بازار طلا و سکه در روزهای اخیر، دورانی پرتلاطم را پشت سر میگذارد، نوسان شدید و عبور قیمتها از مرز هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باعث شده که این بازار در مرکز توجه قرار گیرد.در این میان، بازار خرید و فروش سکه، پررونق بوده به طوری که در برخی روزها، خریدارانی که برای خرید سکه به طلافروشی مراجعه میکردند با پاسخ نداریم، پیدا نمیشه مواجه میشدند.درباره چرایی رشد عجیب و یکباره قیمت سکه به عوامل مختلفی مانند افزایش قیمت دلار، بیثباتی بازارهای موازی و... اشاره شده است، که در میان آنها ادعای نقش معاملات گواهی سکه و بانکها در افزایش قیمت سکه جلب توجه میکند.در بحبوجه جولان قیمتها در بازار سکه، برخی کارشناسان، بانکها را به عنوان متهمان افزایش نرخ سکه معرفی کردند. به گفته آنها چند بانک از طریق بازار بورس اقدام به خرید سکه از مردم با قیمت بالاتر کردند و نمیدانیم با چه اهدافی دست به این کار زدند. برای پیگیری این ادعا به بررسی جایگاه حقوقی بانکها برای انجام معاملات سکه و گواهی سکه و همچنین امکان عملی انجام این معاملات توسط بانکها پرداختهایم.
رابطه بانکها و گواهیهای سپرده سکه
بررسیها نشان میدهد که بانکها نمیتوانند در معاملات گواهی سکه دخالت کرده و به طور مستقیم اقدام به خرید و فروش سکه کنند.طبق مقررات، بانکها در فرایند معاملات گواهی سکه صرفا دو وظیفه را بر عهده دارند که شامل تعیین اصالت سکه و انبارداری است.در واقع، بانکها قادر نیستند که سکه را خرید و فروش کنند، همچنین آنها نقشی نیز در قیمتگذاری سکه ندارند. بر این اساس، بانکها نمی توانند سهمی در افزایش قیمت سکه داشته باشند.
واکنش بانکها به ادعاهای مطرح شده
با توجه به اینکه ادعای مربوط به دخالت بانکها در خرید و فروش سکه، بدون توجه به سازوکار معاملات بورس کالا مطرح شده بود، واکنشهایی را به دنبال داشت.بر این اساس، بانک رفاه کارگران به عنوان یکی از چهار بانک انباردار سکه طلا، پس از طرح این ادعا در اطلاعیهای اعلام کرد: با توجه به فرایند تعریف شده، بانک رفاه هیچ نقشی در خرید، فروش و عرضه سکه نداشته و تنها انباردار بورس کالا است. از این رو بانکی که بر اساس مستندات قانونی به عنوان انباردار بورس کالا شناخته میشود، نمیتواند نقشی در قیمتگذاری سکه در بورس کالا داشته باشد.بر این اساس، دارندگان سکه طلا با ارائه مدارک شناسایی معتبر به خزانه بانک رفاه مراجعه و سکههای خود را به انبار تحویل میدهند و پس از اعتبارسنجی سکهها و پرداخت هزینه ارزیابی، در مقابل قبض انبار موقت گواهی سپرده دریافت میکنند. سپس میتوانند با مراجعه به کارگزاریها یا سامانه معاملات برخط سهام، سکههای خود را به فروش برسانند.
علت جذابیت معاملات گواهی سکه در بورس
معاملات گواهی سکه دارای مزیتهایی است که موجب شده استقبال از آنها افزایش یابد که مهمترین آنها عدم نیاز به خرید فیزیکی سکه است.بر این اساس، نیاز به مراجعه حضوری برای خرید فیزیکی سکه نیست و میتوان از طریق اینترنت و معاملات آنلاین اقدام به خرید یا فروش کرد.مزیت دیگر، عدم نیاز به نگاهداری فیزیکی سکه در بورس و انبارداری با هزینه بسیار پایین توسط بانکهاست.عامل دیگری که موجب افزایش استقبال از گواهیهای سکه شده، امنیت بیشتر است؛ به طوری که دارنده گواهی سکه نیازی به نگاهداری فیزیکه سکه نداشته و به تبع آن ریسک سرقت یا مفقودی سکهها کاهش مییابد.همچنین تعیین اصالت سکه، توسط خزانههای بانکهای منتخب انجام میشود که باعث افزایش امنیت معاملات شده و احتمال ارایه سکههای تقلبی را کاهش میدهد.از جمله مزیتهای دیگر معاملات گواهی سکه، نرخ پایین کارمزد معاملات است، معمولا فاصله بین خرید و فروش سکه در بازار آزاد به ۲۰۰ هزار تومان نیز میرسد که سود آن عاید طلافروشان میشود؛ اما کارمزد معاملات سکه در بورس بسیار پایین است.
چهار بانک دارای انبار سکه
شورای بورس در خرداد ۹۳ گواهی سپرده کالایی را به عنوان ابزار مالی قانون بازار اوراق بهادار، شناسایی و تصویب کرد که بر اساس این مصوبه، گواهی سپرده کالایی، اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض استانداردی است که در انبارهای مورد تأیید بورس صادر میشود.در همین راستا، اواخر سال ۱۳۹۴ بازار معاملات گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالا آغاز به کار کرد که تاکنون چهار بانک رفاه، صادرات، سامان و ملت به این بازار وارد شدهاند.نگاهی به سایت بورس کالا بخش انبارهای سکه نیز نشان میدهد که از خزانه پردیس بانک رفاه کارگران، خزانه بانک سامان، خزانه زرین سپهر بانک صادارت و خزانه بانک ملت به عنوان چهار انبار اصلی سکههای طلا نام برده شده که دارندگان گواهی سکه میتوانند با مراجعه به آنها، سکههای خود را تحویل بگیرند. صاحبان سکه پس از قراردادن سکههای خود در خزانه و انبار بانک، هزینهای را طبق تعرفه تعیین شده پرداخت میکنند.طبق تعرفه اعلام شده توسط بورس کالا، هزینه انبارداری هر قطعه گواهی سکه در سال ۱۳۹۹ معادل ۳۰ هزار تومان است.همچنین هزینه نگهداری به ازای هر واحد به صورت روزانه چهل ریال تعیین شده است.
محدودیتهای جدید معاملات گواهی سکه
پس از نوسانات شدید نرخ سکه و دراز شدن انگشت اتهام به سوی معاملات گواهی سکه و متهم شدن آنها به گران کردن قیمت سکه، محدودیتهایی در معاملات این گواهیها در نظر گرفته شد.بر این اساس، بورس کالا در ۲۱ اردیبهشت ماه اعلام کرد: محدوده نوسان قیمت مجاز در همه نمادهای معاملاتی گواهی سپرده کالایی سکه طلا تا اطلاع ثانوی، مثبت یا منفی یک درصد پایانی جلسه معاملاتی قبل نماد معاملاتی دارای بیشترین ظرفیت خواهد بود.همچنین معاملات گواهی سکه توسط اشخاص حقوقی نیز ممنوع شده است.
پدر رومینا قصاص نمیشود، به زندان میرود
دختر ۱۳ ساله تالشی چگونه به دست پدرش در خواب با داس سر بریده شد؟
گروه جامعه: یک وکیل دادگستری گفت: در صورت قتل فرزند توسط پدر، قاتل باید مجازات جنبه عمومی جرم را طی کند.
حمیدرضا گودرزی با اشاره به جنبه عمومی قتل فجیع رومینا اشرفی توسط پدرش اظهار کرد: از لحاظ قانونی پدر در صورت قتل فرزندش قصاص نمیشود، اما جنبه عمومی جرم را که ۳ تا ۱۰ سال حبس است، باید بگذراند. بر اساس ماده ۶۱۲ که میگوید هر کسی مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته، اما از قصاص گذشت کرده باشد و یا به هر علت قصاص نشود، در صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران شود، دادگاه مرتکب را به حبس از ۳ تا ۱۰ سال محکوم میکند که در این پرونده هم پدر قصاص نمیشود، اما باید مجازات عمومی جرم را بگذراند. وی با بیان اینکه برای صدور این حکم نظر مورد نظر دادگاه است، گفت: دادگاه با توجه به مسائل و شرایطی که قتل بر اساس آن انجام شده درباره حبس و جنبه عمومی جرم تصمیمگیری میکند؛ گاهی ممکن است کیفیات مخففه هم اعمال شود که بر اساس آن جنبه عمومی جرم از ۳ سال کمتر میشود، اما گاهی ممکن است مجازات تکمیلی داده شود و فرد بیش از ۱۰ سال حبس را بگذراند و حتی برای او جرم مجازات تبعید هم در نظر گرفته شود. گودرزی تصریح کرد: عملی که این پدر انجام داده با شرایط امروز کشور مطابقت ندارد و باید شرایط روحی وضعیتی که قتل در آن انجام شده در کنار شرایط زندگی دختر مقتول و بلوغ فکری او بررسی شود. برای صدور حکم تمام شرایط از جمله وضعیت زندگی دختر و شرایط زندگی او باید مد نظر قرار گیرد و با توجه به آن برای پدر قاتل حکم صادر شود.
ورود دادستانی و بهزیستی به موضوع
معاون امور اجتماعی بهزیستی گیلان در پی قتل دختر ۱۳ ساله تالشی اعلام کرد: به دلیل ماهیت جرم، دادستان مطابق با ماده ۵ قانون حمایت از کودک و نوجوانان به عنوان مدعیالعموم ورود پیدا کرده است و بهزیستی نیز به عنوان سازمان دولتی مدافع حقوق کودکان، تمام تلاشهای خود را جهت احقاق حقوق حقه کودک را جزء وظایف ذاتی خود میداند.
جزییات جنایت
گفتنی اینکه روز دوشنبه، رسانههای محلی تالش در استان گیلان از یک قتل فجیع ناموسی خبر دادند.
دختری ۱۴ ساله در سفید سنگان لمیر از بخش حویق به دست پدرش در خواب سر بریده شد. قاتل پس از ارتکاب جرم به قتل دخترش اعتراف کرد و به مراجع قضایی تحویل داده شد. رومینا اشرفی متولد ۱۳۸۵ در بخش حویق از شهرستان تالش، دلباخته یکی از پسرهای همشهری شده بود، به گفته محلیها مخالفتهای شدید پدر دختر با ازدواج این دو به دلیل تفاوتهای فرهنگی، آنها را به فکر فرار از منزل وا داشت. اما پیگیریهای خانوادهها به دستگیری آنها توسط پلیس منجر میشود. به گفته افراد محلی رومینا به دلیل حفظ امنیت جانی خود و آشنایی با خلقیات پدرش تمایل به بازگشت به خانه نداشته اما به ناچار و طبق قوانین به پدر خانواده تحویل داده میشود. پس از بازگشت رومینا به خانه، جو حاکم بر خانه نه تنها آرام نمیگیرد بلکه اختلافات و تحریکات خانوادگی بالا گرفته و آتش خشم پدر شعله ورتر میشود تا جایی که پدر در روز یک خرداد با خلوت کردن خانه گردن رومینا را با استفاده از داس درحالی که او در خواب بود به طرز فجیعی از تن جدا میکند. به گفته افراد محلی، پدر بعد از ارتکاب جرم با در دست داشتن داس از خانه خارج شده و به قتل دخترش اعتراف میکند و توسط پلیس بازداشت و به مراجع قضایی سپرده میشود. مطابق با ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی پدر در جایگاه ولی دم در قتل فرزند قصاص نمیشود بلکه قصاص تبدیل به دیه و تعزیر میشود.
جزئیات دیگر
پرونده قتل رومینای ۱۴ ساله که پدرش او را با داس کشت، تقاطعی از انواع ستمهای اجتماعی است. به نقل از سایت میدان، در نخستین روز از خرداد پدری ازترس بیآبرویی، داس را بر گردن نحیف دختر ۱۴ سالهاش نشاند و سرش را برید و نام «رومینا» مانند سارینا، هوژان، فرشته، زعفران، نازنین، ، زبیده، سارا، هاجره و… قربانیان قتلهای ناموسی همین چند ماه آغازین سال ۹۹، در فهرست اسامی قبرستان جا گرفت. دختری که هنوز ۱۴ سالش تمام نشده بود.
پدر ابتدا سعی میکند دخترش را خفه کند و وقتی موفق نمیشود، سر دختر را با داس میبرد. با شیونهای مادر و بقیه همسایهها پلیس سر میرسد و قاتل را بازداشت میکند. این روزها پدر قاتل در زندان است، برادر ۶ ساله و مادر رومینا تنها عزاداران این خانه نیستند. اهالی روستای «حویق» شهرستان تالش چند روزی است که در غمی عمیق به سر میبرند. برای بررسی هرچه بهتر این پرونده با اسفندیار اشرفی، عموی مقتول و همچنین بهمن خاوری، همان پسری که یکی از شخصیتهای این داستان دردناک است، به گفتوگو نشستیم. ناگفته پیداست که اظهارات این دو نفر که در جناحهای مقابل یکدیگر قرار دارند، کاملا با هم در تضاد است و نگارنده هم تلاشی ندارد تا حقی را بین آنها تقسیم کند و گزارش، صرفا روایتی است از یک قتل ناموسی دیگر.
به پلیس هم گفتم که دوستش دارم و اجباری در کار نبود
ماجرا از ارتباط رومینا و بهمن آغاز شد. رابطهای که به زعم بهمن عاشقانه و از نظر عموی رومینا با رعب و تهدید همراه بود. بهمن حدودا ۳۵ سال دارد و حالا و بعد از رومینا زندگی خود را نابود شده میداند: «چند سالی بود که عاشق هم بودیم و بالاخره تصمیم گرفتم تا یک نفر را بفرستم و او را از پدرش خواستگاری کنم؛ اما از آنجایی که مذهب ما یکی نبود، مخالفت کردند. به همین خاطر هم دختر به من گفت که پدرم رضایت نمیدهد و باید فراریاش بدهم. همین شد که باهم فرار کردیم و پنج روزی ناپدید شدیم. بعد از این ماجرا بود که پدرش در پاسگاه حویق از من به جرم آدمربایی شکایت کرد. حتی به من تهمت زد که دخترش را بیهوش کردم و گاو و طلاهایش را هم دزدیدم. وقتی پاسگاه دختر را خواست و او هم به آنها گفت که به خواسته خودش با من آمده است؛ ولی پدرش بیخیال نشد. در آگاهی آستارا هم از من شکایت کرد و چند روز بعد آگاهی با من تماس گرفت. ولی چند نفر از بستگان آمدند و خواستند که ما با هم صیغه کنیم تا ماجرا تمام شود. ولی آن مرد با پلیس هماهنگ کرده بود تا من را دستگیر کنند. موقع بازجویی من گفتم که آن دختر را دوست دارم و اجباری در کار نبوده و دختر هم در بازجویی این حرفها را تایید کرد. یک شب در بازداشتگاه ماندم اما در نهایت تبرئه شدم.» پس از این اتفاقات خانواده رومینا به خانه برمیگردند و به گفته بهمن، وقتی مادر خانواده در حمام مشغول شستن لباسها بوده، پدر ابتدا سعی میکند دخترش را خفه کند و وقتی موفق نمیشود، سر دختر را با داس میبرد. با شیونهای مادر و بقیه همسایهها پلیس سر میرسد و قاتل را بازداشت میکند.
کدام مردی عکس ناموسش را در
اینستاگرام میگذارد؟
این داستان اما وقتی از زبان خانواده رومینا نقل میشود، تفاوت بسیاری میکند. اسفندیار اشرفی، عموی رومینا میگوید: اصلا تفاوت مذهبی موضوع مهمی نبوده است و این پسر برادرزادهاش را تهدید کرده بود: «این پسر رومینا را با زور و تهدید اینکه او را میکشد با خود برد و ۶ روز تمام هم او را نگه داشت. بعد از این موضوع حتی ما خواستیم که بیایند و خواستگاری کنند اما خانواده آن پسر گفتن نه، پسر ما اشتباه کرده است. حتی عاقد آمده بود که عقدشان کند اما آن پسر قصدش چیز دیگری بود.» او میگوید که بهمن رومنیا را اغفال کرد و پس از آن باعث شد که برادرش به مرز جنون برسد: «آن پسر در این مدت بارها با من تماس گرفته و ما را تهدید کرده است. به ما فحاشی میکند. اگر از رومینا عکسی نمیفرستاد این مسائل پیش نمیآمد. اصلا کدام مردی وقتی بخواهد با یک دختر ازدواج کند، عکسش را در اینستاگرام میگذارد؟ کدام مردی عکس ناموسش را در دنیا پخش میکند؟ »
برادر قاتل که از قضا عموی مقتول هم هست، میگوید مادر رومینا شرایط خوبی ندارد: «مادرش ۴۰ سال بیشتر ندارد و این روزها هم عزادار است. او هم فامیل ما و مثل خواهرمان است. حالا چه کنیم؟ او ولی دم است و باید برای پرونده تصمیم بگیرد. برادر من یک پسر ۶ ساله هم دارد. حالا زندگیاش نابود شده است. ما خانواده باآبرویی بودیم اما آن پسر همه زندگی ما را به هم زد.