محمد عبدالله الجدعان در جریان یک کنفرانس مالی در ریاض، در پاسخ به سوالی درباره بازگشت سرمایه‌گذاری‌های دوجانبه میان ایران و عربستان سعودی، گفت: «اگر به اصول آنچه توافق شده پایبند باشیم، ممکن است خیلی سریع این اتفاق بیفتد». او با اشاره به «فرصت‌های فراوان در ایران» افزود: «من هیچ مشکلی نمی‌بینم که بتواند مانع عادی‌سازی روابط در زمینه سرمایه‌گذاری شود. تا زمانی که به توافق پایبند باشیم، به این معنی که به حقوق حاکمیت ملی احترام بگذاریم و در امور یکدیگر مداخله نکنیم». حکومت‌های ایران و عربستان سعودی روز ۱۹ اسفند با انتشار بیانیه مشترکی رسما اعلام کردند که با میانجیگری چین، توافقی را برای ازسرگیری قریب الوقوع روابط دوجانبه و همچنین عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر امضا کرده‌اند. این توافق که به‌دنبال مذاکرات طولانی با میانجیگری عراق، عمان و در نهایت چین منعقد شد، بازگشایی سفارتخانه‌های عربستان سعودی و ایران ظرف دو ماه آینده پیش‌بینی کرده است. ایران و عربستان سعودی دو کشور نفت‌خیز رقیب یکدیگر در منطقه خلیج فارس هستند که سال‌هاست در چند کشور عربی خاورمیانه رودرروی یکدیگر قرار گرفته‌اند. اعلام آمادگی عربستان سعودی برای سرمایه‌گذاری در ایران در حالی است که تهران نیز به بهبود وضعیت اقتصادی خود در پی توافق با ریاض امیدوار است. علیرضا عنایتی مدیرکل خلیج‌فارس وزارت خارجه جمهوری اسلامی دیروز چهارشنبه به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت که در صورت فعال شدن موافقتنامه ایران و عربستان سعودی، این توافق «می‌تواند زمینه همکاری اقتصادی و تجاری ایران با عربستان را کاملاً فراهم کند». در حالی که تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی همچنان برقرار است، مشخص نیست که خواست عربستان برای سرمایه‌گذاری در ایران چگونه قرار است محقق شود. بر اساس آخرین گزارش سالانه کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل، آنکتاد، عربستان در سال ۲۰۲۱ حدود ۲۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم در کشورهای خارجی انجام داده است که نسبت به سال ۲۰۲۰ رشدی ۳۸۰ درصدی را نشان می‌دهد. ایران هیچ سهمی در جذب این سرمایه نداشته است. در مقام مقایسه، کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده به ایران در سال ۲۰۲۱ فقط حدود ۱.۴ میلیارد دلار و کل سرمایه‌گذاری مستقیم خود ایران در کشورهای خارجی تنها ۸۰ میلیون دلار بوده است. بر اساس آمارهای آنکتاد، عربستان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ در مجموع ۱۴۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم در کشورهای خارجی داشته است.
ریاض همچنین حدود یک سال پیش با کویت بر سر سرمایه‌گذاری مشترک برای توسعه میدان گازی الدُره (میدان آرش) به توافق رسید. این میدان گازی دریایی میان این دو کشور عربی و ایران مشترک است، اما جمهوری اسلامی توان مالی برای توسعه بخش ایرانی آن را نداشته است.
گاردین: گامی محتاطانه بود
نشریه بریتانیایی گاردین در سرمقاله‌ای به سرگیری روابط ایران و عربستان سعود پرداخت. به نوشته گاردین، در پی انقلاب ۱۳۵۷، رقابت دو کشور در مسائلی از جمله نگرانی‌های امنیتی، ادعای رهبری منطقه، رقابت‌های قومی‌ـ‌فرقه‌ای و سایر عوامل یکی از شکاف‌های بزرگ ژئوپلتیک در منطقه بوده است. گاردین در ادامه می‌نویسد تبعات منطقه‌ای این موضوع عمیق بوده است. تنش‌های ناشی از حمایت همه‌جانبه ایران از رژیم سوریه آتش جنگ در یمن را شعله‌ور کرد که بیش از ۱۵۰ هزار کشته به جا گذاشت، و فروپاشی لبنان را تسریع کرد. روابط ایران و عربستان سعودی در سال ۲۰۱۶ در پی حمله معترضان ایرانی به سفارت عربستان سعودی در واکنش به اعدام شیخ نمر، روحانی شیعه، قطع شد. در سرمقاله گاردین آمده است در حالی که ازسرگیری روابط دو کشور خبری خوشایند است، این فقط نقطه آغاز است. با فرض اینکه توافق پیش برود، مهار تنش‌ها میان ایران و عربستان سعودی لزوما به روابط حسنه عمیق‌تر میان دو کشور منجر نمی‌شود، چه رسد به اینکه به گرفتاری‌های لبنان یا درگیری پیچیده و چندوجهی در یمن پایان دهد. گفت‌و‌گوها میان ریاض و تهران از سال ۲۰۲۱ آغاز شد. در سال ۲۰۱۹، حمله به تاسیسات نفتی آرامکو نگرانی‌های امنیتی را تشدید کرد. طرح اقتصادی «چشم‌انداز ۲۰۳۰» نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی گسترده است و در میانه نگرانی عربستان سعودی که دیگر نمی‌تواند روی حمایت بی‌‌دریغ آمریکا حساب کند، که اکنون مشغول اوکراین و شرق آسیا است، این ازسرگیری روابط به دولت بایدن یادآوری می‌کند که ریاض دوستان دیگری نیز دارد. به نوشته گاردین، منافع این اقدام دیپلماتیک برای ایران آشکار است: گام اول خروج از انزوای سیاسی و اقتصادی. جمهوری اسلامی همچنین رسانه‌های فارسی‌زبان که بودجه‌شان را عربستان سعودی تامین می‌کند عامل تحریک و تشویق اعتراض‌های ضددولتی در ایران می‌داند و خواستار کنترل پخش آن‌ها است.
در این بین، چین خود را به‌عنوان جایگزین آمریکا در منطقه و میانجی صلح مطرح کرده و به انتقادها از حمایتش از روسیه پاسخ داده است. در حقیقت، زمینه ازسرگیری روابط را ایران و عمان فراهم کردند، و چین دو طرف را سر میز مذاکره آورد. چین شریک قدیمی ایران و بزرگ‌ترین شریک تجاری عربستان سعودی است. در مقابل، از زمان خروج دولت ترامپ از برجام، ارتباط آمریکا با ایران بدتر از همیشه است. تاکنون، چین بیشتر بر منافع تجاری و اقتصادی‌اش در خاورمیانه متمرکز بوده است. به نوشته گاردین، اکنون این منافع چین را واداشته است به ثبات منطقه‌ای نیز بیندیشد. گزارش‌ها حاکی از آن است که چین در نظر دارد در سال جاری، میزبان نشست ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد. به عقیده نویسنده سرمقاله، اما چین هرچه بیشتر درگیر شود، شاید حفظ موضع بی‌طرف برایش دشوارتر شود. دخالت چین همچنین می‌تواند راه را برای آغاز عصر جدیدی از دیپلماسی هموار کند که در آن حرفی از دموکراسی و حقوق بشر به میان نیاید. گاردین در پایان می‌نویسد باید منتظر ماند و دید چه کسی برنده این توافق است، اما بیش از مردم عادی که زندگی‌شان از این رقابت و رویارویی متاثر شده و آسیب دیده، به نفع حکومت‌ها است.