درباره چرایی رشد قیمت اخیر ارز دلایل مختلفی بیان میشود که از جمله آنها تخلف برخی صادرکنندگان در بازگرداندن ارز صادراتی است. در واقع این دسته از صادرکنندگان متخلف، امیدوار به گران شدن نرخ دلار در روزهای آینده هستند تا آنها بتوانند ارز خود را با نرخ بالاتری بفروشند.
رئيس کل بانک مرکزی نیز چندی پیش در این باره گفت: آنچه که این روزها در بازار ارز میبینیم عمدتاً ناشی از نحوه عملکرد برخی از صادرکنندگانی است که به سبب جو روانی ناشی از افزایش نرخ بنزین و حوادث بعد از آن و شروع تسویه حسابهای تجار با خارجیان در پایان سال میلادی، تلاش میکنند با تعلل، ارزهای صادراتی خود را با نرخهایی بالاتر عرضه کنند.
عبدالناصر همتی همچنین تصریح کرده است: بارها تاکید کردهام که بانک مرکزی برای تداوم ثبات نسبی بازار ارز اهمیت ویژهای قائل است و رمز تداوم ثبات در این بازار و به تبع آن در سایر بازارها، توجه به بنیانهای بازار در کنار حضور پرقدرت بازار ساز برای جلوگیری از سفتهبازی و نوسانگیری در این بازار است و این بار نیز با اقداماتی که در جریان است همانند گذشته بازار را مدیریت خواهد کرد.
تاثیر هیجانات در افزایش نرخ ارز
یک کارشناس اقتصادی در این رابطه گفت: تنها نهادی که میتواند مدیریت بازار ارز را انجام داده و قیمتها را کنترل کند بانک مرکزی است. آلبرت بغزیان با کم اهمیت دانستن نقش سوداگران، خاطرنشان کرد: نمیتوان تصور کرد که سوداگران بازار ارز باز باعث افزایش بیش از حد نرخ ارز در روزهای اخیر شده باشند، زیرا میزان تاثیرگذاری آنها محدود است. بغزیان ادامه داد: شاید هیجانات برای مدتی کوتاه بتوانند قیمت ارز را افزایش دهند اما ماندگار نخواهد بود. وی با اشاره به اقدامات انجام شده در ماههای اخیر توسط بانک مرکزی، گفت: تلاشهای زیادی برای مدیریت ارز در ماههای اخیر انجام شد که توانست قیمتها را متعادل نگه دارد. این کارشناس بازار ارز ادامه داد: حتی تشدید تحریمهای آمریکا و وقوع تحولات مهمی مانند خروج آمریکا از برجام و انفجار نفتکشها در دریای عمان نتوانست قیمت ارز را بیثبات کند. بغزیان با اشاره به نوسان حدود یک هزار و ۵۰۰ تومانی نرخ ارز در روزهای اخیر اظهار داشت: نکته جالب توجه این است که در روزهای اخیر اتفاق خاصی در عرصه بینالمللی رخ نداده و شرایط تحریم علیه ایران نیز تشدید نشده است که بتوان بیثباتی بازار را به آن نسبت داد. وی درباره تاثیر افزایش نرخ بنزین بر بی ثباتی بازار ارز گفت: افزایش قیمت بنزین نمیتواند تا این حد بر بازار ارز تاثیرگذار بوده و باعث بیثباتی بازار شود. وی با اشاره به اثرات روانی افزایش بهای بنزین هشدار داد: رشد قیمت بنزین در کنار افزایش قیمت ارز میتواند قیمت همه کالاها را افزایش دهد.
وی با اشاره به افزایش تقاضا برای خرید ارز و خودداری برخی صادرکنندگان از عرضه ارز صادراتی، گفت: متقاضیان ارز و صادرکنندگان انتظار افزایش قیمتها را دارند که این موضوع میتواند زمینه رشد قیمتها را فراهم کند. این تصور که امکان دارد قیمت ارز بالاتر برود باعث شده متقاضیان ارز و واردکنندگان زودتر به سراغ خرید ارز بروند تا با افزایش قیمت مواجه نشوند که این موضوع، رشد تقاضا را به دنبال داشته است. از سوی دیگر نیز دارندگان ارز و همچنین صادرکنندگان با احتمال افزایش قیمت، تمایل دارند که ارز خود را با هدف کسب سود بیشتر، دیرتر در بازار عرضه کنند که این موضوع نیز میزان عرضه را کاهش داده است.
لزوم مداخله جدیتر بانک مرکزی
وی با تاکید بر لزوم مداخله بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز، گفت: بانکهای مرکزی در همه کشورها با هدف ایجاد ثبات و رشد اشتغال تلاش میکنند که قیمت ارز را متعادل و باثبات نگاه دارند. بغزیان با انتقاد از افزایش نرخ ارز به بهانه حمایت از صادرات گفت: اگرچه امکان دارد افزایش نرخ ارز برای مدتی به سود صادرات و صادرکنندگان باشد، اما از سوی دیگر سایر هزینهها را در کشور از جمله هزینه تولید و واردات کالاهای اساسی و تجهیزات را بالا برده و سبب تورم میشود. رشد قیمت ارز در دو سال اخیر موجب لطمه به اقتصاد و اخلال در روند رشد اقتصادی شده و ثبات قیمتها را به هم زده است. وی با بیان اینکه قیمت مطلوب ارز برای اقتصاد کشور کمتر از ۵ هزار تومان است، گفت: زمانی که نرخ ارز کمتر از ۵ هزار تومان بود شاخصهای اقتصادی در بهترین وضعیت خود قرار داشته و خبری از احتکار کالاها نبود. بغزیان درباره راهکار مطلوب برای مقابله با افزایش نرخ ارز گفت: باید عرضه ارز زیاد شود بهطوری که کسی به فکر جمع آوری و احتکار ارز نباشد، زیرا برایش صرفه نخواهد داشت. باید صادرکنندگان مجبور شوند که ارز خود را به کشور بازگردانند و در غیر این صورت نباید صادراتی انجام دهند. صادرکنندگان متخلف باید تنبیه شوند، زیرا اگر قرار باشد ارز حاصل از صادرات را به کشور بازنگردد، صادرات آنها سودی برای کشور ندارد.
تقاضای طلا و سکه افزایش نیافته
از سوی دیگر، نایب رئيس اتحادیه طلا و جواهر تهران گفت: در طول هفته اخیر قیمت سکه و طلا تحت تاثیر افزایش نرخ ارز افزایش یافت. این در حالی است که قیمت اونس جهانی طلا نوسان محدودی داشته و تقاضای بازار نیز عادی بوده است. محمد کشتیآرای اظهار کرد: در هفته اخیر قیمتها در بازار سکه و طلا افزایشی بود. این در حالیست که طی این مدت، قیمت اونس جهانی طلا در حدود ١۴ دلار نوسان داشته که این نوسان چندان تاثیرگذار بر روی قیمت سکه و طلا در بازار داخلی نبوده است. وی ادامه داد: علت اصلی صعود قیمتها در بازار داخلی، قیمت ارز بوده است که در این هفته روند روبه رشدی داشت. با توجه به اینکه داد و ستدها در هفته گذشته روال عادی داشته و در بازار افزایش تقاضایی که منجر به افزایش قیمتها شود، وجود نداشته است؛ بنابراین رشد قیمت سکه و طلا در بازار داخل، تنها ناشی از رشد قیمت ارز بوده است.