قبل از البشیر، عبدالعزیز بوتفلیقه در الجزایر نیز در پی ماهها تظاهرات مردمی ناچار به كنارهگیری از قدرت شد.بامداد پنجشنبه معترضان به اقامتگاه رئیسجمهوری رسیدند و زنگ سقوط البشیر را پس از سی سال حکومت در مسند رئیس شورای رهبری انقلاب نجات ملی و ریاستجمهوری به صدا درآوردند. اگرچه گروهی از نیروهای وفادار به عمر البشیر همچنان در برابر معترضان مقاومت کرده و تلاش کردند تا رئیس جمهوری را از حلقه محاصره معترضان نجات دهند اما او بالاخره تحت فشار ارتش مجبور به استعفا شد.
البشیر در سطح جهانی همواره چهرهای جنجالی بوده است. او بارها به دلیل کمک و پناه دادن به تروریستها و افراطیون اسلامی محکوم شده است. اسامه بن لادن به مدت پنج سال تا سال ۱۹۹۶ در سودان زندگی و کار میکرد و سپس اخراج شد. عمر البشیر از سوی سازمانهای بینالمللی متهم به نسلکشی شده است. او به همراه ۶۴ نفر دیگر در دیوان بینالمللی کیفری متهم به نسلکشی در غرب این کشور یعنی دارفور هستند و حکم بازداشت آنان به پلیس بینالملل ابلاغ شده است. طی شش سال جنگ داخلی در منطقه دارفور ۳۰۰ هزار نفر کشته و بیش از دو میلیون نفر آواره شدند. اقلیت دارفوری برخلاف اکثریت عرب و مسلمان سودان از تبار آفریقایی اما مسلمان هستند. ایران و چین و برخی از کشورهای عربی از مهمترین مخالفان و منتقدان حکم جلب بینالمللی عمر البشیر بودند.
عمرالبشیر در دهههای گذشته دارای روابط گستردهای با ایران بوده است. در جریان بحران اقتصادی سال ۱۳۸۴ به دنبال جدا شدن سودان جنوبی، او برای پیشگیری از بحران بیشتر به سوی اعراب دست دراز کرد تا با کمک مالی آنها بر زخم بحرانهای اقتصادی خود مرهم گذارد، آنان مشروط بر قطع روابط با جمهوری اسلامی ایران به سودان کمک کردند. در اواسط شهریور ۱۳۹۳ حکومت این کشور مراکز فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را تعطیل کرد، در بهار سال بعد کلینیکهای هلال احمر جمهوری اسلامی ایران را بست و سرانجام روابط دیپلماتیک با ایران را قطع نمود.
این در حالی است که سودان در دوران جنگ ایران و عراق حامی صدام حسین بود و سربازانی از این کشور به عنوان مزدور در جبهه عراق علیه ایران میجنگیدند.
پس از صدور حکم جلب بینالمللی البشیر ایران در بالاترین سطح به دفاع از وی پرداخت و او در جریان حمایت ایران دوباره به این کشور نزدیک شد. در اردیبهشت ۱۳۸۵ به ایران سفر و با آیت اله خامنهای و محمود احمدینژاد دیدار کرد. او پیشتر نیز در سال ۱۳۷۶ نیز به ایران سفر و با رئیس جمهوری وقت سید محمد خاتمی ورهبر ایران دیدار کرده بود. عمر البشیر همچنین در شهریور سال ۱۳۹۱ در شانزدهمین اجلاس عدم تعهد تهران شرکت کرد. سالها بعد از آن، زمانی که عمر البشیر به مراسم تحلیف حسن روحانی دعوت شده بود، به این مراسم نرسید. او برای یک دیدار رسمی دو روزه راهی تهران شده بود اما مقامهای سعودی به هواپیمای حامل او اجازه ندادند در مسیر پرواز به ایران از حریم هوایی عربستان عبور کند. به این ترتیب عمر البشیر مجبور به بازگشت به سودان شد.
شورای نظامی انتقالی سودان: کودتا نکردهایم
شورای نظامی انتقالی در سودان کنفرانس خبری را برای تشریح مواضع خود برگزار کرد.شورای نظامی انتقالی در سودان اعلام کرد: ما هیچ راه حلی را بر شهروندان دیکته نخواهیم کرد و مأموریت اساسی ما تأمین شرایطی برای گفتگوی متمدنانه و مسالمتآمیز است.شورای نظامی انتقالی در سودان تاکید کرد: تحصنکنندگان و احزاب سیاسی راه حلهای سیاسی را ارائه میدهند.این شورا اعلام کرد: مأموریت اساسی ما حفظ امنیت و ثبات کشور است و ما اجازه به بازی گرفته شدن امنیت کشور را نخواهیم داد.شورای نظامی انتقالی در سودان تاکید کرد: اولویت همان امنیت و ثبات است. ما مدت حداکثر دو ساله را برای مرحله انتقالی بنا به تجارب پیشین تعیین کردهایم. ما راه حلهایی برای وضعیت اقتصادی که از ۳۰ سال قبل نابسامان است، در اختیار نداریم.
شورای نظامی انتقالی در سودان تصریح کرد: اگر امنیت و ثبات در مدتی کمتر از دو سال محقق شود، دوره مرحله انتقالی کوتاه خواهد شد. کمیته سیاسی مدیریت گفتوگو با گروههای داخلی و خارجی را برعهده خواهد داشت. مردم در مقابل فرماندهی ارتش تظاهرات کردند تا از ما بخواهند قدرت را تحویل بگیریم و ما این کار را کردیم.این شورا تاکید کرد: کسانی که به تظاهرکنندگان شلیک کردهاند، به دستگاه قضائی تحویل داده خواهند شد. گروههای سیاسی قبل از تغییر تمایلی به گفتوگو نداشتند به همین دلیل ما در این مسیر حرکت کردیم. شورای نظامی مامور به اعلام اسامی شخصیتهای برجسته نظام که بازداشت شدهاند یا بازداشت خواهند شد، است.این شورا تاکید کرد: امروز گفتوگویی با گروههای سیاسی برای فراهم کردن فضا برگزار میکنیم.این شورا اعلام کرد که عمر البشیر به دادگاه کیفری بینالمللی تحویل داده نخواهد شد.شورای نظامی تصریح کرد: ما دست به کودتا نزدهایم بلکه به خواسته تظاهرکنندگان عمل کردهایم.
دختری که نماد انقلاب سودان شد
سودان از آذرماه سال پیش صحنهی تظاهرات خیابانی معترضانی است که از دیکتاتوری سیسالهی عمر البشیر به تنگ آمدهاند و واژهی الثورة به معنی انقلاب، ترجیعبند سرودها و شعارهای معترضان است. در میان معترضان زن و مرد که سالهاست اعتراض خود را آشکار و نهان بیان میکنند، دختری جوان به نماد انقلاب سودان بدل شده است.آلاء صالح، دختر بیستودوسالهی سودانی که دانشجوی رشتهی معماری دانشگاه خارطوم است میگوید اولین بار در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ (۲۸ آذر ۹۷) بعد از تصمیم دولت برای سهبرابر کردن قیمت نان در تظاهرات شرکت کرد. اما او بسرعت مشهور و محبوب شد تا جایی که حالا در میان انقلابیان سودان لقب کنداکه گرفته که در اصطلاح باستانی این کشور به معنی ملکه یا شاهزاده است.او به سمبل اعتراضاتی بدل شده که به گفتهی خودش در فرهنگ این کشور شاکلهای زنانه داشته است؛ همچنان که در اعتراضات اخیر سودان هم زنان نقش پررنگی دارند و بخش بزرگی از تظاهرکنندگانی که در خیابانها و در مقابل پادگانهای ارتش تجمع کرده بودند را تشکیل میدهند.اما آنچه این دختر را به نماد انقلاب و آزادی بدل کرد و باعث شد در یکی - دو روز به چهرهای جهانی تبدیل شود و مهمترین رسانههای دنیا برای گفتوگو دربهدر دنبالش بگردند، بدون شک پدیدهای به نام تلفن همراه بود!
افزایش ۴۰ تا ۱۲۰درصدی قیمت اقلام یارانهای
دلار۴۲۰۰ تومانی یک فاجعه بود
گروه اقتصادي:
یک سال از تصمیم ارزی بانک مرکزی یعنی تک نرخی کردن ارز و اعلام دلار۴۲۰۰ تومانی گذشته اما تلاش برخی دلالان برای ملتهب کردن بازار هنوز ادامه دارد.
قیمت دلار در هفته گذشته در بازار آزاد با افزایشی محسوس روبرو شد. صرافان تحولات سیاسی را عامل افزایش قیمتها میدانستند نه رشد تقاضا در بازار ارز و تحولات اقتصادی را. اعلام موضع جدید آمریکا علیه سپاه پاسداران، به گفته برخی مهمترین دلیل رشد قیمتها در بازار ارز بود اما برگشت قیمتها نشان داد دلالان درست میگفتند، دلار به راحتی در بازار ایران بالا نمیرود.
هر چند قیمت دلار در قیاس با سال گذشته رشدی بیش از سه برابر را تجربه کرده و حتی تا رقم ۱۸ هزار تومان نیز در دورهای پیشروی کرده اما با این حالا مدتی است در محدوده ۱۳ هزار تومان جا خوش کرده و همتی، رئيس کل بانک مرکزی میگوید احتمال برگشت از این قیمتها بالاست و نرخها واقعی میشود.
به نظر میرسد فشار روانی ناشی از تصمیمات تازهترامپ علیه ایران در حال خروج از بازار ارز است و کمتر دلالی جهش قیمت را در این فضا به عنوان یک گزینه مطرح میکند.
یک اقتصاددان با تاکید بر لزوم برخورد قوه قضائیه با خالقان دلار۴۲۰۰تومانی، گفت: به جای پرداخت دلار یارانهای به دلال، باید مابه التفاوت نرخ دلار در قالب کالابرگ یا یارانه به مردم پرداخت شود.
وحید شقاقی شهری با بیان اینکه دلار ۴۲۰۰ تومانی یک فاجعه بود که منجر به تاراج منابع ارزی کشور شد، اظهار داشت: نیمی از حدود ۱۳ میلیارد دلاری که با نرخ ۴,۲۰۰ تومان طی سال گذشته برای واردات کالاهای اساسی تخصیص داده شد، از اقتصاد ایران ناپدید شد و در این راستا، یک ثروت افسانهای را نصیب گروه خاصی کرد که تعدادی از آنها هم از کشور گریختند.
این اقتصاددان افزود: قوه قضائیه باید به این موضوع ورود کند تا هم سرنوشت کسانی که دلار ۴۲۰۰ تومانی گرفتهاند، مشخص شود و هم با کسانی که این تصمیم را اتخاذ نمودهاند، برخورد شود؛ متأسفانه هنوز کسی در دولت پاسخگوی این تصمیم رانتزا نبوده است.
وی ادامه داد: زمانی که کسی پاسخگوی تصمیمات اتخاذ شده به خصوص تصمیمات مخرب نیست، بارها این خطا رخ خواهد داد؛ اما اگر یک بار شاهد الزام به پاسخگویی باشیم، از این به بعد در حافظه تاریخی اقتصاد ایران ثبت میشود که برای هر تصمیم خطایی که گرفته میشود، فرد ملزم به پاسخگویی خواهد بود و این مساله منجر به اتخاذ تصمیمات آگاهانه، در گامهای بعدی خواهد شد. شقاقی شهری تاکید کرد: اگر این بار، مسببان خلق دلار ۴۲۰۰ تومانی مشخص و محاکمه نشوند، باز هم از این تصمیمات فاجعه بار خواهیم دید؛ زیرا افراد میدانند که میتوانند هر تصمیمی بگیرند، بدون اینکه نیاز باشد پاسخی دهند.
وی با بیان اینکه دلار ۴۲۰۰ تومانی به هدف مدنظر دولت نرسید، اظهار داشت: هدف از خلق دلار ۴۲۰۰ تومانی این بود که به واسطه آن، واردکنندگان کالا را با نرخ پایین وارد کنند تا از این طریق، قیمت کالاهای اساسی در بازار افزایش نیابد؛ اما شاهد بودیم که قیمت همان اقلامی که یارانه گرفتند بین ۴۰ تا ۱۲۰ درصد افزایش یافت.
شقاقی شهری یادآور شد: بنابراین دلار ۴۲۰۰ تومانی نتوانست به آن هدف که ممانعت از افزایش قیمت کالاهای اساسی بود، منجر شود.
واریز رانت ارزی به جیب گروه خاصی
وی افزود: توده مردم از ثمرات این رانت ارزی هیچ بهرهای نبردند و این رانت ارزی، به جیب یک عده قلیلی از دلالان و واسطهگران واریز شد. در این زمان دولت باید سریع نسبت به دلار ۴۲۰۰ تومانی موضعگیری میکرد؛ اما ۱۰ ماه است که این موضع ادامه یافته و هر روزی که در توقف آن تعلل میشود، به معنای رانت و هدر رفت منابع بیشتر است. شقاقی شهری با بیان اینکه علی رغم اینکه کسی در دولت زیر بار این تصمیم نرفته است؛ اما بارها صاحب نظران اقتصادی به تصمیم دولت حمله کردند، گفت: آخرین شنیدهها حکایت از این دارد که دولت تصمیم به تعیین تکلیف دلار ۴۲۰۰ تومانی گرفته است تا جلوی رانت ارزی را بگیرد. قرار شده ما به التفاوت نرخ دلار به صورتترکیبی یا در قالبی همچون کالابرگ الکترونیکی یا به صورت یارانه نقدی، به مردم داده شود. البته هنوز این تصمیم قطعی نشده که چه کالاهایی در قالب کالابرگ اعطا میشود و به چه صورتی یارانه نقدی مابقی کالاها پرداخت خواهد شد.
این اقتصاددان یادآور شد: به هر حال بعد از گذشت ۱۰ ماه از فاجعه ملی، تازه دولت متوجه شده باید سیاست دلار ۴۲۰۰ تومانی را تغییر دهد.
وی ادامه داد: به جای اینکه دلار یارانهای به دلال داده شود و در این راه، منابع ملی هدر برود، مابه التفاوت نرخ دلار به مردم داده میشود که البته این مساله نیازمند یک ساماندهی قوی در عرصه واردات و توزیع است؛ دولت در این حوزه باید هوشمندانه عمل کند. پرداخت کالابرگ برای کالاهای خاص و حیاتی و واریز یارانه نقدی ناشی از ما بهالتفاوت نرخ ارز برای سایر کالاها، بسیار بهتر از پرداخت پول به دلال است؛ حتی در آمریکا که نماد اقتصاد آزاد و سرمایه داری است به ۴۹ میلیون نفر کوپن غذا داده است بنابراین نمیتوان گفت که این موضوع بازگشت به عقب است.
بازار سکه و طلا تحت تاثیر سیل و سیل زدگان؛
قیمت طلا در ایران تحت تاثیر چیست؟
با اعلام بانک مرکزی به صرافیهای بانکی، روز پنجشنبه فعالیت ادامه داشته و قیمت دلار برای فروش ۱۳۷۴۰ تومان تعیین شد،این در حالی بود که نرخ سکه و طلا در آخرین روز کاری هفته گذشته با افزایش مواجه شد.
رئيس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگهای قیمتی ایران اعلام کرد: قیمت طلا از قیمت جهانی و نرخ ارز تاثیر میپذیرد و افزایش قیمت طلا از ابتدای سال نیز ناشی از این ۲ متغیر است. سیدحجت شفایی افزود: عمدهترین خریداران طلای ساخته شده در کشور، مردم استانهای جنوبی و شمال شرقی هستند که این افراد در ابتدای سال با زیانهای جدی از ناحیه سیل مواجه شدند. وی ادامه داد: با وجود وعدههای دولت درباره جبران خسارتهای وارد شده به کشاورزان و خانههای مسکونی که در سیل اخیر آسیب دیدهاند اما زندگی مردم تحت تاثیر سیل قرار گرفته و حتما در خرید و سرمايهگذاری آنها در طلا موثر خواهد بود. وی خاطر نشان کرد: با وجود آنکه خرید و نگهداری سکه و موضوع حراج آن از سوی بانک مرکزی از آب و تاب افتاده اما باید بپذیریم که ذائقه مردم به سمت خرید سکه، شمش و طلای آب شده به جای مصنوعات طلا رفته است و تغییر این ذائقه نیازمند زمان است. کارشناسان معتقدند ما نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که صرفاً تصمیمات بیرون از بازار با استفاده از مطالعات نظری، گرفته شود و از سوی دیگر بخش خصوصی که تجربه حضور در بازار را دارد نتواند خود تصمیم ساز باشد. از این رو باید تلاش کرد با یک جمعبندی نهایی میان دولت و تاجران، تصمیمات جدید برای بازار گرفته شود. آنچه در حال حاضر بیشترین اهمیت را دارد ثبات نرخ در بازار است زیرا بازرگانان برای تصمیمگیری درباره آینده کاریشان نیاز به یک آرامش دارند.