رئیس‌جمهور آمریکا از ماه ها پیش وعده داده است که سیاست خارجی ترامپ در قبال ایران را معکوس کند. وی گفته است که خروج ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با بی پروایی همراه بوده و سایر رویکردهای ترامپ هم شکستی خطرناک بوده است.اکنون موضوع فوریت پیدا کرده است. سه گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پیشرفت‌های قابل توجه و البته قابل بازگشت در برنامه هسته‌ای ایران را نشان می‌دهند و اگر ایران از منافع اقتصادی برجام بهره مند نشود، به کاهش اجرای تعهداتش ذیل خود توافق ادامه خواهد داد. در شرایط سیاسی فعلی رد پیشنهاد بلینکن(اول ایران تعهداتش را برگرداند بعد آمریکا) توسط ایران کاملا قابل درک است. دولت ترامپ اعتبار دیپلماتیک آمریکا را نه تنها در توافق هسته‌ای ایران، بلکه در طیف وسیعی از توافق نامه‌های بین‌المللی از بین برده است. حتی آن دسته از مقامات ایرانی که همچنان حامی برجام هستند هم نگرانند که دولت بایدن اراده سیاسی برای رفع کامل تحریم ها را که پیشتر وعده داد بود، داشته باشد.حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران یک بار گفت که برجام یا به عنوان یک توافق برد-برد برای تمام طرف ها پابرجا خواهد ماند یا در نهایت به عنوان یک توافق باخت-باخت پایان خواهد یافت. از آنجا که ایالات متحده به دنبال احیای مجدد آن است، لازم به یادآوری است که تجربه کاهش تحریم‌های ایران پس از اجرای برجام ناامید‌کننده بود. اکنون ثابت شده است که برداشته شدن تحریم ها امری پیچیده بوده و اقتصاد ایران نیز آن را تجربه کرده است. دولت اوباما تلاش کرد تا منافع اقتصادی را که وعده داده بود به ایران برساند. آیت‌الله خامنه ای، رهبر معظم ایران در اشاره به این تجربه تلخ، اخیراً اظهار داشت که لغو تحریم ها شکست خورده است و در عوض ایران باید به دنبال لغو فشار تحریم ها باشد؛ اما اگر ایران بر موضعش بماند، بعید است ایالات متحده اولین طرفی باشد که به توافق برگردد. برداشتن گام اول، بازگرداندن گسترده اعتبار آمریکا نزد متحدان اروپایی و جامعه بین‌المللی خواهد بود و با قول بایدن برای بازگرداندن دیپلماسی چندجانبه سازگار است.با توجه به اینکه نه واشنگتن و نه تهران اولین کسی نخواهند بود که به طور کامل به تعهدات خود بازمی گردند، بایدن باید راهی را برای انجام کاری ماهرانه و دشوار پیدا کند: هر دو طرف مجبور شوند تا به طور همزمان پایبندی خود (به توافق) را از سر گیرند. این روش ممکن است دلپذیرترین گزینه باشد، اما به بحث‌های فنی قابل توجهی بین دو طرف نیاز دارد.
در عین حال، جو بایدن باید راهی برای گفت وگوهای مستقیم باز کند. اولین قدم وی باید به اندازه کافی قابل توجه باشد تا اعتقاد به منطق اصلی برد-برد توافق را در نظر آورد و به مقامات ایرانی دلیل منطقی برای تعامل با ایالات متحده ارائه دهد. اما ممکن است به حدی محدود باشد که ایالات متحده را در خارج از توافق نگه دارد و با پیشنهاد منتقدان، بر ضرورت اقدامات متقابل ایران تاکید کند. برداشتن اولین گام می‌تواند نشانه‌ای از قدرت بایدن باشد. او می‌تواند با این کار به منتقدان داخلی برجام نشان دهد که آزار دیدنش باعث نمی شود که بر سر سیاست درقبال ایران مصالحه کند. اگر بایدن این مسیر را طی کند، مقامات ایالات متحده ، اروپا و ایران در حال حاضر در حال بررسی این هستند که اولین اقدام منطقی چه می‌تواند باشد. پولیتیکو در ادامه گزارش خود به ارائه سه راه حل برای بایدن به منظور رفع بن بست هسته‌ای با ایران پرداخت و نوشت: نخست؛ آمریکا می‌تواند معافیت‌های فروش نفت ایران را دوباره برقرار سازد و تلاش دولت بایدن برای پیوستن مجدد به توافق هسته‌ای با افزایش فروش نفت ایران، منطق برد-برد توافق هسته‌ای را نشان خواهد داد.
درآمد ایران از فروش نفت به حساب‌های سپرده‌گذاری تعلق می‌گیرد و تحت شرایط معافیت تحت نظارت دقیق قرار می‌گیرد. درآمد ایران برای تجارت معاف از تحریم با کشوری که وجوه در آن نگهداری می‌شود، استفاده می‌شود. چنین اقدامی در جهت رفع یک تنش اساسی با متحدان واشنگتن مانند کره جنوبی ، ژاپن و هند است که امنیت انرژی آنها تحت تأثیر تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران قرار گرفته است.دوم؛ دولت بایدن می‌تواند از درخواست ایران برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول پشتیبانی کند. درخواست ایران عل‌رغم ارزیابی فنی صندوق بین‌المللی پول مبنی بر اینکه ایران واجد شرایط حمایت مالی برای رسیدگی به بحران همه گیری کرونا است، نادیده انگاشته شده است. ایران اعلام کرده که آماده است این وجوه به حساب‌هایش در خارج از کشور واریز شود تا برای پرداخت واردات معاف از تحریم استفاده شود. وجوه مستقیماً به خزانه دولت ایران وارد نمی شود ، بلکه برای پرداخت کسری تجارت استفاده می‌شود. دولت بایدن باید این وام را به عنوان بخشی از تعهد خود برای رسیدگی به تأثیرات انسانی تحریم ها و فشار گسترده تر برای تشویق صندوق بین‌المللی پول برای استفاده از ظرفیت‌های مالی کامل خود در جهت رسیدگی به بحران اقتصادی ناشی از همه‌گیری اعطا کند. سرانجام؛ گزینه سوم می‌تواند سهولت دسترسی ایران به ذخایر ارزی موجود خود باشد. در حال حاضر، ایران تقریباً به ۱۰ درصد از ذخایر خود دسترسی آزاد و آماده دارد، شرایطی که فشار فوق العاده‌ای بر ارز ایران وارد و تورم بالایی ایجاد کرده است، به گونه‌ای که به مردم عادی آسیب می‌رساند. ایران در تلاش برای دستیابی به دارایی‌های بلوکه شده خود درگیر مذاکرات گسترده با بسیاری از کشورها است. دولت بایدن می‌تواند به این کشورها، از جمله متحدان خود آلمان و کره جنوبی مصوبات و راهنمایی‌های لازم را بدهد تا بانک‌های مرکزی و تجاری بتوانند به راحتی از طرف دارندگان حساب‌های ایرانی پرداخت ها را انجام دهند. همانند معافیت‌های نفتی و وام صندوق بین‌المللی پول، این پرداخت ها نیز می‌تواند به تجارت معاف از تحریم محدود شود که نتیجه اصلی آن پایین آمدن نرخ تورم است.اگر بایدن هر یک از این سه گام را بردارد، می‌توان انتظار داشت که ایران از افزایش برنامه هسته‌ای خود دست بردارد. هیچ یک از کشورها تعهدات خود را تحت برجام به طور کامل اجرا نمی کنند اما اکنون فرصتی برای گفت وگوهای جدید با روح دیپلماسی برد-برد ایجاد شده است. هیچ تضمینی برای موفقیت در این گفت وگوها و روند پیچیده احیای برجام وجود ندارد اما بایدن می‌بایست به خودش ضربه‌ای بزند. بعد از گذشت چهار سال، ژست‌های بزدلانه قادر به انجام این کار نیستند. اکنون وقت جسور بودن است.
در همین حال مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه احیای برجام را مقدمه‌ای برای حل سایر موضوعات و اختلافات بین ایران و آمریکا می‌داند، هرچند که برای رسیدن به این مهم، طرفین نیازمند مذاکره هستند و در این بین مذاکرات مستقیم دوجانبه کمترین هزینه را برای طرفین خواهد داشت. قاسم محبعلی با اشاره به روابط بین ایران و آمریکا، گفت: بین دو کشور مسائل متعددی وجود دارد. حل تخاصم و اختلافات ۴۰ ساله بین ایران و آمریکا قطعا به سادگی نخواهد بود، ولی در این میان فوری‌ترین مساله‌ای که طرفین باید به آن بپردازند، بحث برگشت به برجام است. این مساله اگر در مقطع کنونی منتفی شود، مشخص نیست که در آینده چه اتفاقی رخ بدهد و اینکه آیا طرفین به برجام جدیدی بعد از ۲۰۲۳ ورود خواهند کرد یا هرکدام راه جدیدی را دنبال می‌کنند؟وی با تاکید بر اینکه ایران و آمریکا برای بازگشت به برجام نیازمند مذاکره مستقیم هستند، تصریح کرد: این مذاکره البته می‌تواند دوجانبه، چندجانبه یا با واسطه‌گری اروپاییان یا یکی از کشور‌های منطقه مثل عمان یا قطر باشد که اخیرا چنین درخواستی را مطرح کرده است. ما پیشتر این رویه را تجربه کردیم. ما قبل از روی کار آمدن آقای روحانی، مذاکراتی با آمریکا با وساطت عمان و مرحوم سلطان قابوس داشتیم. وی ادامه داد: البته اگر بحث واسطه‌گری مطرح باشد، این احتمال وجود دارد که هزینه‌های ایران برای بازگشت به برجام بیشتر باشد.
سپاه بخشی از قدرتش را نشان می‌دهد
فرمانده کل سپاه با بیان اینکه هیچ صحنه‌ای برای سپاه بن بست ندارد، گفت: برای دقیق کردن محاسبات دشمن بخش‌هایی از قدرت مان را نشان می‌دهیم.
سردارحسین سلامی با تاکید بر اینکه سپاه در آفرینش پیروزی‌ها و دستاوردهای بزرگ انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی نقش ممتاز و برجسته‌ای ایفا کرده است، گفت: آنچه در این گردنه‌های سخت، یاری گر سپاه بوده تا بتواند بر دشمنان بزرگ غلبه کند و نه تنها راه‌های غلبه آنها را به اذن الهی ببندد بلکه راه‌های غلبه بر آنان را مفتوح کند، دمیدن روح الهی اسلام و ایمان بر قلب پاسداران انقلاب اسلامی است.وی گفت: هنر سپاه شکستن قدرت‌های استکباری است. سپاه در دامنه قله‌ای است که از آن قله ولی فقیه با تدابیر نورانی خود چشمه‌های حکمت را جاری می‌کند و فرمول‌های غلبه را می‌آموزاند.