روز گذشته بالاخره منابع بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی آزاد و به شش بانک در قطر منتقل شد. منابعی که قرار نیست به صورت ارزی وارد ایران شود اما ایران می‌تواند معادل آن کالای اساسی وارد کند؛ اما آیا این آزادسازی تاثیری بر بازار ارز ایران دارد؟
به گزارش تجارت‌نیوز، تاکید رسانه‌های نزدیک به دولت این است که آزادی منابع بلوکه شده ایران می‌تواند قیمت دلار را کاهشی کند و آن را به کانال‌های پایین‌تر برساند.در کنار این وعده، رئیس اتاق ایران و چین هم از آزادی ۱۰ میلیارد دلار از منابع دیگر ایران خبر داده و گفته این منابع هم به زودی وارد ایران می‌شود، البته این اولین باری نیست که مجید حریری چنین وعده‌ای می‌دهد. خرداد ماه هم در توییتی به مردم هشدار داد که «هر چه دلار دارید بفروشید، از یکشنبه درهم امارات سرازیر می‌شود.» اما آن یکشنبه نیامد.این بار هم رئیس اتاق ایران و چین در توئیت دیگری ادعا کرده «بنا بر اخبار و شنیده‌های رسمی و غیررسمی، ۶ میلیارد دلار تحت کلید بانک مرکزی قرار گرفت و با توجه به زمزمه ۱۰ میلیارد دیگر از منابع که در راه است، بانک مرکزی قاعدتا قدرت دخالت موثری در بازار دارد، باید منتظر بعد از تعطیلات بود و عکس‌العمل بازار را دید.»
کاهش قیمت دلار واقعی است؟
اما آیا این اخبار و آزادی ۶ میلیارد دلار منابع بلوکه شده می‌تواند دلار را ارزان کند؟ داود سوری، اقتصاددان درباره تاثیر آزادسازی ۶میلیارد دلار پول بلوکه‌شده ایران بر بازار ارز به هم‌میهن گفت: «آزادسازی ۶میلیارد دلار و صرف آن در بخش کالاهای اساسی و غیرتحریمی، این فرصت را به دولت می‌دهد که منابع تخصیص‌داده برای کالاهای اساسی صرف هزینه‌های بخش‌های دیگر شود؛ اما اینکه با این منابع اندک بازار ارز تحت تاثیر قرار گیرد و شاهد کاهش قیمت ارز باشیم، این شدنی نیست. البته آزادسازی این منابع آثار روانی و تبلیغاتی دارد که این آثار نیز در یک ماه گذشته اعمال شده است و قیمت کنونی حدود۵۰هزار تومانی دلار ماحصل همین تبلیغات است.»
به گفته سوری، کاهش قیمت دلار تنها جنبه روانی دارد و احتمالا محقق نمی‌شود. اما آیا آزادسازی این منابع می‌تواند قیمت کالاهای اساسی را ارزان کند؟ وی در این مورد می‌گوید: «آزادسازی ارز و نقل و انتقال آن برای خرید کالا، دو مبحث جداگانه است. قرار است این منابع با نظارت کشور قطر برای خرید کالاهای اساسی و غیرتحریمی هزینه شود. فروشندگان کالاهای اساسی باید منابع خود را از بانک‌های قطری دریافت کنند و این رویه در کنار تحریم‌های بانکی کشور می‌تواند موجب تاخیر در خرید و عرضه شود و مهمتر اینکه هزینه تمام‌شده کالا را برای مصرف‌کننده افزایش دهد، بنابراین نمی‌توان گفت که آزادسازی ارز و صرف آن در بخش کالاهای اساسی منجر به کاهش قیمت کالاها می‌شود.»
مذاكره مستقیم با آمریكا
از هفته گذشته مساله بازگشت ایران و آمریکا بر سر میز مذاکرات دوباره مطرح شده است. اکنون همزمان با حضور رئیس‌‌جمهور در نیویورک، برخی این گمانه را مطرح می‌کنند که آیا ابراهیم رئیسی و جو بایدن با هم دیدار می‌کنند یا نه؟
اگرچه دیدار و گفت‌وگو میان روسای جمهور ایران و آمریکا در این سفر دور از ذهن است، اما برخی از کارشناسان می‌گویند اکنون زمان مذاکره مستقیم میان دو کشور است و به جای برجام، دو کشور بهتر است مشکلات ریشه‌ای خود را حل کنند.
یکی از مهمترین اموری که می‌تواند از ثمره این آزادسازی باشد دسترسی بانک مرکزی به منابع ارزی است، بانک مرکزی برای اینکه بتواند بازار را به بهترین شکل مدیریت کند نیاز به منابع ارزی فراوان دارد و آزادسازی ۶ میلیارد دلار برای چند ماه دست بانک مرکزی را برای مدیریت بازار ارز باز می‌کند.عباس آرگون، عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی تهران درباره آزادسازی منابع ارزی ایران در کره‌جنوبی و آثار مثبت آن بر اقتصاد ایران گفت: برداشت بنده این است که این پول‌ها قبلاً خرج شده و از این منابع نمی‌توان استفاده مجدد کرد و درآمد جدیدی برای دولت نیست؛ اما بانک مرکزی توانسته به منابعی دسترسی پیدا کند که قبلاً به دولت ریال آن را پرداخت کرده است و از این منظر آزادسازی ۶ میلیارد دلار پول بلوکه شده مثبت ارزیابی می‌شود.
آرگون در ادامه اضافه کرد: این منابع می‌تواند تسهیل کننده و تقویت کننده بانک مرکزی در کنترل بازار ارز بوده و نیازهای بازار ارز را تأمین کند. متأسفانه در بازه زمانی این پول با توجه به افت پول کره‌جنوبی یک میلیارد دلار متضرر شده است. البته شاید بانک مرکزی مبلغ ما به ازای ریالی کمتری به دولت پرداخت کرده باشد و از این موضوع اطلاع کافی نداریم. هر چقدر کشور بتواند دسترسی به منابع ارزی پیدا کند و تحریم‌ها کاهش پیدا کند مدیریت بازار ارز راحت‌تر خواهد بود.
در کوتاه مدت آثار مثبتی دارد
اما باید این نکته را نیز خاطرنشان کرد که مبلغ ۶ میلیارد دلار برای شروع کار آزادسازی خوب بوده اما مبلغ چندان بالایی هم نیست که بتواند تحول در اقتصاد ایجاد کند، این منابع ارزی اما برای چند ماه خیال دولت را از تأمین ارز کالاهای اساسی و دارو راحت می‌کند.محمد غفوری، کارشناس و فعال اقتصادی در این رابطه گفت: منابعی که آزاد شده صرفاً برای خرید کالاهای اساسی و دارو است. اگر شرایط اقتصاد ایران عادی بود هر دو ماه باید ۶ میلیارد دلار وارد کشور می‌شد و این موضوع می‌توانست روی اقتصاد اثرات مثبتی بگذارد؛ اما آزادسازی این منابع ارزی هم در این شرایط خوب است و اگر رفع تحریم‌ها ادامه‌دار باشد آثار خوبی بر اقتصاد کلان ایران خواهد گذاشت.
دولت منابع مصرف را از قبل مشخص کرده است
برخی از کارشناسان بر این باورند دولت تنها می‌خواهد از هیجان‌های آزادسازی استفاده کند تا منابع ارزی در دست مردم در بازارها آمده و با افزایش عرضه کار دولت برای مدیریت بازارهای مختلف آسان شود.
علی فراقی، کارشناس اقتصادی گفت: در چند ماه گذشته احتمال برگشت پول‌های بلوکه شده ایران قوی‌تر شده و خیلی از افراد و تحلیل گران اثرات احتمالی این اتفاق را قبل از وقوع سبک و سنگین کرده بودند. برخی از فعالان اقتصادی و تحلیلگران فعال در بازارهای مالی مختلف، آزادسازی پول‌های ایران را در تحلیل‌های خود لحاظ کرده بودند و به اصطلاح این خبر قبل از اینکه اتفاق بیفتد پیش‌خور شده بود. حداقل این دسته از فعالان اقتصادی تفاوت دیدگاه سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف نخواهند داشت، حتی سیاست‌گذار اقتصادی نیز قبل از آزادسازی محل خرج این پول را مشخص کرده است و تنها می‌خواهد از هیجانات احتمالی بازارها استفاده ببرد. در قسمت دیگر باید گفت هرچند افراد معدودی هنوز به دلیل اینکه استراتژی و تصمیمات خود را بر پایه قطعیت و اتفاق نهایی ترسیم کرده‌اند انتظار می‌رود در صورتی که این عمل به صورت کامل انجام شود و این منابع به چرخه اقتصاد وارد شود این تعداد از افراد بتواند در بازه زمانی کوتاه مدت و میان مدت به واسطه سیگنالی که از این اتفاق دریافت خواهند کرد در بازار تأثیراتی را به وجود بیاورند. دولت قبل از اینکه این پول‌ها وارد چرخه آزاد اقتصاد شود آنان را خرج کرده است و اگر منابع جدیدی در آینده به دست دولت برسد صرفاً خرج اقتصاد انقباضی و کنترل شدید قیمت‌ها خواهد شد.
افزایش تبادل ارزی نیاز اصلی کشور
آزادسازی منابع ارزی یکی از مهمترین اقداماتی است که باید در صدر پیگیری‌های سیاسی و اقتصادی دولت قرار بگیرد این اقدامات همراه با افزایش تبادلات ارزی ایران با کشورهای مختلف شرق و غرب دنیا می‌تواند ثبات را به اقتصاد ایران بازگرداند.
اقتصاد ایران همیشه از عدم ثبات رنج می‌برده و این عدم ثبات نیز بیش از ۶۰سال است که در اقتصاد ایران قوت گرفته است، اقدامات مثبت اخیر دولت در افزایش درآمدهای مالیاتی، اقدامات سختگیرانه بانک مرکزی در کنترل پایه پولی و برخورد با بانک‌های ناتراز، مالیات بر بازارهای سفته بازانه مانند مسکن و خودرو و ارز و طلا، تنها زمانی می‌تواند به نتایج مطلوبی برسد که هم زمان بتوانیم تبادلات ارزی با کشورهای مختلف دنیا داشته و سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را احیا کنیم.
با ورود ارز و سرمایه‌گذاری خارجی و آزادسازی و روان‌سازی منابع ارزی قطعاً کشور می‌تواند تحولات مثبتی را در اقتصاد شاهد باشد.