آیتاله سید محمدعلی موسوی جزایری در گفتوگو با تسنیم، با تأکید بر تأمین خسارت و آسیبهای واردشده به مردم سیلزده و پرداخت بهموقع آنها اظهار داشت: در جلسات مختلف با مسئولان دولتی این تذکر به آنها داده شد که هرچه سریعتر باید خسارت سیل به مردم پرداخت شود. وی در خصوص عدم اعتماد مردم نسبت به پرداخت خسارت سیل گفت: مردم به سبب اینکه سالهای گذشته شاهد بدقولی بودند نسبت به وعدهها بیاعتمادند لذا مسئولان دولتی باید بیشتر کمک کرده و صداقت خود را برای مردم به اثبات برسانند. ما نیز درپی تشکیل ستاد پشتیبانی مردمی هستیم تا خیرین وارد کارشده و به کمک سایر دستگاههای دولتی خسارتهای مردم پرداخت شود.
آیتاله موسوی جزایری به ارائه دو پیشنهاد در خصوص جلوگیری از سیلاب در سالهای آینده اشاره و عنوان کرد: ۲ پیشنهاد در خصوص لزوم احداث سد بختیاری و دیگری افزایش طول تاج سد دز به مدیران و رؤسای قوه مجریه و مقننه داده شد. وی بابیان اینکه افزایش طول تاج سد به لحاظ زمانی زودتر و با هزینه کمتری به اتمام میرسد و فواید بسیاری دارد، افزود: سد دز باوجود برکات زیاد آن همیشه بیشترین صدمات را در سیلابها به کشاورزی خوزستان وارد کرده و اگر ارتفاع آن زیاد شود مشکلات بسیاری را حل میکند.
وقتی بستر رودخانهها پارکینگ میشود؛
چرا سیلهای اخیر ویرانگر بود؟
سیل یک پدیده طبیعی است و حتی خرابیهاي ناشی از آن هم تا حدی طبیعی است اما عواملی باعث ميشود که ویرانیهاي ناشی از سیلها گسترده تر شود. در این باره یك متخصص حوزه منابع آب و مدیر کل دفتر اکوسیستمهای تالابی سازمان محیط زیست اظهارکرد: آنچه خرابی بیشتری به بار میآورد گل آلودگی سیل است، نه حجم سیل.
مسعود باقرزاده کریمی با این توضیح که چون هر چه آب گلآلودتر باشد، طبق قانون ارشمیدس غلظت آب بالا میرود و در این صورت جریان آب به راحتی ميتواند اجسام حتی سنگین را شناور کرده و با خود ببرد، در مورد چرایی گل آلودگی سیلابهای ایران، گفت: در اثر فرسایش خاک سیل گل آلود میشود. این فرسایش هم نتیجه تخریب اراضی بالادست رودخانهها، نابودی جنگلها، ساحلسازی و تخریب حواشی رودخانهها به دلیل ساخت و سازهای غیر مجاز است. متاسفانه در کشور ما به همین دلایل خاک فرسایش یافته و با جریان آب شسته میشود و به حرکت در میآید و باعث گل آلودگی سیل میشود. این متخصص حوزه منابع آب در ادامه با بیان اینکه دومین مشکل که باعث میشود سیلها ویرانگرتر باشند؛ نادیدهگرفتن بستر سیلابی رودخانهها است، تصریح کرد: وقوع سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک مثل ایران امری طبیعی است و حتی درچنین اقلیمی احتمال وقوع سیلابهای با دوره بازگشت طولانی تر (۱۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ ساله)، نسبت به مناطق مرطوب بالاتر است. وی ادامه داد: نوسانات کم آبی و پر آبی در مناطق خشک و نیمه خشک به مراتب بیشتر از مناطق مرطوب است با این حال میبینیم که در کشورهای توسعه یافته اروپایی برای جلوگیری از اثرات مخرب بارندگیهای شدید و سیل، حریم رودخانهها حتی برای سیلهای با دوره بازگشت طولانی نیز حفظ میشود. باقرزاده کریمی تاکید کرد: بیتوجهی به حریم و بستر سیلابی رودخانهها به ویژه برای سیلهای با دورههای بازگشت موضوع مهمی است که طبق قوانین موجود کشور نیز، حریم رودخانهها برای چنین سیلهایی باید آزاد گذاشته شود، اما متاسفانه این قوانین نادیده گرفته شده و شاهدیم که بستر رودخانهها با ساخت و سازها کوچک و کوچکتر شده است.
این مقام مسئول در سازمان محیط زیست گفت: بدتر از همه اینها آن است که بستر رودخانه را تبدیل به پارکینگ کنیم، اتفاقی که برای رودخانهای که از قم عبور میکند؛ افتاده است. یا در بستر رودخانهای که از تبریز رد ميشود؛ جاده ساخته شده است. متاسفانه ساخت تونل، راه، پارک و ... در بستر رودخانه صورت گرفته است.مدیرکل اکوسیستمهاي تالابی سازمان محیط زیست در ادامه با اشاره به اینکه عامل سوم ویرانگر بودن سیلها بیتوجهی به نکات فنی مربوط به شکل حوضههای آبی است، در این باره تصریح کرد: برخی حوضه ها مثل حوضه بالادست شیراز که به تنگه سرخ معروف است، یک حوضه گرد به حساب ميآید و شاخههاي مختلف رودخانه ها همزمان یا با فاصله زمانی اندکی به نقطه تمرکز یا خروجی میرسند که در نتیجه در چنین حوضههایی، جریان سیلاب از حجم زیادی برخوردار است و خطرات ناشی از آن بسیار وحشتناک است.
وی در مورد ویژگیهاي حوضه آبی کشیده گفت: در حوضههای کشیده، انشعابات و رودخانههاي فرعی که به خروجی یا نقطه تمرکز نزدیک هستند؛ ابتدا تخلیه میشوند در حالیکه آب رودخانههاي بالادست هنوز به خروجی نرسیده است و این تاخیر باعث ميشود که حجم سیلاب پایین تر باشد.
به گفته باقرزاده کریمی، از طریق آمایش سرزمینی، در اجرای برنامههاي توسعه ای و ساخت و سازها حتما باید شکل حوضههاي آبی مورد توجه قرار گیرد که متاسفانه همواره مورد بی توجهی قرار گرفته است.
* کشتههای سیل نوروز به ۷۰ نفر رسید
رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور با اعلام آخرین آمار تلفات حوادث سیل پایان سال ۱۳۹۷ و نوروز ۱۳۹۸ گفت: جمعا در ۱۳ استان کشور، ۷۰ نفر بر اثر سیل و حوادث مرتبط با آن، جان خود را از دست دادند.احمد شجاعی با اشاره به استانهای دارای بیشترین تلفات گفت: استان فارس با ۲۱، لرستان با ۱۵ و گلستان و همدان با ۸ کشته، استانهای با بیشترین تلفات ناشی از سیل و حوادث مرتبط با آن هستند. استانهای مازندران با ۶، خراسان شمالی با ۳، قزوین با ۲، کهگیلویه و بویراحمد با ۲ و خراسان رضوی، خوزستان، سمنان، قم و کرمانشاه با ۱ کشته، به ترتیب در رتبههای بعدی استان های دارای تلفات سیل و حوادث مرتبط با آن قرار ميگیرند.
دولت به تنهایی نمیتواند جبران خسارت کند؛
آسیب های سیل ناشی از سوءمدیریت است
دادستان کل کشور گفت: بخشی از آسیبهایی که از طریق سیل به مردم و زیرساختهای کشور وارد شد، ناشی از سوءمدیریت و عدم توجه به اصولهای مدیریت بحران بوده است.
حجت الاسلام محمدجعفر منتظری با اشاره به نزول برکات الهی از آسمان در طول ایام قبل و پس از نوروز و با ابراز تاسف از برخی گرفتاریها و مشکلات که به دلیل سوءمدیریتها و ضعفها در مدیریت شهری برخی استانها ایجاد شد، برای درگذشتگان حوادث اخیر غفران الهی و برای خانوادههای جانباختگان صبر و شکیبایی را از درگاه خداوند مسئلت کرد.
وی با اشاره به خسارات وارد شده به برخی مناطق کشور به علت وقوع این سیلابها گفت: سیلابهای اخیر آسیبهای مالی و جانی فراوانی در پی داشته است که البته موارد مالی آن قابل جبران است و امیدواریم مسئولین و دست اندرکاران در جهت جبران این خسارات، گامهای لازم را بردارند.
وی تصریح کرد: اعتقاد ما بر این است که حوادثی همچون سیل و زلزله ناگهانی رخ میدهد و جبران خسارت آنها نیازمند زمان است، البته مسئولان با سعه صدر، تامل و متناسب با امکانات موجود در جهت احقاق حقوق خسارت دیدگان تلاش کرده و زحمات زیادی کشیدهاند.منتظری افزود: متاسفانه سطح خسارات وارده به مردم و کشور زیاد است و طبیعتا دولت هم با محدودیت منابعی که دارد بدون کمک مردم نمیتواند جبران خسارت کند. البته مردم عزیز هم مانند گذشته به میدان آمدند و در حد توان خود به دولت و سیل زدگان کمک کردند.دادستان کل کشور در این دیدار با قدردانی از کمکهای مردم در جهت کاهش مشکلات مردم آسیب دیده از کارکنان این نهاد خواست که به هر میزان که درتوانشان است به سیلزدگان کمک کنند.