برخی معتقدند انتخابات آمریکا و آینده روابط دو کشور بر نرخ ارز در بازار ایران اثرگذار است و برخی دیگر می‌گویند نرخ دلار بسته به عملکرد تیم اقتصادی دولت و شرایط داخلی است.برای پاسخ به این سئوال که سیاست‌های بین‌‌المللی و نحوه عملکرد تیم اقتصادی دولت، هر کدام چقدر در رسیدن نرخ دلار به ۳۲ هزار تومان نقش داشته، باید دید شرایط نرخ ارز قبل و بعد از برجام چه بوده و خروج آمریکا از برجام اثری بر اقتصاد ما و مولفه‌های مهم آن گذاشته است. آن زمان است که می‌توان منصفانه قضاوت کرد.در یک تقسیم‌بندی می‌توان گفت تحریم‌ها اصولا به تحریم‌های محدود، جامع و هدفدار تقسیم می‌شوند. اما بعد از خروج آمریکا از برجام، دایره تحریم‌ها در ایران از دایره تحریم‌های محدود فراتر رفت و این تحریم‌های جامع، واردات و صادرات و نقل و انتقالات مالی را هم شامل شد.شدت این تحریم‌ها بر وضعیت زندگی مردم و معیشت آنان تاثیر منفی قابل توجهی گذاشت، اختلاف طبقاتی بیشتر شد و جامعه متوسط و حقوق‌بگیر نیز به زیر خط فقر رفتند.جدای از مشکل واردات ارز به کشورِ منابع درآمدی ایران هم به شدت کاهش یافته است. پیش از امضای برجام، صادرات نفت ایران روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه بود. این مقدار بعد از امضای برجام به سه میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسید، حدود ۳ برابر. اما خروج ترامپ از برجام و تحریم نفت ایران، میزان صادرات ما را به کمتر از ۴۰۰ هزار بشکه رسانده است. ین همه سبب شده که تیم اقتصادی دولت نتواند از طریق فروش نفت و مالیات کسری بودجه خود را جبران کند و بانک مرکزی ناگزیر از چاپ اسکناس باشد. در این میان شیوع ویروس کرونا هم بر افزایش هزینه‌های جاری دولت دامن زده است.
در مجموع می‌توان گفت سهم عملکرد تیم اقتصادی دولت در وضعیت فعلی بسیار کمتر از فشارهای ناشی از تحریم و خروج آمریکا از برجام است. چون مصارف ارزی کشور (جهت واردات، خروج سرمایه، واردات کالای قاچاق به کشور و سفته‌بازی) بیش از دو برابر فروش نفت و صادرات غیرنفتی است. در این شرایط، طرف تقاضای ارز، قیمت آن را تعیین می‌‌کند و چون طرف عرضه پاسخگوی این نیاز نیست، نمی‌تواند تعیین‌کننده قیمت ارز در کشور باشد.در نتیجه کاهش نرخ ارز، نیازمند آن است که مبادی ورود ارز به کشور باز شود که این مساله هم نیازمند این است که شرایط سیاسی کشور عادی شود و آمریکا به برجام بازگردد و تعاملات سیاسی با غرب تنظیم شود. تنها در آن صورت است که می‌توان با عرضه ارز بیشتر، شاهد کاهش قیمت ارز باشیم.
*معاون ارزی اسبق بانک مرکزی