در حالی که بازار خودرو همچنان یکی از پرچالش‌ترین حوزه‌های اقتصادی کشور است، آمارهای رسمی از ثبت‌نام بزرگ در یکی از طرح‌های فروش یکی از خودروسازان بزرگ کشور حکایت دارد. طبق اطلاعات اعلام‌شده، ۴ میلیون و ۶۵۶ هزار و ۱۹۷ نفر در قرعه کشی ایران خودرو -که روز شنبه انجام شد- شرکت کردند؛ رقمی که بار دیگر نشان می‌دهد بازار خودرو در ایران همچنان با انباشت تقاضا و نبود تعادل عرضه و تقاضا مواجه است.
در مقابل این حجم تقاضا، تنها حدود ۶۵ هزار و ۲۰۰ دستگاه خودرو برای عرضه در نظر گرفته شده است. این خودروها در قالب سه طرح مختلف شامل فروش فوری با تحویل ۳۰روزه، فروش فوق‌العاده با تحویل ۹۰ روزه و پیش‌فروش با موعد حداقل چهار ماهه عرضه خواهند شد.بررسی این آمار نشان می‌دهد که همچنان نسبت عرضه به تقاضا بسیار ناچیز است و ساختار فعلی فروش خودرو در کشور به‌جای ایجاد آرامش در بازار، عملاً منجر به شکل‌گیری صف‌های طولانی و رقابت شدید میان متقاضیان شده است؛ رقابتی که از طریق قرعه‌کشی و نظام سهمیه‌بندی صورت می‌گیرد.کارشناسان معتقدند که تداوم نظام قرعه‌کشی و محدودیت عرضه، زمینه ایجاد تقاضای کاذب، سوداگری و بی‌اعتمادی عمومی را فراهم کرده است. بسیاری از متقاضیان نه برای مصرف واقعی، بلکه با هدف بهره‌برداری از اختلاف قیمت کارخانه و بازار در این طرح‌ها شرکت می‌کنند؛ اختلافی که نتیجه ساختار غیررقابتی و قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو است.از سوی دیگر، عدم تناسب عرضه و تقاضا موجب شده بازار خودرو به‌جای ثبات، شاهد نوسانات قیمتی و افزایش فعالیت دلالان باشد. تکرار چندین مرحله قرعه‌کشی در سال‌های اخیر نیز نتوانسته این روند را کنترل کند.
خلاف استانداردهای جهانی
این وضعیت در حالی رقم می‌خورد که بررسی و مقایسه نظام فروش خودرو در ایران با الگوهای جهانی نشان می‌دهد صنعت خودرو کشور با چالش‌های ساختاری عمیق مواجه است. در اغلب کشورهای توسعه‌یافته و حتی بسیاری از کشورهای منطقه، فرایند خرید خودرو کاملاً شفاف، رقابتی و مبتنی بر عرضه آزاد است. در این کشورها مشتری می‌تواند با مراجعه به نمایندگی رسمی، وب‌سایت‌های فروش و یا پلتفرم‌های معتبر، با انتخاب مدل مورد نظر خود، خودرو را به‌صورت نقدی یا اقساطی با نرخ بهره پایین خریداری کند؛ آن‌هم بدون نیاز به ورود به سازوکارهایی همچون قرعه‌کشی، اولویت‌بندی، سامانه‌های نوبت‌دهی یا طرح‌های محدود.