حجت الاسلام حسن روحانی، طی روزهای اخیر اعلام کرد که ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی را بر خواهد داشت و در چارچوب آن سازمان انرژی اتمی باید هر آنچه کشور در زمینه تحقیق وتوسعه فناوری هسته ای نیاز دارد، اقدام کند. وی گفت: اقدامات ایران در چارچوب مقررات آژانس خواهد بود و مهلت ۶۰ روزه دیگری پیش روی اروپاست و هر زمان به تعهدات خود برگردند ما هم به تعهدات برجامی بر ميگردیم. در پی اعلان تصمیم ایران درباره دور جدید کاهش تعهدات اتمیاش، بریتانیا از این اقدام بشدت ابراز نگرانی کرد، فرانسه از جمهوری اسلامی خواست که از هر اقدام مغایر با برجام بپرهیزد و یک مقام ارشد اتحادیه اروپا نیز تصمیم جدید ایران را «ناسازگار» با توافق هستهای خواند.
اگنس فون در مول، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، اظهار داشت: «ایران باید از هر اقدام عینی که مغایر با تعهداتش است و میتواند مانع تلاشها برای کاهش تنشها شود، خودداری کند». وی سپس اضافه کرد که پاریس همراه شرکای خود و آژانس بین المللی انرژی اتمی این تصمیم جدید ایران را بررسی خواهد کرد.همزمان یک مقام اتحادیه اروپا نیز اقدام ایران را «ناسازگار» با برجام خواند و به جمهوری اسلامی نسبت به انجام اقداماتی که میتواند توافق اتمی را تحتالشعاع قرار دهد هشدار داد.
وزارت خارجه بریتانیا در بیانیهای اعلام کرد: «طرح ایران برای تعلیق محدودیتهایش در گسترش تحقیقات هستهای عمیقا نگرانکننده است». در این بیانیه همچنین آمده است: اجرای «گام سوم» ایران در توقف برخی تعهدات برجامیاش «در زمانی که ما و شرکای اروپایی و بینالمللیمان برای کاستن از تنشها با ایران بشدت کار میکنیم به ویژه باعث نومیدی است». کارلوس روئیز، سخنگوی کمیسیون اروپا، هم گفته بود: «در راستای اجرای توافق هستهای، ما مؤکدا از ایران میخواهیم که این گامها را لغو کند و از انجام اقدامات بیشتری که به توافق هستهای لطمه میزند، بپرهیزد».یک دیپلمات ارشد روسیه نیز گفته است وزیران خارجه ایران و پنج کشور عضو برجام به زودی در نیویورک درباره «اجرای برجام» رایزنی خواهند کرد.این اظهارات پس از آن مطرح شد که تهران از برداشتن گام سوم در کاهش تعهداتش در برجام خبر داد. دولت آلمان هم از ایران خواست به اجرای کامل تعهدات این کشور طبق توافق اتمی (برجام) بازگردد. سخنگوی وزارت خارجه این کشور در برلین خبر اجرای گام سوم کاهش تعهدات ایران در برجام را نگرانکننده خوانده است.او اعلام کرد: «ما ایران را فرامیخوانیم اوضاع را وخیمتر نکند. با توجه به تلاشهای جاری برای تنشزدایی اعلام این خبر پیام درستی نیست.» او با اشاره به این که خواست آلمان حفظ برجام و بازگشت کامل تهران به تعهدات خود است تأکید کرد، هنوز برای ایران خیلی دیر نشده و این کشورهنوز میتواند، راه اشتباهی که انتخاب کرده را ترک کند.
نامه ظریف به موگرینی درباره اجرای گام سوم
سخنگوی وزارت امور خارجه، جزئیات نامه محمدجواد ظریف به فدریکا موگرینی درباره گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران را اعلام کرد.سیدعباس موسوی گفت: دکتر محمدجواد ظریف با ارسال نامهای خطاب به خانم موگرینی نماینده عالی سیاست خارجی و دفاعی اتحادیه اروپا اعلام کرد به دلیل تبعات ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحمیل مجدد تحریمهای آن کشور و ناتوانی سه کشور اروپایی به اجرای تعهدات خود در برجام و در بیانیههای کمیسیون مشترک، جمهوری اسلامی ایران از امروز تمامی تعهدات خود در برجام در حوزه تحقیق و توسعه هستهای را متوقف میکند. موسوی افزود: در این نامه تاکید شده است که این اقدام دقیقاً در راستای حقوق ایران در برجام و بهویژه بر مبنای پاراگراف ۳۶ آن بوده و در پاسخ به نقض گسترده و مستمر برجام طی ۱۶ ماه گذشته انجام میشود. جزئیات فنی و عملیاتی توقف تعهدات ایران در حوزه تحقیق و توسعه هستهای متعاقباً به اطلاع آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواهد رسید. به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، در پایان نامه وزیر امور خارجه ایران تاکید شده است که «جمهوری اسلامی ایران به منظور نشان دادن حسن نیت خود، آمادگی دارد به گفتوگو با طرفهای باقیمانده در برجام در تمامی سطوح ادامه دهد و در صورت عمل طرفهای مقابل به کلیه تعهدات خود در برجام، مجدداً به اجرای کامل برجام برگشت کند.
زمان برای پیشگویی مرگ برجام فرا نرسیده است
وزیر امور خارجه كشورمان گفت: خروج آمریکا از برجام لطمهای از منظر اقتصادی به ایران نزده است.محمدجواد ظریف ضمن اشاره به افت اقتصادی ناشی از تحریمها تاکید کرد که ایران در تلاش برای خنثی کردن این افت اقتصادی است.وی در عین حال تاکید کرده است که زمان برای پیشگویی مرگ برجام فرا نرسیده است. اما اگر توافق هستهای به شکست بیانجامد، این موضوع پیش از آنکه شکست ایران باشد، شکست دیپلماسی است.
خدا کند کار به خروج از برجام نرسد
یک عضو فراکسیون امید مجلس با بیان اینکه اروپاییها منافع خودشان را در ارتباط با آمریکا میدانند، ابراز امیدواری کرد که کاهش تعهدات برجامی ایران به کاهش تنش بیانجامد. غلامرضا حیدری در پاسخ به اینکه آیا اجرای گامهای برجامی میتواند طرف اروپایی را ملزم به اجرای تعهداتشان کند؟، گفت: آنچه که اروپاییها در واقعیت از خودشان نشان دادند، این است که منافع ملی کشورشان را در رابطه با آمریکا میبینند.وی با بیان اینکه در عین حال سیاستورزی هم همین است، یعنی دوست و دشمن دائمی فقط منافع ملی کشورها هستند، اظهارکرد: در این دور از بازی که تازه شروع شده باید ببینیم که هم طرف اروپایی و هم ما چقدر منافعمان تامین میشود.
این نماینده مجلس در پاسخ به اینکه آیا هشدار فرانسه برای حفظ برجام قابل قبول است و آیا میتواند به کاهش تنش بیانجامد؟،گفت: آنچه که ما در ظاهر میبینیم این است که بعد از خروج ترامپ اروپاییها رسما خروج خودشان را اعلام نکردند، این در ظاهر یک امتیاز سیاسی برای ما است اما در عمل به برجام پایبند نبودند. وی در پاسخ به این که آیا پیش رفتن در گامهای بعد، منجر به خروج کلی ایران از برجام میشود، گفت: من چنین چشم اندازی را نمیبینم و خدا کند کار به آنجا نرسد چرا که معلوم نیست چیزی گیر ما بیاید.نماینده اصلاح طلب مجلس بابیان اینکه در حال حاضر امید داریم که حفظ برجام دستاوردی داشته باشد، در پاسخ به اینکه اگر ایران مجبور به خروج از برجام شود، چه اتفاق میافتد، گفت: خدا کند کار به آنجا نکشد، اما این کارها لحظهای است، به طور مثال در هفتههای پیش صحنه به شکلی جلو رفته که امیدواریهایی به وجود آمد اما باز فضا تغییر کرد؛در حال حاضر هم هنوز وقت داریم ممکن است صحنه بازی تغییر کند.