اگر نرخ امروز را با آنچه در سال ۹۷ رخ داد مقایسه کنیم، مشخص میشود که قیمت دلار نسبت به روزهایی که به مرز ۱۸ هزار تومان نیز رسیده بود، به شکل قابل توجهی کاهش یافته و از این رو این انتظار در جامعه به وجود آمده که قیمت کالاها و خدمات که در زمان افزایش قیمت ارز بالا میرفت، امروز کاهش یابد.
هرچند همچنان آمارها نشان میدهد که نرخ تورم در اقتصاد ایران در مرز ۴۰ درصد قرار دارد، اما با کاهشی شدن نرخ ارز، کالاهایی که به دنبال افزایش آن، در سال گذشته گران شدند، امروز باید کاهش قیمت را تجربه کنند. این روزها که قیمت دلار در مسیر کاهشی قرار دارد این گزاره در ذهن مردم شکل گرفته است که با کاهش قیمت دلار باید قیمت کالاها کاهش یابد و این گزاره به این دلیل در ذهن آنها ایجاد شده است که در زمانی که قیمت دلار افزایش مییابد بلافاصله قیمت کالاها به همان نسبت و حتی بیشتر از آن افزایش مییابد. همزمان با افزایش قیمت ارز، قیمت بسیاری از کالاها که به نوعی به ارز وابسته بودند بالا رفت. در ادامه این گرانیها هم کالاهایی که ارز دولتی میگرفتند با افزایش قیمت مواجه و با نرخ دلار آزاد عرضه شدند. اجرای دور جدید تحریمها هم مزید بر علت شد تا قیمت کالاهای تولید داخل هم برای عقب نماندن از قافله گران شود. در ادامه اما با اینکه قیمت ارز کاهش یافت بسیاری از کالاها بیاعتماد به ریزش قیمت ارز، همچنان گران مانده و گرانتر هم میشوند.
قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز چند روز قبل رسما اعلام کرد با پایین باقی ماندن قیمت ارز، قیمت برخی کالاها کاهش مییابد. در همین رابطه نایب رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: قبل از آنکه به طور قطع در این زمینه سخن بگوییم باید در نظر داشت که نمیتوان تمام کالاها را در یک گروه طبقهبندی کرد و میزان تاثیرگذاری نرخ ارز بر آنها را یکسان دید.
به گفته خسرو فروغان گران سایه، همانطور که در زمان افزایش قیمتها، میزان تاثیرگذاری قیمت ارز بر کالاها متفاوت بود، امروز در صورت تداوم روند کاهشی نرخ ارز، میزان تاثیرپذیری در گروههای مختلف متفاوت خواهد بود.
وی با بیان اینکه بیش از آنکه کاهش یا افزایش نرخ ارز مهم باشد، ثبات آن اهمیت دارد، توضیح داد: وقتی قیمت ارز در یک هفته روند کاهشی بگیرد اما در هفته بعد افزایشی شود، قطعا امکان تصمیمگیری را از فعالان اقتصادی میگیرد زیرا در چنین فضایی تولیدکننده نمیداند که اگر قیمت کالایی را پایین آورد، چند روز بعد برای خرید مواد اولیه باید چه قیمتی را بپردازد. فروغان ادامه داد: اما اگر قیمتها برای مدت طولانی ثبات داشته باشند و در کانال پایینتری قرار بگیرند، در آن زمان میتوان انتظار داشت قیمتها کاهشی شوند. هرچند در این فرایند چگونگی نظارت بر بازار و مدیریت قیمتها اهمیت زیادی پیدا میکند.
به گفته وی، یکی از مسائلی که در ماههای گذشته به اقتصاد ایران و قیمتهای موجود در بازار آسیب زد، تلاطمهای قیمتی نرخ ارز بود که چند ماه ادامه یافت. اگر روالی که در هفتههای گذشته در نرخ ارز آغاز شده ادامه پیدا کند، میتوان انتظار داشت که قیمت تمام شده تولید کاهش یافته و این موضوع تاثیر خود را در قیمت نهایی کالاهایی که در اختیار مصرفکننده قرار میگیرد، نشان دهد.
علی قنبری، دیگر کارشناس اقتصادی هم در این باره معتقد است: دلیل افزایش قیمتها تلاطمات ارزی است ولی به علت چسبندگی قیمت با وجود اینکه قیمت ارز پایین آمده است اما کالاها ارزان نشده و قیمتها مقاومت میکنند. این کارشناس اقتصادی در گفتوگو با عصر ایران با تأکید بر اینکه نقش دلالان در این زمینه را نیز نباید نادیده گرفت، اظهار داشت: برای کنترل قیمتها باید سیستم نظارتی قوی داشته باشیم و از طریق اعمال مدیریت، قیمتها را متناسب با نرخ ارز پایین بیاوریم.
قنبری افزود: متأسفانه زمانی که نرخ ارز بالا رفت تولیدکنندگان کالاهای داخلی برای جبران هزینهها اقدام به افزایش قیمت کالا کردند در صورتی که ارتباط مستقیمی میان کالاهای تولید داخل و کالاهای وارداتی وجود ندارد. وی ادامه داد: بنابراین بخشی از افزایش قیمتها هم به این دلیل بود که در ادامه با کاهش قیمت ارز و وجود چسبندگی قیمت در بازار، این کالاها هم ارزان نشد.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: قیمت کالاها در بازار تابع عرضه و تقاضا است بنابراین اگر میزان عرضه کم باشد قطعاً تقاضا هم کمتر شده و قیمتها هم کاهش پیدا خواهد کرد.
قنبری با بیان اینکه قطعاً باید انتظار کاهش قیمت کالا را داشته باشیم، گفت: یک راه برای کاهش قیمتها این است که مردم خرید را تحریم کنند و کالایی که با افزایش قیمت مواجه شده را نخرند تا با همکاری دولت و سیستم نظارتی و سازمان حمایت بتوان قیمت این کالاها را کاهش داد.