل می‌کند.
گله شهروندان از هزینه‌های درمان
یکی از شهروندان اهوازی که دختر ۸ ساله‌اش مبتلا به آسم شده، می‌گوید: ما در معرض آلودگی زندگی می‌کنیم و ماهیانه باید هزینه‌های بالایی برای اسپری، بخور و مراجعه به پزشک بدهیم. چرا هزینه این بیماری را خودمان بدهیم در حالی‌که این آلودگی تقصیر ما نیست؟مردی دیگر از دشت‌آزادگان که اخیراً به دلیل دود ناشی از آتش‌سوزی هورالعظیم دچار تنگی نفس شدید شده، می‌گوید: با حقوق کارگری باید چند میلیون هزینه دارو، بستری و اکسیژن بدهم. آتش را آن‌ها روشن می‌کنند، نفسش مال ماست؟!پزشکان بارها هشدار داده‌اند که بیماران مزمن ریوی، مادران باردار، سالمندان و کودکان زیر ۶ سال نباید در هوای آلوده از خانه خارج شوند، اما در خوزستان چنین وضعیتی تقریباً روزمره شده است و امکان اجتناب از آلودگی وجود ندارد.کارشناسان محیط زیست معتقدند: در کنار کاهش فلرینگ، راهکارهای درمانی و حمایتی نیز باید همزمان اجرا شود و مسئولیت اجتماعی صنایع آلاینده با اختصاص سهم مشخصی از درآمدهای خود برای تأمین هزینه‌های درمانی تحقق یابد.
اکنون زمان آن رسیده است که نمایندگان خوزستان در مجلس شورای اسلامی، طرحی برای رایگان یا نیم‌بها شدن کامل خدمات درمانی بیماران تنفسی ناشی از آلودگی هوا را تدوین و مصوب کنند.قطعاً این اقدام نه‌تنها عادلانه، بلکه ضروری برای احقاق حقوق مردم مظلوم خوزستان است.در شرایطی که آلودگی و گرما در استان به یک تهدید دائمی بدل شده، رایگان شدن درمان بیماران تنفسی، کمترین مطالبه‌ای است که می‌توان از دولت، مجلس و صنایع آلاینده داشت. مردم خوزستان، به جای آنکه هزینه آلودگی دیگران را با جان و مال خود بپردازند، باید مورد حمایت مستقیم قرار گیرند.به گزارش خبرگزاری فارس، آلودگی هوا در خوزستان جان مردم را هدف گرفته؛ گرمای شدید، فلرهای نفتی، آتش‌سوزی در مزارع و تالاب‌ها وضعیت را به مرحله‌ای حاد رسانده است. با افزایش آمار بیماران تنفسی، درمان رایگان نه یک لطف، بلکه یک ضرورت برای حفظ جان مردم است. مسئولیت تأمین این هزینه‌ها باید بر عهده صنایع آلاینده باشد؛ مطالبه‌ای روشن از نمایندگان مردم.