به گزارش سایت هیل (رسانه نزدیک به کنگره آمریکا)، دولت بایدن یک پیشنهاد روی میز گذاشته است اما ایران تمایل اندکی به بازبرقراری برنامه جامع اقدام مشترک، موسوم به برجام، نشان میدهد. دونالد ترامپ، رییسجمهور پیشین آمریکا از برجام که در سال آخر ریاستجمهوری باراک اوباما به دست آمده بود، خارج شد. سپس دولت بایدن تلاش برای احیای توافق را آغاز کرد اما این مذاکرات در نیمه اسفندماه متوقف شد و اکنون نزدیک چهار ماه است که این مذاکرات پیشرفتی نداشته است.
به گزارش هیل، اینکه ایران به پذیرش پیشنهاد دولت بایدن و متحدان اروپاییاش رغبتی نشان نمیدهد به این معنی است که یکی از اولویتهای سیاست خارجی دولت بایدن در وضعیتی سردرگم بهسر میبرد. باب منندز، رییس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا به هیل گفت: «نسبت به اینکه توافقی در کار باشد خوشبین نیستم. دولت گمان میکند به لحاظ استراتژیک نگهداشتن پیشنهاد روی میز به نفعش است، اما من هیچ راه رو به پیشرفتی نمیبینم.» به گفته منندز، پذیرش توافق جدید یک اجماع قاطع در داخل ساختار سیاسی حکومت ایران است که احیای برجام را دشوار میکند. منندز بر این باور است که در داخل ایران اختلافنظر وجود دارد و راهی رو به جلو در پیش نیست.
سناتور بن کاردین، عضو عالی کمیته روابط خارجی نیز با اشاره به دشوار بودن اینکه طرف ایرانی چه فکر میکند، گفت: «گمان من این است که در این مرحله روشن نیست که ایران توافق میخواهد یا نه. در داخل ایران نوعی اختلافنظر وجود دارد. آمریکا پیشنهاد خودش را روی میز گذاشته و توپ واقعا در زمین ایران است.»
سناتورهایی که در جلسه توجیهی چهارشنبه گذشته در شورای روابط خارجی حضور داشتند میگویند که از نگاه آنها چشمانداز پیشرو ترغیبکننده نیست. برخی دیگر هم میگویند که قرار بود مذاکرات تا پایان فوریه به نتیجه برسد و اگر توافقی حاصل نشد، مذاکرات متوقف شود. گروهی هم بر این باورند که ایران نمیخواهد با غرب بر سر نظارت کامل بر برنامههای هستهایاش همکاری کند.
ایران تعدادی از دوربینهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را خاموش کرده است و آژانس در آخرین گزارش خود برای چندمین بار از بیپاسخ ماندن پرسشها و ابهامهای باقیمانده درباره فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی انتقاد کرده است. قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز با تمرکز بر همین نگرانیها صادر شد. هیل به نقل از یک سناتور آمریکایی مینویسد که ایران درخواست غیرمنطقی دارد و خواستار حذف نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی است. در عین حال به گونهای روی این درخواست پافشار دارد که احتمال توافق بدون حل مساله سپاه اندک است. دنیل پلتکا، تحلیلگر سیاست خارجی بر این باور است که «قرار گرفتن توپ در زمین ایران خود یک مشکل است.» او میگوید، دولت بدون اینکه موفقیتی داشته باشد، امتیازهای زیادی به ایران ارایه داده است. پلتکا به حجم صادرات نفتی ایران و همکاری با چین و روسیه اشاره میکند و میگوید که تهران نشانهای مبنی بر تغییر مسیر ارسال نمیکند.
جزئیات پیشنهاد ایران به آمریکا
نشریه اینترنتی میدلایست آی نوشت: ایران اخیرا پیشنهادی به ایالات متحده در ارتباط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با هدف احیای توافق اتمی برجام داده که بر اساس آن درخواست حذف سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی آمریکا را کنار گذاشته است.میدلایست آی میگوید ایران در برابر کنار گذاشتن این خواسته، به آمریکا پیشنهاد داده که تحریمهای اعمال شده توسط علیه قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا بازوی اقتصادی سپاه و چند نهاد دیگر برداشته شود.میدلایست آی به نقل از یک منبع دیگر خود گفته است که ایالات متحده هنوز به این پیشنهاد که یک راه حل راه میانی توصیف شده پاسخ نداده است. با این حال بر اساس نوشته این نشریه اظهارات مقامات آمریکایی نشان میدهد که ایالات متحده موافق پیشنهاد جدید نیست. ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه گفته بود تهران باید تصمیم بگیرد که موضوعاتی را که خارج از برجام هستند کنار بگذارد. میدلایست آی میگوید او گفت: «ما معتقدیم که اگر ایران این تصمیم سیاسی را اتخاذ کند، در موقعیتی قرار خواهیم گرفت که بتوانیم به سرعت به به طور متقابل به پایبندی به برجام بازگردیم.»
ایران ممکن است تنگه هرمز را ببند
وزیر امور خارجه پیشین آمریکا، بار دیگر به انتقاد از سیاست دولت جو بایدن در قبال توافق هستهای پرداخت و گفت: مایک پمپئو، گفت که بایدن با تلاش برای رسیدن به توافقی با ایران، ثباتی را که در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ در خاورمیانه ایجاد شده بود، بر هم زده است.وی گفت: رفتن به سراغ توافق هستهای «احمقانه» باعث بالاتر رفتن قیمت انرژی و «بدتر شدن وضع زندگی آمریکاییان» شده است.به ادعای پمپئو، در حالی که دولت بایدن امیدوار است بتواند ایران را راضی نگه دارد، امکان این وجود دارد که ایران تنگه هرمز را ببندد و این کار موجب بالاتر رفتن قیمت انرژی شود.وزیر امور خارجه دولت دونالد ترامپ که با در پیش گرفتن سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران، به طور یکجانبه از توافق هستهای خارج شد و علاوه بر بازگردانی تحریمهای پیشین، تحریمهای جدیدی هم علیه ایران اعمال کرد، در بخش دیگری از این گفتگو مدعی شد، تلاشهای دولت بایدن برای بازگشت به توافق هستهای همچنین ممکن است بر روابط آمریکا و دیگر کشورها در منطقه اثر بگذارد.