در همین رابطه دکتر سید علی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران گفت: متاسفانه اکنون تقریبا همه انواع سرم در کشور دچار کمبود است، اما سازمان غذا و دارو با استفاده از ابزارهای نظارتی خود از جمله سامانه تیتک به شدت نحوه توزیع سرم در کشور را کنترل میکند و شرایط برای نشت انبوه سرم از بازار رسمیبه بازار آزاد دشوار است. البته نمیتوان نشت سرم به بازار آزاد را به طور کامل انکار کرد و مسئولان سازمان غذا و دارو حتما باید در شرایط کمبود شدید سرم، نظارت خود را بر بازار سیاه دارویی کشور تشدید کنند. نایب رئیس انجمن داروسازان ایران ادامه داد: با توجه به این که سرمهای تولیدی با اولویت خاص به مراکز درمانی و اتاقهای جراحی تحویل داده میشود، بعید است که یک بیمارستان تا آن حد به کمبود سرم دچار شود که از همراه بیمار بخواهد که از بازار سیاه سرم تهیه کند. البته بازهم ممکن است چنین اتفاقی رخ دهد و اگر مردم دیدند که یک مرکز درمانی به همراه بیمار سفارش میکند که برای تهیه سرم، حتما به بازار سیاه سر بزند و بعد هم قیمت عمل جراحی را به دلیل تهیه سرم از بازار سیاه افزایش میدهد، موضوع را حتما به سامانه ۱۹۰ وزارت بهداشت اطلاع دهند. وی افزود: همه سرمها دارای کد شناسایی مشخصی هستند که روی آنها حک شده است و تمام این کدها نیز در سامانه تیتک سازمان غذا و دارو درج میشود. بنابراین حتی اگر یک بطری سرم از بازار رسمیدارو به بازار سیاه راه پیدا کند، سازمان غذا و دارو به راحتی میتواند پیگیر شود که این سرم از کجا نشت کرده و وارد بازار غیررسمیشده است.
فاطمیدر پاسخ به این سوال که کدام انواع سرم در کشور دچار کمبود شده اند، گفت: اکنون مساله کمبود متوجه همه سرمها بخصوص سرمهای تزریقی است، ولی سرمهای نمکی، سرمهای شست و شو، سرمهای قندی نمکی و سرمهای رینگر بیش از سایر سرمها کمیاب شدهاند. نایاب ترین سرم موجود در کشور نیز سرم سدیم کلوراید است که برای جبران آب و الکترولیتهای از دست رفته بدن و درمان فوری تخلیه شدید نمک بدن به کار میرود. وی در ادامه تاکید کرد: اکنون وضعیت سرم در کشور به هیچ وجه مناسب نیست و شرکتهای پخش زیر نظر سازمان غذا و دارو موظف شده اند که سرمهای خود را با اولویت ویژه و به صورت سهمیه بندی به مراکز جراحی و بیمارستانها تحویل دهند. به همین دلیل، در بسیاری از داروخانهها و برخی درمانگاهها با کمبود شدید سرم مواجه شده ایم، اما وضعیت در بیمارستانها و اتاقهای عمل تا حدودی بهتر است.
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در پاسخ به این سوال که چرا با وجود کمبود سرم در ابتدای تابستان سال گذشته، امسال هم مجددا با کمبود سرم مواجه شده ایم، توضیح داد: در ایران پنج کارخانه تولیدکننده سرم وجود دارد که یکی از آنها در تبریز قرار گرفته است که به تنهایی ۴۰ درصد سرم مورد نیاز کشور را تامین میکند. سال گذشته این کارخانه پیش از شروع تابستان برای تعمیرات و اورهال تعطیل کرده بود که البته این تعطیلی بسیار بدموقع بود، چون هم زمان شاهد اوج گیری پیک پنجم کرونا در کشور بودیم و این اتفاق به کمبود شدید سرم در ایران دامن زد. وی در ادامه اظهار داشت: علت اصلی کمبود سرم در سال گذشته، تعطیل شدن خط تولید یک کارخانه بود، اما امسال هیچ کارخانهای دچار تعطیلی نشده و به نظر میرسد کمبود کنونی ناشی از افزایش مصرف سرم در ایران است، زیرا ظاهرا کارخانهها با حداکثر توان تولید خود مشغول فعالیت هستند و در چنین شرایطی معمولا ظرفیت تولید و مصرف سرم در کشور متناسب با یکدیگر است، پس میتوان افزایش مصرف سرم در روزهای اخیر را علت اصلی کمبود آن دانست.
ازسویی دیگر، فاطمیبا اشاره آمارهای مربوط به تولید و مصرف سرم در ایران گفت: ماهانه بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون بطری سرم در کشورمان تولید میشود و این یعنی روزانه حدود ۴۰۰ هزار سرم در شبکه بهداشت و درمان کشور توزیع میشود. همچنین روزانه بین یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار نسخه در داروخانهها پیچیده میشود و عملا اگر از هر سه نسخه، فقط یک نسخه شامل سرم باشد، نباید دچار کمبود سرم شویم.
وی در ادامه تاکید کرد: ما حتما باید در کشورمان برای سه تا چهار ماه ذخیره استراتژیک دارویی داشته باشیم و داروهای اساسی به خصوص سرم را در انبارهای استراتژیک ذخیره کنیم، اما متاسفانه این مساله در کشورمان جدی گرفته نمیشود و سال گذشته نیز دقیقا به خاطر نبود ذخیره استراتژیک و تعطیل شدن تولید سرم توسط یک کارخانه به مشکل خوردیم و امسال هم افزایش مصرف سرم باعث شده است که مجددا دچار کمبود شدید سرم شویم، زیرا متاسفانه ذخیره استراتژیک دارویی در کشورمان وجود ندارد.