آمارهای زیادی درباره بیکاری در خوزستان منتشر شده است که این آمارها حاکی از نامتناسب بودن بیکاری با میزان ثروت موجود در خوزستان است؛ همین مسئله سبب شده که کارشناسان اقتصادی، نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی نسبت به این موضوع انتقادات زیادی داشته باشند.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، خوزستان وابستگی زیادی به اقتصاد دولتی دارد و همین مسئله سبب شده که سال به سال به تعداد بیکاران افزوده شود. کارشناسان بر این باورند که پتروشیمی، نیشکر و کشاورزی، ده‌ها صنعت وابسته دارند که دولت باید از طریق تسهیلات کم بهره مردم را به سمت راه اندازی این صنایع هدایت کند تا بتواند حجمی از بیکاران را با استفاده از این مشاغل کاهش دهند.
معاون امور اقتصادی و هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور از مهاجرت و بیکاری به عنوان ۲ نقطه آسیب در خوزستان نام برد. حمید پورمحمدی در جلسه مشترک شورای برنامه‌ریزی و ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان خوزستان گفت: ۲ نقطه آسیب نخست مهاجرت و مشکل بیکاری در استان وجود دارد و در جمعیت روستایی دچار آسیب جدی هستیم و در سال ۸۵ تقریبا ۳۲ درصد، در سال ۹۰ حدود ۲۸ درصد و سال ۹۵ براساس سرشماری به حدود ۲۳ درصد جمعیت روستایی کاهش پیدا کرده است. وی گفت: باوجود حجم از سرمایه‌گذاری و اقدامات انجام شده در این زمینه در کلان استان میزان بیکاری رو به افزایش است اما در مقطعی نرخ بیکاری استان تک رقمی شده بود اما الان به ۱۴ درصد رسیده است.
وی با اشاره به اینکه در کلان خوزستان آسیبی نسبت به مهاجرت وجود ندارد، ادامه داد: در جمعیت روستایی دچار آسیب جدی هستیم و در سال ۸۵ تقریبا ۳۲ درصد، در سال ۹۰ حدود ۲۸ درصد و سال ۹۵ براساس سرشماری به حدود ۲۳ درصد جمعیت روستایی کاهش پیدا کرده است. روستاها به نحوی دچار آسیب هستند که یا به نحوی در حال مهاجرت و تبدیل به حاشیه‌نشینی می‌شوند یا امکان خروج از خوزستان وجود دارد. وی با اشاره به بیکاری به عنوان دیگر آسیب در سطح استان، ادامه داد: با وجود حجم سرمایه‌گذاری و اقدامات انجام شده در این زمینه در کلان استان میزان بیکاری رو به افزایش است اما در مقطعی نرخ بیکاری استان تک رقمی شده بود اما الان به ۱۴ درصد رسیده است.
پورمحمدی با بیان اینکه جمعیت بیکاری فارغ‌التحصیلان روستایی نسبت به فارغ‌التحصیلان شهر بسیار زیادتر است چرا که هیچ گونه فرصتی برای اشتغال آنها وجود ندارد، افزود: سرمایه‌گذاری از لحاظ ملی در استان خوب انجام می‌شود و اثر خود را در کاهش نرخ مهاجرت و بیکاری در شهرها به همراه داشته است. وی ادامه داد: با وجود ارائه بیشترین منابع ارزی و ملی به خوزستان اما سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل بزرگی در شهرها متمرکز شدند و روستاها نقطه آسیب ما هستند که حتما باید برنامه‌ریزی صورت گیرد.
وی گفت: سهم تسهیلات اشتغال روستایی و عشایری برای استان خوزستان ۴. ۱ درصد در نظر گرفته شده اما تاکنون در سطح استان تنها به ۳ درصد عمل کرد و مکانیزم‌ها در سطح روستاها بسیار سخت عمل می‌کند. پورمحمدی با اشاره به اینکه عمده توجه بانک‌های استان خوزستان باید به مشاغل متوسط، کوچک و خرد باشد، خاطرنشان کرد: برای زیرساخت‌ها از محل بودجه عمومی دولت و میزان تسهیلات در کلان، وضعیت استان خوزستان مناسب است. وی عنوان کرد: استان خوزستان جاذبه کافی برای طرح‌های بزرگ دارد اما طرح‌های کوچک و خرد هستند که فاقد جاذبه و باید به یاری آنها شتافت. وی با بیان اینکه پول همچون جریان سیالی است، ادامه داد: هنر مدیران استانی است که جاذبه ایجاد تا پول را به سمت خوزستان جهت دهند. مشارکت عمومی و خصوصی، صندوق توسعه ملی و تسهیلات بانکی هیچگونه تقسیم استانی ندارد. پورمحمدی با اشاره به فرصت ایجاد شده در قالب تبصره ۱۸، خاطرنشان کرد: عمده مشکلات خوزستان همچون بافت فرسوده، صنعت و معدن، سیاست حمایتی بازار فعال کار، گردشگری و مشاغل حوزه کشاورزی از این طریق قابل حل هستند. سهم استان خوزستان از تسهیلات بانکی نه تنها پایین نیست و در قسمت روستایی دچار مشکل هستیم که باید با جدیت آن را پیگیری کنیم.
۱۷ درصد جمعیت خوزستان در بافت ناکار آمد ساکن هستند
در ادامه معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خوزستان گفت: بالغ بر ۱۷ درصد مردم استان خوزستان در بافت‌های ناکارآمد ساکن هستند. فاضل عبیات اظهار کرد: استان خوزستان دارای ۱۳ هزارو ۴۱۷ هکتار بافت نا کار آمد شهری است. این میزان مربوط به مطالعاتی است که قبل از سال ۹۰ انجام شده و مربوط به ۲۹ شهر استان است. با توجه به اضافه شدن شهر‌های جدید به استان این میزان افزایش یافته است. عبیات تصریح کرد: بافت‌های نا کارآمد میانی ۵ هزار و ۶۱۴ هکتار و سکونت‌های غیر رسمی ۷ هزارو ۸۰۳ هکتار است. وی با عنوان اینکه استان خوزستان رتبه دوم را در بحث حاشیه نشینی در کشور دارا است، گفت: مساحت کل شهرهایی که در استان دارای محدوده مصوب بافت ناکارآمد شهری است ۵۴ هزارو ۱۳۵ هکتار است که شامل ۲۴۵ محله است.
گرچه حل گره کور بیکاری نیازمند برنامه‌‌ریزی‌های طولانی مدت است اما برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که برای حل این بحران در خوزستان به برنامه‌ای کوچک و کاربردی کوتاه مدت هم بستگی دارد.