دکتر تدروس آدانوم گبریسوس در حساب کاربری خود در توئیتر اعلام کرده بود که هواپیمای سازمان جهانی بهداشت دربرگیرنده کارکنان این نهاد و تجهیزات پزشکی از دبی وارد تهران شده است.
او در عین حال از اینکه ایالات متحده به ایران پیشنهاد کمک برای مقابله با ویروس را داده استقبال کرده و میگوید «ما اکنون یک دشمن مشترک داریم» و مقابله با این ویروس برای «بنای پلی برای صلح، بسیار بسیار مهم است».همچنین دکتر تدروس در جریان کنفرانس خبری خود با رسانهها تاکید کرد که اپیدمی فعلی در ایران، کره جنوبی، ایتالیا، و ژاپن، بزرگترین نگرانی برای نهاد تحت مدیریت او است.رئیس سازمان جهانی بهداشت اظهار کرده مهار ویروس «امکانپذیر است» و «باید اولویت اصلی تمامی کشورها باشد».
برخی پژوهشگران و متخصصان میگویند ویروس کرونای جدید احتمالا به مرحله همهگیری جهانی، «پاندمی»، رسیده است یا نزدیک شدهاست.
کرونا شوخی گرفته شده است
وزیر بهداشت دولت خاتمی و نایب رییس کنونی مجلس میگوید که کرونا شوخی گرفته شده ست و باید بسیار جدیتر با آن برخورد کرد. او از لزوم برقراری جدی قرنطینه سخن گفته و ضمن انتقاد از عدم قرنطینهی قم، به وزارت بهداشت توصیه میکند که دستوری، قاطع و نظامی با این ویروس برخورد شود و اگر هم به برنامهی و گوشزدهای وزارتخانه عمل نمیشود اما برای اتمام حجت بایداین مسائل را اعلام کند.
مسعود پزشکیان با توجه به برخی انتقادات از انجام تست کرونای تعدادی از نمایندگان، درحالیکه بسیاری از مردم عادی چنین امکانی ندارند، میگوید که این حرف علمی نیست و در این مورد توضیحاتی ارائه میدهد.
پزشکیان دربارهی قرنطینهی قم گفت: من اگر جای وزارتخانه بودم روز اول قم را قرنطینه میکردم و اجازه نمیدادم بیرون بروند.؛ اگر هم قبول نمیکردند الان که این مشکلات پیش آمده میگفتم ما تکلیفمان این بود که به شما بگوییم، شما قبول نکردید و حالا تاوانش را هم بدهید. چون بالاخره این بیماری شوخیبردار نیست که ما اینگونه با آن برخورد میکنیم. مدام میگوییم که نترسید و ما میجنگیم! بنظر من باید کسی که گرفتار است قرنطینه شود، با کسانی که در ارتباط بوده قرنطینه شوند، تا دیگران را آلوده نکند.
من خودم مهم نیستم و میگویم که نمیترسم، ولی من با کاری که دارم میکنم ۱۰ نفر دیگر را گرفتار میکنم، گناه آنها چیست؟ اینکه کشور را ۱۵ روز تعطیل میکردند بهتر از این بود که الان کلا تعطیل شود. الان بیمارستانها برای مریضها جا ندارند، روزبهروز هم بدتر خواهد شد. اقتصاد و همهچیز مملکت را هم به نظر من بهم خواهد ریخت؛ مگر اینکه به صورت جدی و نظامی با آن برخورد کنند، شوخی بردار نیست. ۱۵ روز مملکت را تعطیل میکردند، مثل عید که ۲۰ روز تعطیل است، چه میشد؟ ولی متاسفانه نکردند و این گرفتاری در اکثر استانها پیدا شده است. بحث ویروس و بیماریهای واگیر شوخی بردار نیست؛ ما متاسفانه با آن جدی برخورد کردیم.
پزشکیان در پاسخ به اینکه «اما همه کشورها تعطیل نکردند»، گفت: آن شهری که گرفتار بود را تعطیل کردند؛ ما تعطیل نکردیم و همه شهرهایمان را آلوده کردیم؛ در صورتیکه اگر آن کار را اول میکردیم، دیگر همه کشور را اینگونه آلوده نمیکردند.این نماینده تبریز در مجلس، در مورد آمار و ارقام این بیماری باتوجه به اینکه خود پزشک است، گفت: عدد و رقمها واقعی نیست، چون یک تعداد از این بیماران اصلا علامت ندارند که ما تست کنیم؛ ۹۵ نفر را پیدا میکنیم و دو نفر میمیرند، بعد هم میگوییم از ۱۰۰ نفر اینقدر نفر آدم مرده، درحالیکه از ۱۰۰ نفر نیست؛ شاید از ۱۰ هزار دو درصدش مرده باشد.اینکه اینقدر میمیرند و اینها میگویند ما این تعداد را پیدا کردیم، نباید این تعداد باشد و آمار بهم نمیخواند. بعضی از اینها علامت ندارند یا یک سرماخوردگی است و نمیآیند و یا تست نمیکنیم و متوجه نمیشویم.پزشکیان درباره آماری که امیرآبادی برای قم اعلام کردو با واکنش روبرو شد، در پاسخ به اینکه آیا روی حساب و کتابی بود، گفت: نه، در بیمارستان الان آمار دارند و میگویند تعداد بیشتری میگیرند، راست هم میگویند. و حالا این تعداد مرگی که هست و اینکه آیا از این بیماری است یا نه قابل بحث است؛ چون ما آمار نداریم نمیتوانیم بگوییم که اینطور هست یا نه. وزارت بهداشت راست میگوید که آمارش اینقدر است، اما این آمار تمام آنهایی نیستند که گرفتارند؛ چون آمار آنها را نمیتواند داشته باشد و تستشان را نگرفته. ما خیلیها را نشناختیم و تست نکردیم اما مریض هم هستند. نمایندهها را آمدند تست گرفتند و تازه از آن تعدادی که تست دادند و خیلی کم هستند، تعدادیشان الان گرفتارند؛ ۵-۶ نفرشان حسابی گرفتارند.
البته خانم دکتر آقاپور میگفتند که تعداد دیگری هم را هم زدند. من آمار ندارم اما به هرحال مجلسی که همه ظاهرا سالم بودند و همینجوری تست دادهاند، الان تعداد قابل توجهیشان مثبت است؛ در جامعه هم وضعیت همین است و فقط تست ندادهاند، اگر تست میدادند آنهاهم مثبت میشدند. با این مسئله باید جدی برخورد کرد که ما شوخی گرفتهایم. باید نظامی با همه جا برخورد کنند و قرنطینه کنند. میگویند «من دلم نمیخواهد فلان کار را بکنم»، مگر به خواست من و شماست؟ مثلا من بگویم که من خودکشی میکنم –که نمیتوانم بگویم- اما با رفتارم تعداد زیادی را آلوده میکنم. آیا من حق چنین کاری را دارم؟ در نتیجه سیستم نباید اجازه دهد که اینها در جامعه بگردند، اما ما اجازه میدهیم که اینها در جامعه بگردند، اجازه میدهیم مسافرت کنند؛ دیگرانی که الان جای دیگری هستند چه گناهی دارند که اینها میروند و آلودهشان میکنند.
پزشکیان در پاسخ به اینکه «انتقادی برای تست دادن نمایندگان درحالی که مردم عادی چنین امکانی را ندارند مطرح است، این نقد را وارد میدانید؟» گفت: آنها که ارتباطات متعدد مردمی دارند احتمال اینکه گرفتار باشند خیلی بیشتر از آدمی است که مغازهدار است، کارمند اداره است و مراجعات اداری دارد؛ نمایندگان با همهی اقشار در تمامی سطوح ارتباط دارند. معلوم است اینها در ریسک بالاتری هستند و در نتیجه اگر قرار به گرفتن تست است باید از آنهایی بگیرند که مشکوکاند. مثلا یک کارمند معمولی و حتی یک خبرنگار آنقدر در معرض نیست که یک نماینده هست. نماینده با انواع و اقسام آدمها سروکار دارد، کسی مریض است و میآید میگوید مریضم و بستریام نمیکنند،معتاد است وکارمند است و… بخصوص در این انتخابات هم اینهمه مراوده داشتند، اگرنه چطور این تعداد گرفتار شدند؟ اگر با آمار نمایندهها که گرفتارند، باقی مردم هم گرفتار باشند، معنیاش این است که در این مملکت چندین میلیون نفر باید درگیر باشند. اینگونه است؟ نه! چون نمایندهها در معرض گرفتاری بیشتری قرار دارند تا مردم عادی؛ تست هم همین را نشان داد دیگر. کسی که در معرض و در خطر است باید آزمایش دهد و نه کسی که در خطر نیست.
من اصلا تست ندادم، اما احتمال اینکه من مثبت باشم بیشتر از این است که مثلا خواهر یا برادرم مثبت باشند. این حرفها زیاد علمی نیست. آنچه علمی است این است که ما نباید اجازه دهیم اینها راحت در خیابانها بچرخند؛ ولی ما اینکار را نکردیم. ما قم را قرنطینه نکردیم؛ همین الان هم باید کسانی که بیمار شدند، خانوادهشان و خودشان را قرنطینه کنیم تا بعد از رفع خطر. این بنفع مملکت و آنهاست. سپاه و ارتش و بسیج باید بسیج شوند؛ ماسک هم اگر لازم است باید آنها که در خطند برخورد کنند، نه اینکه در این مملکت به همه ماسک دهیم، ماسک که مشکلی را حل نمیکند؛ گرفتاریها شکل دیگری است. ما جدی برخورد نمیکنیم.من با وزارت بهداشت صحبت کردم و گفتم باید با این مسئله بصورت کاملا قاطع، دستوری و نظامی برخورد کرد. نیروهای نظامی باید بیایند وسط، این باور من است و اگر نیایند روز به روز مشکلات کشور بیشتر خواهد شد. باید چنان بیایند که هرکسی –هرکه میخواهد باشد- تخلف کند. چون اگر مثلا من تخلف کنم ۱۰ نفر دیگر را گرفتار میکنم. من حق ندارم به خیابان بیایم ومردم را آلوده کنم، هرکسی گرفتار است مثل بمبی است که در خیابان میگردند. عین این است که ما اجازه دادیم کسی که مسلح است و میخواهد مردم را بزند در خیابان بگردد. کرونا اینگونه است، کسی که حامل ویروس است معنیاش این است که وقتی در خیابان میگردد انگار افراد دیگر را هم با تیر میزند. نباید اجازه دهیم این کار را بکنند، هرکسی که میخواهد باشد؛ این قاعده برخورد با این بیماری است.او در پاسخ به اینکه این کارها دست وزارت بهداشت نیست، گفت: اعلام کند، اگر گوش نداند و فردا مشکلی پیش آمد بگوید که من حرفم را زدم؛ یعنی ممکن است گوش ندهند اما بگوید که من گفتم و شما گوش ندادید.الان کادر پزشکی دارند فداکاری میکنند واقعا، در ریسکی قرار گرفتند که گناهش با اینها نبوده و بخاطر عدم سیاستگذاری صحیح الان اینها افتادهاند در خطر و مجبورند با هرکسی که این ویروس را دارد بنشینند کنار هم و درمانشان کنند. و آنقدر هم امکانات نیست و چون نیست ممکن است پزشک یا پرستاری به بیماری بخواهد کمک کند و جان خودش را به خطر بیندازد؛ گناه اینها به گردن کیست؟ اوضاعی درست کردیم! وقتی غیرعلمی برخورد نکنیم اوضاع همین است که میبینیم.
تا خاموش شدن کرونا چقدر فاصله داریم؟
یک اپیدمیولوژیست میگوید: کشور ما همچنان در سیر صعودی اپیدمی کووید ۱۹ قرار دارد و بهدلیل ناقص بودن دادهها، نمیتوان سیر آن را دقیق پیشبینی کرد، اما نکته قطعی این است که هر چه مردم بیشتر توصیهها را رعایت کنند، این اپیدمی زودتر خاموش خواهد شد.
سید سعید هاشمی نظری، در این باره میگوید: در هر اپیدمی مهمترین راه کنترل، شکستن چرخه انتقال است. در واقع وقتی اپیدمی کنترل میشود که چرخه انتقال آن از افراد مبتلابه افراد حساس متوقف شود. بدترین نوع سناریو در اپیدمیها وقتی است که ما هیچ کاری انجام ندهیم و صبر کنیم تا اکثریت جامعه به بیماری مبتلا شوند و بعد بهطور طبیعی چرخه انتقال شکسته و سپس اپیدمی خاموش میشود. این اتفاقی است که به صورت طبیعی در اپیدمیها رخ میدهد.به گفته این عضو کمیته اپیدمیولوژی در ستاد فرماندهی عملیات مدیریت کرونا در تهران، برای شکستن چرخه انتقال بهعنوان مهمترین اقدام، روشهای متعددی وجود دارد که یکی از ابتداییترین آنها ایزوله کردن افراد بیمار است؛ به این معنی که افراد بیمار به دور از افراد دیگر بستری و مراقبت شوند که در این صورت انتقال بیماری امکانپذیر نخواهد بود.
افراد سالم را هم بهمنزله افراد بیمار
بدون علامت در نظر بگیریم
هاشمی ادامه میدهد: اما مشکل اصلی سر افرادی است که بیمار هستند، اما هنوز علامتدار نشدهاند! موضوع این است که این افراد میتوانند بیماری را به سایر افراد جامعه منتقل کنند، لذا برای این که این چرخه انتقال از این گروه بدون علامت به دیگران شکسته شود، توصیههای مختلفی وجود دارد که سادهترین آن کنترل مسائل بهداشتی توسط افراد است. به این معنی که ما علاوه بر رعایت اصول بهداشتی توصیه شده توسط وزارت بهداشت در مواجهه با افراد علامتدار، هر فرد دیگری را بهعنوان یک فرد بیمار بدون علامت در نظر بگیریم. بنابراین باید سعی کنیم در معرض ترشحات افراد قرار نگیریم، با آنها دست ندهیم یا تماس نزدیک نداشته باشیم تا این بیماری به ما منتقل نشود.
اما یک گام فراتر از توصیههای معمول که وزارت بهداشت درباره کنترل انتقال بیماری میدهد این توصیه به مردم است که در منزل بمانند. هاشمی در این باره میافزاید: هرچه افراد بیشتر در منزل بمانند و کمتر با دیگران مواجه داشته باشند احتمال بیمار شدن کمتر خواهد بود و فرآیند انتقال بیماری زودتر خواهد شکست. شدیدترین نوع این توصیه، قرنطینه خانگی است که در چین اعمال شد و دولت چین از مردم خواست تا در منزل بمانند تا این اپیدمی زودتر به مرحله افول خود برسد.
وی بار دیگر تأکید میکند: در حال حاضر توصیه عمومی به مردم این است که بهداشت فردی را که به کرات توصیه شده، رعایت کنند، با افراد مبتلای دارای علامت که بیماری آنها آنقدر شدید نیست که در بیمارستان بستری شوند، تماس نزدیک و محافظت نشده نداشته باشند و از ترددهای غیر ضروری خودداری کنند تا این بیماری بهسوی افول حرکت کند.
داده کافی نداریم
هاشمی ادامه میدهد: این اپیدمی تا زمانی که انتقال کم شود، سیر صعودی خواهد داشت. هنوز اطلاعات و داده جامع و کاملی از موارد قطعی و مشکوک نداریم؛ دلیل آن هم کمبود کیت تشخیص است که باعث میشود از همه افراد تست گرفته نشود. لذا ما داده کافی برای تحلیل این موضوع که این اپیدمی کی افول خواهد کرد، در اختیار نداریم. اما بر اساس داده سایر کشورها به نظر نمیآید اپیدمی ما در سیر نزولی خودش قرار گرفته باشد. ما همچنان در سیر صعودی هستیم.
به گفته وی، انتظار میرود با اقداماتی که انجام میشود این سیر صعودی زودتر به پیک برسد و بعد به سمت نزولی برود. آنچه احتمالاً همکاران در مورد ۱۴ روز اعلام میکنند این است که تا دو هفته آینده این سیر به صعود برسد و بعد به سمت نزولی برود. هاشمی میگوید: ما در ابتدای این سیر صعودی هستیم و این سیر طول میکشد تا به قله برسد و بعد به سمت کاهش برود. حالا این فاصله رسیدن به قله ممکن است یک، دو یا سه هفته طول بکشد، اما واقعیت این است که روند آن در روزهای آتی مشخص خواهد شد. هرچه مردم توصیهها را جدی بگیرند و هرچه اقدامات بیشتری انجام شود، ما زودتر به پیک و بعد نزول خواهیم رسید.
هاشمی در پاسخ به این سؤال که سیر اپیدمی این بیماری تشابهی با بیماریهای اپیدمی گذشته دارد یا نه و بر اساس آنها میتوان آن را پیشبینی کرد، میگوید: موضوع این است که این ویروس جدید است؛ اگرچه با سارس و آنفلوانزا شباهتهایی دارد، ولی تفاوتهایی هم به لحاظ قدرت بیماریزایی و قدرت انتقال بین افراد دارد، به همین دلیل دقیق نمیتوان گفت. ولی اگر بخواهیم اپیدمی کشور را با اپیدمی چین و سایر کشورها مقایسه کنیم به نظر میآید بازه زمانی طولانیتری نیاز است تا قضاوت کرد که چه زمانی به صعود خواهیم رسید. لذا چون دادهها را ندارم و نمیتوان آنالیز تحلیلی روی آن انجام داد و پیک را مشخص کرد، نمیتوانم قطعی بگویم کی پیک تمام خواهد شد، اما میتوانم با قطعیت بگویم هرچقدر رعایت کنترل از سوی مردم بیشتر باشد، احتمال خاموش شدن اپیدمی بیشتر خواهد بود.