تنش ایران و آمریکا که با ترور سردار سلیمانی آغاز شد پایان غمانگیزی داشت، ایران گفت که به اشتباه یک هواپیمای مسافربری اوکراینی را با موشک ضدهوایی هدف قرار داده و باعث قربانی شدن ۱۷۶ نفر در هواپیما شده است. اوکراین خواستار بررسی و جبران خسارات کامل قربانیان عمدتاً ایرانی، كانادایی و اوکراینی است. این حادثه دقیقا چند ساعت بعد از آن صورت میگرفت که ایران در تلافی ترور قاسم سلیمانی به پایگاههای آمریکا در عراق حمله کرده بود. حالا چه میشود؟ چگونه ضرر غیر قابل وصف این خانوادههای قربانی جبران میشود؟ از طرف دیگر رهبران دو دولت آمریكا و ایران، حالا كه برای اولین بار از زمان انقلاب اسلامی در رویارویی مستقیم نظامی قرار دارند، چگونه مسیری را برای خروج از این بحران پیدا میکنند؟هنوز سئوالات بی پاسخ بسیاری در مورد شواهد حملات قریب الوقوع علیه آمریکاییها که واشنگتن ادعا میکند به خاطر آن تصمیم به ترور سلیمانی گرفته وجود دارد. مایک لی و رند پل، سناتورهای جمهوریخواه همصدا با دموکراتها خواستار توضیحات کامل دولت ترامپ در مورد این تصمیم جنجالی شدند. لی در مورد این اتفاق میگوید: این تصمیم بدون توجیه بدترین اقدام نظامی ممکن است که من حداقل در این ۹ سال دیدهایم. کنگره میخواهد بداند آیا واقعا آنگونه که ترامپ در فاکس نیوز گفت، سلیمانی قصد حمله به ۴ سفارتخانه آمریکا در منطقه را داشته است همچنین مجلس نمایندگان میخواهد دریابد که آیا هدف آمریکا گسترده تر از آنچه ادعا میشود، بوده است. در همان روز که آمریکا سلیمانی را در بغداد ترور کرد، در تلاشی ناموفق قصد داشته یکی دیگر از مقامات ارشد نظامی ایران در یمن را نیز ترور کند.
در این بین، آخرین نظرسنجی از زمان آغاز این خصومتها، میگوید: آمریکاییها از زمان ترور ژنرال ایرانی احساس امنیت نمیکنند. در این نظرسنجی مشخص شده که ۵۵ درصد آمریکاییها معتقدند که ترور سردار سلیمانی باعث میشود آمریکا از امنیت کمتری برخوردار شود. همزمان در دو نظر سنجی دیگر ۵۷ درصد مخالف حملات هوایی آمریکا به اماکن فرهنگی ایران هستند و ۵۳ درصد هم خواهان آن شدند که کنگره اختیارات نظامی ترامپ در حمله به ایران را محدود کند. براساس تحقیقات جدید پیو ، احساسات ضد آمریکایی از زمان به قدرت رسیدن ترامپ در سراسر جهان رو به افزایش است.متحدان آمریکا از جمله کشورهای اروپایی و کشورهای عضو ناتو نه از حملات ترامپ به ایران حمایت میکنند و نه حاضر هستند از توافق هستهای با این کشور خارج شوند. آیا بحران بین ایران و آمریکا پایان یافته است؟ خیر، این طور نیست. رئيسجمهور دونالد ترامپ از اعمال تحریمهای جدید علیه ایران خبر داده است. وی در سخنرانی خود گفت: آمریکا بلافاصله تحریمهای جدیدی را علیه تهران اعمال خواهد کرد... این تحریمها به قوت خود باقی خواهند ماند تا ایران رفتار خود را تغییر دهد. تنها در ماههای اخیر، ایران در اقداماتی خصمانه دست به توقیف کشتیها در آبهای بینالمللی، حمله به تاسیسات نفتی عربستان و ساقط کردن پهپاد آمریکایی زده است.ترامپ از اروپا و روسیه و سایر کشورهای جهان خواست تا از توافق هستهای با ایران خارج شوند و در عین حال از آنها خواست که برای دستیابی به توافق جدید با ایران به وی بپیوندند.ترامپ گفت: همه ما باید در راستای دستیابی به یک توافق جدید با ایران که جهان را به مکانی امنتر و صلح آمیزتر تبدیل کند، تلاش کنیم. ما همچنین باید به توافقی برسیم که ایران اجازه شکوفایی و پیشرفت پیدا کند و از پتانسیلهای عظیم استفاده نشده خود بهره ببرد.رویارویی نظامی بین آمریکا و ایران ممکن است در حال حاضر به پایان برسد، اما رهبران ایران برنامههای سیاسی طولانی مدت خود را رها نخواهند کرد.
اوجگیری تنشها میان تهران و واشنگتن
به موازات اوجگیری تنشها میان تهران و واشنگتن، مقامات دولت آمریکا انتقادات تندی علیه برخی مقامات ایران بیان میکنند. امری که ممکن است به تنشها میان دو کشور جنبه شخصی بدهد. این اواخر دونالد ترامپ، رئيسجمهور آمریکا، چندین بار خطاب به سران ایران توئیتهایی به زبان فارسی منتشر کرد. ترامپ قبلا از خطاب قرار دادن مستقیم مقامات عالی ایران تا جای ممکن خودداری میکرد، اما به تازگی به طور مستقیم برخی مقامات بلندپایه ایران را تهدید میکند.از اوایل سال جدید میلادی، توجه دولت آمریکا و خصوصا رئيسجمهور این کشور به مسائل ایران به نحو چشمگیری افزایش پیدا کرده است. دونالد ترامپ که قبلا بیش از همه به مسائل داخلی آمریکا توجه میکرد، حالا به رغم داغ شدن بحث استیضاح وی، توجه بیشتری به موضوع ایران نشان میدهد. ترور سردار قاسم سلیمانی، نقطه عطفی در افزایش تمرکز آمریکا بر مسائل ایران بود. اندکی بعد از ماجرای محاصره سفارت آمریکا در بغداد، سردار سلیمانی در یک عملیات پهپادی ارتش آمریکا در بغداد ترور شد. در پی این اقدام، سطح تنشها میان تهران و واشنگتن تا مرز درگیری نظامی پیش رفت. بعد از ترور سردار سلیمانی، ترامپ توئیتهای فارسی خود را شروع کرد و انتقادات تندی علیه مقامات ایران نوشت. ترامپ در جدیدترین توئیتهای فارسی زبان خود، به مقامات بلندپایه ایران هشدار داده است. علاوه بر لفاظیهای شخصی ترامپ، سایر مقامات نیز درگیر مجادله شخصی هستند. زمانی که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، از سمت خود استعفا کرد، مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا، در توئیتی، ضمن کم اهمیت نشان دادن استعفای ظریف، وی و حسن روحانی را «ویترین یک مافیای فاسد مذهبی» توصیف کرد.
پمپئو از جمله کسانی بود که ایده وجود دو گروه «تندرو و میانه رو» در نظام ایران را قبول نداشت و به همراه برخی محافل نزدیک به دولت ترامپ، تلاشهای زیادی انجام داد تا این ایده را در محافل غربی بیاعتبار سازد. از دیدگاه پمپئو و برخی محافظهکاران آمریکایی، غربیها نباید به ظریف اهمیت بدهند یا اظهارات بلیغ او به زبان انگلیسی را جدی بگیرند. از همین رو، پمپئو سعی کرد تحرکات ظریف را محدود کند. در چند سفر اخیر ظریف به نیویورک، وزارت خارجه آمریکا برای او با تاخیر ویزای محدودی صادر میکرد که این اواخر دیگر حتی همان ویزای محدود را هم صادر نکرد. پمپئو همچنین از رسانههای آمریکا به خاطر مصاحبه با ظریف انتقاد کرد و حتی خواستار حضور در صداوسیمای ایران شد. از سوی دیگر، ظاهرا کاسه صبر ظریف از کارشکنیهای پمپئو لبریز شده است. وی چندی پیش در توئیتی، پمپئو را «دلقکی» توصیف کرد که نقاب دیپلمات به چهره زده است. پیش از این، ظریف با انتشار ویدئویی از اعترافات پمپئو مبنی بر دروغگویی و فریبکاری در سازمان سیا، به طور ضمنی پمپئو را به دروغگویی و فریبکاری متهم کرد. بسیاری معتقدند پمپئو معمار اصلی کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران است و تضعیف جمهوری اسلامی ایران یا شاید براندازی آن، آرزوی دیرینه اوست. در ماجرای ترور سردار سلیمانی، پمپئو یکی از اهداف قدیمی خود را محقق کرد. وزیر خارجه آمریکا، از سالهای دور به طور کلی بر سپاه پاسداران و به طور ویژه بر سردار سلیمانی تمرکز کرده بود.