یائیر لاپید مدعی شد: دلایلی داریم که نشان میدهد تلاشهای ما موفق بوده است.وی پیش از این با اشاره به گفتوگوی اخیر خود با رئیسجمهور آمریکا گفت: همانطور که با رئیسجمهور بایدن توافق کردیم، آزادی عمل کاملی برای ممانعت از احتمال بدل شدن ایران به یک تهدید هستهای، خواهیم داشت.نخست وزیراسراییل گفت: هنوز زود است که بگوییم آیا در متوقف کردن توافق هستهای موفق بودهایم یا نه اما اسرائیل برای هر تهدید یا سناریویی آماده است.فرانسه، آلمان و انگلیس(تروئیکای اروپا)در بیانیهای از خواسته ایران در مذاکرات احیای توافق هستهای مبنی بر این که آژانس بینالمللی انرژی اتمی تحقیقاتش را درباره ذرات اورانیوم یافتشده در سه سایت هستهای به پایان برساند، ابراز نارضایتی کرده و مدعی شدند، این خواسته مذاکرات را به خطر میاندازد.
مسیر جدید مذاکرات هستهای ؛
۴ شرط و خط قرمز ایران
بیانیه سه کشور اروپایی در بحبوحه مذاکرات هستهای واکنشهای بسیاری داشته است. در غرب رسانهها به فضاسازی علیه ایران پرداختند و مدعی شدند که عامل توقف و حتی شکست احتمالی ایران است. سخنگوی وزارت خارجه اما این بیانیه را محکوم کرده و نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز آن را «بسیار بیموقع» دانسته است. این در حالی است که نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پیش است و پیشبینی میشود در این نشست نیز موضوع پرونده هستهای ایران یکی از محورها باشد.با این همه برخی تحلیلگران پیشبینی کرده بودند که اروپاییها به دلیل در پیش بودن زمستان و کمبود گاز برای مقابله با بحران انرژی به دنبال استفاده از ظرفیت ایران هستند و رسیدن به این ظرفیت نیازمند احیای توافق هستهای است. حال سئوال اینجاست که این بیانیه چرا در شرایط کنونی علیه ایران صادر شده است؟ آیا مذاکرات هستهای در مسیر شکست قرار دارد؟
ابوالقاسم دلفی، کارشناس مسائل بینالملل و سفیر پیشین ایران میگوید: برای اینکه درباره این بیانیه صحبت کنیم باید به پیشینه آن توجه داشت. سه کشور اروپایی دهههاست که با ایران در حال مذاکره بر سر پرونده هستهای هستند و در میان آنها این موضوع نزد فرانسویها اهمیت بسیاری دارد. آنها همواره تلاش کردند که در مامویتهای خود این موضع را تبلیغ کنند که مخالف ورود کشورها به حوزه اتمی هستند و در این زمینه تلاش میکنند. بنابراین ابتدا باید این پیشینه را مورد نظر قرار داد. حدود یک ماه و نیم قبل اروپاییها پس از چند ماه وقفه در مذاکرات با دولت سیزدهم مجموعهای تهیه کردند برای اینکه مذاکرات مجدد به جریان بیفتد. آقای بورل اعلام کرد که این مجموعه در اختیار دو طرف قرار میگیرد. ایران و آمریکا پاسخهای خود را به این متن پیشنهادی دادند. نکتهای که قابل توجه بود روش برخورد با متن بود که خلاف روند مذاکرات بود چرا که ما باید قبل از متن پیشنهادی بورل ملاحظات خود را به او منتقل میکردیم. باید تاکید میکردیم که اگر قرار است متنی تهیه شود باید ملاحظات ایران در آن رعایت شود.
اینکه متن به ما داده شود و سپس ما آن را اصلاح کنیم روندی جدید بود. اکنون نیز در این روند در نهایت آنها شکست مذاکرات را به گردن ما انداختند، بنابراین میشد قبل از دریافت متن پیشنهادی ملاحظات ایران به اروپاییها منتقل میشد از جمله چهار شرطی که ما داشتیم. هر چند که این متن منتشر نشده و اسناد محرمانه محسوب میشود ولی از فحوای کلام دولتمردان ما مواردی روشن شد که چهار شرط خطوط قرمز ایران بوده که آقای رئیسجمهور اعلام کردند. از جمله رفع کامل تحریمها، راستیآزمایی، تضمین و از دستور خارج شدن پرونده چند مکانی که آژانس روی آنها حساس شده است. بنابراین اگر این چهار شرط را پیش از این به اتحادیه اروپا به عنوان واسطه انتقال میدادیم فضای امروز علیه ما ایجاد نمیشد چراکه اکنون در رسانههای غربی به شدت علیه ایران فضاسازی شده و مدعی هستند که ایران خواهان به نتیجه رسیدن مذاکرات نیست و میخواهد با مذاکره برای اقدامات پنهان خود زمان بخرد. این اتهام امروز علیه ما در رسانههای بینالمللی به ویژه پس از بیانیه اروپاییها مطرح شده است.این در حالی است که اصول مواضع ما طبق اعلام وزیر خارجه و سخنگو دستیابی به توافق پایدار و در راستای منافع ملی است و نباید اجازه دهیم که چنین فضایی علیه ما ایجاد شود و باید این فضا را مدیریت کنیم.رحمان قهرمانپور،کارشناس ارشد در مسایل بینالملل نیز معتقد است: سرنوشت مذاکرات را میتوان در قالب دو دیدگاه تحلیل کرد. نخست آنکه آمریکا و اروپا دنبال اخذ امتیازات بیشتر یا منصرف کردن ایران از پیشنهاداتش به ویژه در حوزه اخذ تضمین هستند. دیدگاه دوم نیز بر این باور است که بایدن در آستانه انتخابات میاندورهای کنگره توان ریسک کردن ندارد و احساس میکند اگر وارد توافق با ایران شود، حزب دموکرات قادر نخواهد بود که کمپین انتخاباتی قوی داشته باشد.وی افزود: در هفتههای اخیر تحقیقاتی که افبیآی از ویلای ترامپ انجام داد، فشاری را بر جمهوری خواهان وارد کرد و نتیجه نظرسنجیها نیز نشان میدهد افکارعمومی از این اقدام ترامپ ناراضی هستند. دموکراتها معتقدند ماجرای کشف اسناد در ویلای ترامپ کمک میکند تا آنها قدری موقعیت خودشان را در انتخابات کنگره تقویت کنند، لذا اگر در چنین شرایطی با ایران توافق کنند این برتری کنونی را از دست میدهند و در مقابل جمهوری خواهان و ترامپیستها این فرصت را پیدا میکنند که به دولت بایدن و حزب دموکرات حمله بکنند بنابراین دولت بایدن میخواهد توافق را به بعد از انتخابات کنگره آمریکا موکول کند. این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی بیان کرد: البته نشانههایی امروز وجود دارد که براساس آنها هر دو تحلیل میتوانند درست باشند. باید منتظر ماند و دید موکول کردن زمان توافق به بعد از انتخابات کنگره قطعی است یا امکان دارد شرایط به گونهای باشد که دولت بایدن بتواند فضای داخلی لازم را برای مهار جمهوری خواهان فراهم کند تا زمینه برای توافق پیش از انتخابات کنگره مهیا شود.