در پی سقوط رژیم اسد در دسامبر گذشته، احمد شُرَع، اسلام‌گرای سابق و رهبر جدید سوریه، کارزاری دیپلماتیک را برای بازسازی کشور جنگ‌زده‌اش آغاز کرده است. شُرَع که سابقه همکاری با گروه‌های جهادی چون القاعده و داعش را دارد، پس از به‌دست گرفتن قدرت وعده داده که دولتی «شامل همه اقشار» تشکیل دهد و از افراط‌گرایی فاصله بگیرد.اکنون هدف اصلی او، کاهش تحریم‌های فلج‌کننده آمریکا است؛ تحریم‌هایی که اقتصاد سوریه را به ورطه سقوط کشانده‌اند.
اقدامات نمادین برای جلب اعتماد واشنگتن
در هفته‌های اخیر، دولت شُرَع اقدام به بازداشت اعضای گروه‌های فلسطینی شبه‌نظامی کرده است؛ اقدامی که از سوی آمریکا خواسته شده بود. هم‌زمان، او از طریق میانجی‌ها به اسرائیل پیغام داده که خواهان پرهیز از جنگ است؛ حرکتی که هم‌زمان با حمله هوایی اسرائیل به نزدیکی کاخ ریاست‌جمهوری در دمشق در هفته گذشته انجام شد.دولت سوریه همچنین به دنبال دیدار مستقیم با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در جریان سفر آتی او به عربستان، قطر و امارات است. مقامات سوریه از «طرحی شبیه مارشال» سخن می‌گویند که در آن بازسازی کشور با سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی انجام شود و از نفوذ روسیه، ایران و چین کاسته شود.
معامله نفتی؛ ورود غول‌های انرژی آمریکایی به سوریه؟
جاناتان باس، مدیرعامل شرکت گاز طبیعی Argent LNG از ایالت لوئیزیانا و از حامیان ترامپ، هفته گذشته به دمشق سفر کرد و در دیدار با شُرَع، طرحی برای توسعه منابع انرژی سوریه با مشارکت شرکت‌های غربی ارائه داد. به گفته باس، رئیس‌جمهور سوریه از این طرح استقبال کرده و خواستار تسهیل در تحریم‌ها برای اجرای آن شده است.باس گفت که شُرَع «مایل است به خرید هواپیماهای بوئینگ متعهد شود، از شرکت‌های مخابراتی آمریکایی استفاده کند و شرکت هواوی چین را کنار بگذارد.» وی پیام‌های روزانه وزیر ارتباطات سوریه را نشان داد که تنها شامل یک کلمه بودند: «AT&T».
موانع باقی‌مانده؛ سابقه شُرَع و تردید واشنگتن
با وجود تحرکات دیپلماتیک، دولت ترامپ همچنان نسبت به تغییر موضع شُرَع تردید دارد. او سابقاً علیه نیروهای آمریکایی در عراق جنگیده و تا همین اواخر در فهرست تروریستی ایالات متحده قرار داشت. اگرچه جایزه ۱۰ میلیون دلاری اف‌بی‌آی برای دستگیری‌اش در دسامبر لغو شد، اما بسیاری از مقامات واشنگتن همچنان محتاط هستند.سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا اعلام کرد:«از روز اول، موضع ما روشن بوده است: رفتار مقامات موقت در سوریه تعیین خواهد کرد که آیا آمریکا در آینده از آن‌ها حمایت می‌کند یا تحریم‌ها را کاهش می‌دهد.»
شروط آمریکا؛ از سلاح‌های شیمیایی تا گروگان‌های مفقود
واشنگتن فهرستی از شروط را برای کاهش تحریم‌ها به دمشق ارائه کرده که شامل این موارد است: بازداشت گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی؛ همکاری با سازمان منع تسلیحات شیمیایی برای پاک‌سازی کامل تسلیحات باقی‌مانده؛ همکاری در یافتن شهروندان آمریکایی مفقود در سوریه.مقامات سوری تاکنون برخی از این شروط را اجرا کرده‌اند، از جمله بازداشت رهبران جهاد اسلامی فلسطین و جبهه خلق برای آزادی فلسطین – فرماندهی کل، و همچنین بستن دفاتر برخی گروه‌ها.
رقابت منطقه‌ای و چشم‌انداز اقتصادی
در سال ۲۰۱۰، پیش از آغاز جنگ داخلی، صادرات نفت سوریه حدود ۴/۲ میلیارد دلار بود. هرچند سهم آن در بازار جهانی محدود بود، اما سوریه به‌عنوان تنها تولیدکننده مهم نفت در شرق مدیترانه موقعیت راهبردی دارد. بسیاری از تأسیسات نفتی سوریه در شرق کشور قرار دارند و اخیراً نیروهای کرد تحت حمایت آمریکا، در توافقی مقدماتی، آن‌ها را به دولت جدید واگذار کرده‌اند.دولت سوریه تلاش دارد در بازسازی کشور، از شرکت‌های آمریکایی استفاده کند و در عین حال نفوذ چین، روسیه و ایران را کاهش دهد.
پیام دمشق: «سوریه آزاد، متحد استراتژیک آمریکا خواهد بود»
یک مقام ارشد وزارت خارجه سوریه اعلام کرد: «سوریه آزاد جدید خواهان رابطه‌ای راهبردی با ایالات متحده بر پایه منافع متقابل است؛ از انرژی گرفته تا سایر حوزه‌های اقتصادی. دمشق امیدوار است به متحدی مهم و تأثیرگذار برای واشنگتن در فصل جدید تاریخ خود تبدیل شود.»