کاظم غریب‌آبادی افزود: این اقدام در اجرای قانون مصوب مجلس شورای اسلامی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران و در راستای حقوق مصرح جمهوری اسلامی ایران تحت بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و به علت عدم پایبندی طرف‌های مقابل به تعهدات خود در جهت رفع تحریم‌های غیرقانونی، صورت گرفته است. نماینده دائم کشورمان تصریح کرد: در این نامه از آژانس خواستیم تا در اسرع وقت اقدامات لازم را برای اجرای درخواست‌های ایران جهت توقف اقدامات مختلف داوطلبانه، شامل اجرای پروتکل الحاقی، به عمل آورد. از این پس، همکاری‌های ایران و آژانس صرفا بر مبنای تعهدات پادمانی ادامه خواهد یافت تا زمانی که با لغو تحریم‌ها به صورت عملی و ملموس، زمینه برای بازگشت ایران به اجرای مجدد این اقدامات فراهم گردد. مجلس ایران در مصوبه ۱۱ آذر امسال خود که به تایید شورای نگهبان نیز رسید، دولت را ملزم کرد که اگر تا سوم اسفند، تحریم‌های مالی، بانکی و نفت حذف نشود، بازرسان آژانس از ایران اخراج شوند و ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، پیشتر در گفت‌وگویی تلویزیونی با اشاره به این مصوبه گفته بود که از روز سوم اسفند «تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود و میزان بازرسی‌ها کاهش می‌یابد». بر پایه پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای معروف به «ان‌پی‌تی» که ایران در توافق هسته‌ای اجرای داوطلبانه آن را پذیرفته است، بازرسان آژانس مجاز خواهند بود هر زمان که لازم می‌دانند تأسیسات هسته‌ای ایران را سرزده بازرسی کنند. دولت دونالد ترامپ در اردیبهشت ۹۷ از برجام خارج شد و در چارچوب «فشار حداکثری»، تحریم‌های شدیدی علیه ایران وضع کرد.ایران یک‌سال بعد به صورت تدریجی از تعهدات خود در چارچوب برجام عدول کرد و از آن زمان تاکید کرده که آمریکا و اتحادیه اروپا باید به تعهدات‌شان در زمینه بهره‌مند شدن تهران از منافع برجام عمل کنند و بعد به تعهدات خود بازخواهد گشت. کشورهای غربی بارها از ایران خواسته‌اند که نقض تعهدات خود را متوقف کند و از اقداماتی که باعث برهم زدن صلح و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی می‌شود خودداری کند. با این حال، ایران نه تنها فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را متوقف نکرده، بلکه آن را توسعه هم داده است.جمهوری اسلامی ایران اخیرا اعلام کرد غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را از سر گرفته و سانتریفوژهای پیشرفته نصب کرده است.همچنین ذخایر اورانیوم ۳.۵ درصدی ایران بیش از ۱۰ برابر حد مجاز در برجام افزایش یافته است.
واکنش سازمان ملل به تصمیم ایران
یک سخنگوی سازمان ملل به تصمیم ایران برای محدودسازی بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌ای ایران واکنش نشان داد. فرحان حق در یک کنفرانس خبری در واکنش به برنامه ایران برای محدودسازی بازرسی های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران، خواستار همکاری کامل ایران با آژانس شد. او در این باره گفت: سازمان ملل از تمامی طرف های توافق هسته‌ای از جمله ایران می خواهد که به این توافق پایبند باشند.
بازی با ریسک بسیار بالا
در همین خصوص احمد زید آبادی كارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی نوشت:ایران رسماً به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داده است که از پنجم اسفند اجرای پروتکل الحاقی را متوقف می‌کند.پروتکل الحاقی امکان بازدید سرزده بازرسان آژانس از تأسیسات هسته‌ای کشورها را فراهم می‌کند. هر چند که توقف اجرای پروتکل الحاقی به معنای اخراج بازرسان آژانس از کشور و لغو نظارت آنها بر تأسیسات هسته‌ای نیست، اما دسترسی آنها به این تأسیسات را محدود می‌کند.به همین دلیل، این مسئله مورد حساسیت آژانس و کشورهای عضو آن است و می‌تواند جنجالی بین‌المللی برانگیزد.در واقع توقف اجرای پروتکل الحاقی بر اساس مصوبه مجلس صورت می‌گیرد. طبق این مصوبه ،هیئت دولت موظف است در جهت کاهش تعهدات برجامی ایران، گام‌های متعددی بردارد وگرنه عاملان سرپیچی از این مصوبه با مجازات زندان روبرو خواهند شد.در همین زمینه، وزارت خارجه اعلام کرده است که اگر تا پنجم اسفند کشورهای طرفِ برجام به تعهدات خود - لغو تحریم‌ها - عمل نکنند جمهوری اسلامی اجرای پروتکل الحاقی را در آن روز متوقف خواهد کرد.روشن است که در هفت روز باقیمانده به این ضرب‌الاجل، احتمال لغو تحریم‌های اقتصادی ایران نزدیک صفر است و بنابراین جمهوری اسلامی اجرای پروتکل الحاقی را متوقف خواهد کرد مگر اینکه در این مدت، روسیه و چین به طوری جدی در این زمینه مداخله کنند. در حقیقت مصوبه مجلس بر مبنای این برآورد تصویب شده است که آمریکا و متحدان آن در شرایط کنونی امکان درگیری نظامی با جمهوری اسلامی را ندارند. بنا براین، هنگامی که گزینه نظامی عملاً جایی روی میز نداشته باشد، طرف مقابل راهی جز تسلیم در برابر شرط و شروط‌های مصوبه مجلس، پیش رو نخواهد داشت چرا که در غیر این صورت، برنامه هسته‌ای ایران با تمام ابعاد آن به پیش خواهد تاخت.این اقدام بازی با ریسک بسیار بالاست. این بازی در حقیت مبتنی بر فرمولی بینابین نیست و حرکتی از سرِ اعمال اقتدار است به طوری که اگر طرف مقابل در برابر آن کوتاه بیاید، به لحاظ عرف بین‌المللی معنایی جز تسلیم شدن آن در برابر جمهوری اسلامی نخواهد داشت.به نظرم حتی اگر محافلی در داخل دولت بایدن با تکیه بر خطر هسته‌ای شدن قریب‌الوقوع ایران بخواهند شرایط جمهوری اسلامی را در مورد لغو سریع تحریم‌ها در ازای بازگشت آن به تعهدات مندرج در برجام گردن نهند، مجموعه حاکمیت آمریکا و بخصوص متحدان آن در منطقه از جمله اسرائیل، اجازه این کار را نخواهند داد.از همین رو، شاید تصور اینکه طرف آمریکایی گزینه نظامی را به طور کامل از روی میز برداشته است تا اندازه زیادی غلوآمیز باشد. حتی اگر به فرض، این مسئله صحت هم داشته باشد، اسرائیل به صراحت از وجود چنین گزینه‌ای و آماده شدن برای آن سخن می‌گوید. گزینه نظامی مورد نظر اسرائیل شاید متفاوت از آن چیزی باشد که در محافل سیاسی در باره آن بحث می‌شود. اسرائیلی‌ها در اینگونه موارد معمولاً از گمراه‌سازی طرف مقابل سود می‌جویند و بعضاً دست به اقدامات غیرمترقبه و پیش‌دستانه و غیرمستقیم می‌زنند. محافل رسمی در ایران متأسفانه ترجیح می‌دهند که این نوع بحث‌ها در فضای عمومی مطرح نشود و فقط ناتوانی و عجز دشمن مورد تأکید قرار گیرد. با چنین نگاهی، به نظرم احتمال بروز جنگ روز به روز جدی‌تر می‌شود حتی اگر تمام کشورهای دخیل در بحران، آن را بدترین گزینه بدانند!
هنوز فرصت نجات برجام وجود دارد
شبکه سی‌ان‌بی‌سی در گزارشی با اشاره به اقدامات هسته‌ای ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی خود و ضرب‌الاجل سوم اسفند برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، تاکید کرد: هنوز فرصت نجات توافق هسته‌ای وجود دارد. شبکه سی‌ان‌بی‌سی در گزارش خود با ادعای اینکه جدیدترین اقدام هسته‌ای ایران نقض توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است، نوشت: آغاز تولید اورانیوم فلزی در ایران، همان طور که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز آن را مورد تائید قرار داده، توجه قدرت‌های بین‌المللی را جلب کرده است و موانع برای بازگشت به این توافق را باتوجه به اینکه ایران خواهان برداشته شدن تحریم‌هاست، افزایش می دهد.این رسانه آمریکایی در ادامه مدعی شد که تولید اورانیوم فلزی با غنی سازی اورانیوم کاملا متفاوت است و موارد مصرف کمی در فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز دارد و افزود: این اقدام ایران زنگ هشدار را برای برخی در جامعه بین‌الملل به صدا درآورد. به گفته کارشناسان مقدار بسیار بیشتری از ۳.۶ گرم از این ماده (اورانیوم فلزی) می تواند برای تولید هسته یک بمب اتمی مورد استفاده قرار گیرد.