این روزها که قیمت ارز سر به فلک کشیده و هر روز و هر ساعت گرانتر میشود، دولت پس از سالهای طولانی دخالت در تعیین نرخ دلار، نرخ بازار آزاد را مبنای قیمتگذاری رسمی دلار کرده است و همپای قیمت دلالان و نوسان گیران، نرخ رسمی ارز را بالا میبرد!
سالهای سال و در هنگامی که اوضاع اقتصاد تا این اندازه بحرانی نبود و میشد سیاست های اصلاحی را در بازار پیاده سازی کرد، وقتی کارشناسان و فعالان بازار از دولت میخواستند که نرخ ارز را بر مبنای قیمت واقعی بازار تعیین کند نه با دستور، دولت ها همیشه در برابر این موضوع مقاومت نشان میدادند و از توانایی برای حفظ قیمت ارز در بازار آزاد میگفتند. امروزکه بازار آزاد مختلشده ارز ایران بازار مناسبی برای کشف نرخ ارز در کشور نیست متأسفانه سیاستگذار بازاری را که نمیتواند و نباید نرخ ارز در آن تعیین شود بهرسمیت شناخته و مبنای عمل در تعیین نرخ ارز قرار داده است، این درحالی است که با توجه به شرایط تحریم، بازار آزاد ارز که با هر خبر و واکنشی هیجانی شده و هزار تومان بر نرخ دلار افزوده میشود نباید مبنای نرخ گذاری دلار رسمی شود که تاثیر مستقیمی بر قیمت کالاهای اساسی و معیشت بحرانزده مردم شود.
مجاز شمردن بازار آزاد ارز برای تعیین نرخ انواع ارز مثل دلار و... یک اشتباه راهبردی از سوی سیاستگذار ارزی کشور بوده است و متأسفانه بعد از گذشت چندین سال و ماه از این نوع جهتگیری مسئولان هنوز متوجه اشتباه خود نشدهاند و همچنان بر مسیر غلط قبلی پافشاری میکنند. امروز انواع ریسکها و شوکهای اقتصادی به اقتصاد ایران تحمیل شده است که این موضوع باعث شکلگیری بیثباتی و ناآرامی در بازار ارز آزاد مختلشده نیز شده است و شاهد افزایش روزافزون نرخ ارز و بهتبع آن قیمتها هستیم و این موضوع بهصورت مستقیم در سفره مردم و معیشت اقشار مختلف اثرات منفی گستردهای گذاشته است، با اشتباه راهبردی دولت برای پذیرش نرخ نیمایی بر اساس نرخ ارز بازار آزاد مختلشده عملاً فضای تولید در کشور با مشکلات جدی مواجه شده است،نرخ مناسب ارز برای جهش تولید و احیای رشد اقتصادی در ایران و کنترل تورم حدود ۵ هزار تومان است. بانک مرکزی با رسمیت بخشیدن به بازار آزاد و سرایت آن به نرخ نیمایی عملاً موجب افزایش هزینه تولید و بهتبع آن کاهش سطح تولید و سرمایهگذاری و در نتیجه افزایش قیمتها و جهش تورمی شده است. باید سیاستگذاری موجود مبنی بر رسمیت بازار آزاد تغییر کند . بایستی فرایند تخصیص ارز کالاهای اساسی، واسطهای و مواد اولیه تولید با نرخ مناسب تسریع شود در غیر این صورت با کاهش جدی سطح تولید نیز مواجه خواهیم شد که نتیجه این سیاست تحمیل تورمهای بیشتر به اقتصاد ایران آن هم در شرایط تحمیل تحریمهاست. در صورت تخصیص بموقع و ترخیص سریع کالاهای رسوبی و مواد اولیه تولید، در شرایط جنگ اقتصادی فعلی میتوان به رونق صادرات غیرنفتی امیدوار بود. در مرحله بعد با ایجاد تنوع و افزایش کانالهای ورود ارز به کشور و ایجاد درآمدهای ارزی مستقیم و اطمینان از تکافوی منابع ارزی میتوان از مکانیسم بازار آزاد ارز در کشف قیمت و تخصیص منابع استفاده کرد. سیاست تزریق ارز در این شرایط ملتهب عملاً به از دست رفتن منابع گرانبها و محدود فعلی منجر خواهد شد. مشخص نیست تا کی قرار است سیاستهای غلط ارزی فعلی دنبال شود و تورم و افزایش افسارگسیخته قیمتها به عموم مردم تحمیل شود.