به گزارش ایلنا، فرشاد مومنی در نشست موسسه دین و اقتصاد گفت: در سطح نظری گفته می‌شود که که اگر بستر نهادی و نهادهای پشتیبان بازار ایجاد نشود در حالی که اجازه عملکرد آزادانه به نیروهای بازار داده شود، در واقع حاکم کردن قانون جنگل است. همچنین در اقتصادسیاسی مطرح می‌شود که وقتی بازارگرایی در یک ساختار رانتی توسعه‌نیافته‌‌ترویج می‌شود به معنای اسم رمز غارت و دامن زدن به مناسبات رانتی است. از این زوایه خطاهای فاحش راهبردی در مورد مسکن و زمین نه تنها اکثریت جمعیت کشور را از حداقل‌های زندگی محروم کرده بلکه مناسباتی را شکل داده که شکنندگی‌آور است و می‌تواند نظم اجتماعی را دچار اختلال کند.
 وی ادامه داد:  عباس شاکری در کتاب مقدمه‌ای بر اقتصاد ایران آورده است که در دوره ۱۳۷۲ تا ۱۳۹۲ سطح عمومی قیمت‌ها به واسطه این سیاست‌ها ۳۷ برابر شده است اما در همین دوره هزینه اجاره ۶۱ برابر و هزینه مسکن ۷۶ برابر شده است. یعنی برای بخش بزرگی از جمعیت کشور، صاحب خانه شدن تبدیل به رویای محال شده و مردم را نسبت به آینده مایوس و سرخورده کرده است. جالب آنکه در دوره مذکور قیمت زمین به طور متوسط در ایران ۱۰۷ برابر شده است یعنی تب غیرمتعارف آزمندی‌ فاجعه‌ساز ضدانسانی شکل گرفته که به ابعاد مافیایی اقتصاد جلوه جدیدی بخشیده است. مومنی تصریح کرد: براساس پژوهشی که با کمک دوستان داشتیم، بانک‌های خصوصی بیشترین نقش را در سوداگری شدن بخش زمین و مسکن داشته‌اند به طوری که باعث شدند تا عایدی سوداگری این بخش تبدیل به عنصر بلامنازع در میان انواع سوداگری‌ها باشد و در این دوره عایدی سوداگری زمین و مسکن ۶.۱ برابر ارز، ۴.۱ برابر سپرده‌گذاری‌های بلندمدت و ۱. ۸ برابر سوداگری طلا است.
 این استاد دانشگاه با بیان اینکه معمولاً مسئولان و گزارش‌های رسمی محافظه‌ کارترین برآوردها را عرضه می‌کنند، ادامه داد: گزارش رسمی وزیر پیشین مسکن اشاره می‌کند که تب سوداگری شکل‌گرفته در این بخش باعث شده تا ارزش دلاری خانه‌های خالی در سال ۹۷ معادل ۲۵۰ میلیارد دلار باشد، یعنی به این میزان از دارایی‌های بین نسلی کشور فدای آزمندی‌های بی‌پایان سوداگرها، لاشخورها و فساد در نظام تصمیم‌گیری شده است. تصور کنید در دوره‌ای که ۲۵۰ میلیارد دلار تلف شده است، ارزش کل بورس کشور معادل ۱۱۰ میلیارد دلار بود. وی خاطرنشان کرد: براساس محاسبه داده‌های سری زمانی، در حالی‌که سهم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص طی دوره ۱۳۳۸ تا ۱۳۹۳ تقریباً ۱۶. ۱ برابر بوده، سهم تشکیل سرمایه ماشین‌آلات تولیدی مدرن حدود ۱۰ برابر شده است. با مقایسه این ارقام می‌توان پاسخ داد که چرا اقتصاد ایران زمین‌گیر است. توجه کنید که در این دوره سهم تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات تولید مدرن برای کشور کره جنوبی ۶۴۱ برابر شده است. اینکه مشاهده می شود هر سیاستی در نهایت به شکست منجر می‌شود مربوط به این است که تولید صنعتی کشور زمین‌گیر شده است.
 وی با اشاره به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: براساس داده‌های سال ۹۶، از کل فقرای ایران بیش از ۵۹ درصد آن را شاغلین و ۳۰ درصد را بازنشستگان تشکیل می‌دهند. یعنی به دلیل آنکه دولت در انباشت سرمایه صنعتی و ارتقای بنیه تولیدی خطاهای نابخشودنی انجام داده، ریشه حدود ۹۰ درصد فقرای کل ایران در اشتغال در ساخت تولید معیشتی بوده است و تا زمانیکه به این سوداگری مسکن، خودرو، ارز و طلا اینگونه میدان داده می‌شود محال است که فقر و فلاکت در ایران ریشه‌کن شود. مومنی متذکر شد:  اگر جزییات آثار آمریکایی‌هایی که در تحریم ایران نقش داشته‌اند را مطالعه کنیم، تماما تصریح دارند که باید از طریق ناتوان‌سازی ایران در پرداختن به ارتقای بنیه تولید، تمام لایه‌های جامعه با تمام وجود درد ناشی از تحریم‌ها را احساس کنند. به همین خاطر می‌گویند که استراتژی ما دخالت مستقیم نیست بلکه فروپاشی از درون است.
 این اقتصاددان با اشاره به نقش بانک‌های خصوصی در گسترش سوداگری گفت: در موضوع سوداگری غیرمتعارف و ضدتوسعه‌ای، بانک‌های خصوصی نقش تعیین کننده‌ای را داشته‌اند بطوری که گوی سبقت را از بانک‌های دولتی ربودند. دقیقا در دوره‌ای که کشور بیشترین نیاز را به ارتقای بنیه تولید داشت، سیستم بانکی بیشترین فشارها را به مردم و تولیدکنندگان وارد آورده و بیشترین سرویس‌ها را به سوداگران و دلال‌ها داده است. مثلا در دوره ۱۳۴۶ تا ۱۳۸۳ سهم صنعت از مجموع تغییر در مانده تسهیلات بانکی ۳۳. ۵ درصد بود و این سهم از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ که بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها اعمال می‌شد به ۱۹. ۵ درصد کاهش یافت.
مومنی تصریح کرد: از سال ۱۳۸۰ تا امروز یک سوم کل ظرفیت تولیدی کشور تنها به واسطه کمبود نقدینگی برای سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی بلااستفاده بوده است، یعنی با وجود صدها میلیارد دلار صرف واردات ماشین‌آلات و فراهم کردن زیرساخت‌ها، به خاطر چاق کردن رانت‌خواران دست صنعت‌گران از دسترسی به سرمایه در گردش کوتاه شده است. البته این موضوع در بخش کشاورزی به مراتب فاجعه‌سازتر از صنعت بوده بطوریکه سهم بخش کشاورزی از مجموع تغییر در مانده تسهیلات بانکی از ۱۶ درصد به ۹. ۴ درصد کاهش یافته است.وی با اشاره به نقش عدالت اجتماعی گفت: بنده بارها تاکید کرده‌ام که کل مطالعه صورت گرفته در زمینه توسعه‌یافتگی و نیافتگی، از سال ۱۹۹۹ تا امروز نشان می‌دهد که هیچ عنصری به‌اندازه نابرابری‌های ناموجه قدرت توضیح‌دهندگی بحران‌ها را ندارد. براساس مطالعه‌ای، از نظر نگاه اسلامی فاصله کف و سقف در هر زمینه تا حداکثر ۱ به ۷ قابل تحمل است در حالیکه براساس گزارش‌های رسمی تا قبل از شوک‌های فاجعه‌آمیز ارزی، نابرابری‌ها در قیمت مسکن در تهران از مرز ۱ به ۴۷۵ عبور کرده است.
وی افزود: متاسفانه ابعاد نابرابری‌های ناموجه  ما را دچار این مشکلات کرده است. بطوریکه براساس گزارش یکی از مقامات نیروی انتظامی که هفته پیش ارایه کرده بود، میزان سرقت در چهار ماهه نخست سال نسبت به مدت مشابه ۳۰ درصد افزایش داشته است. متاسفانه در اثر سهل‌انگاری در متر و معیار عدالت اجتماعی، سیاست گذاری‌های ضداشتغال و تولید و تشویق کننده رانت و فساد، بستر اجتماعی مهیا شده تا تولیدکنندگان و فرودستان طعمه‌ مافیا شوند.

دیپلمات سابق آلمانی انصراف داد
  رئیس اینستکس نیامده رفت!
 تلاش‌های اروپا برای ایجاد کانال مالی تسهیل تجارت با ایران [اینستکس]، روز پنج‌شنبه دست‌خوش روندی رو به عقب شد؛ چراکه برند اربل، دیپلمات سابق آلمانی که به عنوان رئیس جدید اینستکس تعیین شده بود در لحظه آخر از این سمت استعفا کرد.
روزنامه بیلد آلمان گزارش داد:  برند اربل به دلیل افشای گفت‌وگوی او با  مجری یک رادیوی اینترنتی که در آن درباره هولوکاست و مسائل مربوط به رژیم صهیونیستی و فلسطینیان اظهاراتی مطرح کرده است استعفا كرد.  با این حال وزرات امور خارجه آلمان اعلام کرد: آقای اربل به وزارت امور خارجه اعلام کرد که به دلایل شخصی [ماندن در این سمت] برایش مقدور نخواهد بود. اربل در ماه جولای به عنوان رئیس جدید اینستکس معرفی شده بود.
 ابزار حمایت از تبادلات تجاری ایران[اینستکس] سازوکار مالی ویژه اتحادیه اروپا بود که پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگردانده شدن تحریم‌های ایران توسط آمریکا، به منظور تسهیل تجارت مستقل از دلار با ایران ایجاد شد اما هنوز‌تراکنشی در چارچوب این سازوکار انجام نشده است. این سازوکار مالی به نمایندگی سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه ایجاد شد. سه کشور اروپایی طرف برجام ۱۱ بهمن‌ماه سال گذشته اعلام کردند قصد راه‌اندازی ساز و کاری به نام اینستکس (INSTEX) با هدف ادعایی تسهیل مبادلات تجاری با ایران دارند. این نهاد در فرانسه ثبت شده و مقر آن در پاریس است. اداره آن بر عهده آلمان است و انگلیس هم به عنوان سهامدار در آن مشارکت خواهد داشت. اروپایی‌ها ثبت این کانال ویژه را با تأخیر فراوان آغاز کردند و فعلاً از وعده‌های اولیه برای پوشش دادن مبادلات نفت با ایران عقب‌نشینی کرده‌اند. اینستکس قرار است در مراحل اول مبادلات مربوط به مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی را پوشش دهد، اما کشورهای اروپایی وعده گسترش آن را داده‌اند.

جهانگیری: کشور از نظر بودجه شرایط مناسبی ندارد
 همین حالا هم شرایط مردم سخت است

معاون اول رئیس جمهور گفت: من در برخی از مواقع در جایگاه خود از مردم عذرخواهی کرده‌ام چراکه واقعا همین حالا هم شرایط مردم سخت است اما با وجود تمام فشارهایی که برای ما در نظر گرفته شده بود اقتصاد ایران از هم نپاشید و از تلاطم عبور کرد.
 اسحاق جهانگیری با بیان اینکه کشور ما در شرایط دشواری قرار دارد، خاطرنشان کرد: ما نباید با خودمان تعارف داشته باشیم این وضعیت می‌تواند برای کشور محدودیت‌ها و مشکلاتی را به وجود بیاورد و محدودیت‌هایی را درست کند و آمریکا‌یی‌ها وقتی اعلام کردند که جنگ اقتصادی را بر علیه ایران شروع کرده‌اند بر این باور بودند که اقتصاد ایران را از هم می‌پاشانند و نظام را از بین می‌برند و از نظر خودشان هم برنامه دقیقی داشتند و به همه هم اعلام کرده بودند که این برنامه تا چندماه بیشتر طول نمی‌کشد.
وی با بیان اینکه با وجود همه اتفاقات افتاده از سال پیش تا‌کنون باید به این ببالیم که اتفاقی افتاده که کشور ما توانسته در برابر آمریکا بایستد، خاطرنشان کرد: حتما شرایط امروز کشور ما در مسائل اقتصادی کشور در مقایسه وضعیت کشور در سال گذشته همین روز بهتر است.  
وی با بیان اینکه هم اکنون بخش خصوصی ایران امیدوار است، تأکید کرد: بنگاه‌های کشور ما همگی صادرات محور هستند و نسبتا وضعیت خوبی دارند؛ بورس کشور در حال جهش است و معنی آن این است که مردم به اقتصاد اعتماد دارد و به جای اینکه پول خود را در موضوعاتی مانند دلار و سکه سرمایه‌گذاری کنند به سمت بازار بورس هدایت می‌کنند. وی با اشاره به تنگناهایی که ما در کشور خود از نظر اقتصادی داریم، خاطرنشان کرد: یکی از این تنگناها فشار بر روی بخش نفت، بانک، بیمه و سایر مواردی از این دست و دیگری مشکلات حوزه بودجه و اقتصاد است. جهانگیری تأکید کرد: کشور از نظر بودجه شرایط مناسبی ندارد و یا به عبارت دیگر شرایط سختی دارد . ۴۴۸ هزار میلیارد تومان بودجه سال ۹۸ در نظر گرفته شده که ۱۵۰ هزار میلیارد تومان آن از فروش نفت است که البته آمریکایی‌ها موفق نشده‌اند آن را صفر کنند اما آن را با مشکل مواجه کرده‌اند.
وی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی این نیست که کارهای خارق‌العاده انجام دهیم، تصریح کرد: اقتصاد مقاومتی یعنی اینکه تاب آوری اقتصاد کشور را بالا ببریم و این یک مجموعه برنامه نیاز دارد که مهم‌ترین آن این است که بودجه کشور از نفت منفک شود ما باید کاری کنیم که اگر آمریکایی‌ها جلوی مواد اولیه ما را بگیرند ما بتوانیم بدون نفت مواد اولیه و کالاهای اساسی و داروی مورد نیاز خود را وارد کنیم.  استان‌هایی مانند خراسان رضوی به دلیل داشتن مرز مشترک وظیفه بیشتری دارند ما باید روش‌های جدیدی را ابداع کنیم،  ما باید بتوانیم تهاتر کالا با نفت و یا تهاتر کالا به کالا را انجام دهیم.