به اعتقاد فعالان بازار، روند افزایشی جدید ناشی از کمرنگ شدن سیگنالهای مثبت درباره آینده نشستهای هستهای وین رخ داده است. چشمانداز تیره برجام از جمله عواملی است که برای سومینبار در دولت ابراهیم رئیسی، به افزایش تاریخی نرخ دلار منجر شد.تجارتنیوز هم افزایش قیمت دلار در بازارهای همسایه، بالا رفتن نرخ حواله درهم و افزایش شاخصهای پولی و تورم در ماههای اخیر را سه عامل دیگر افزایش نرخ دلار در این روزها برشمرد.انتشار خبر آزادسازی داراییهای ارزی بلوکهشده ایران در کشورهای خارجی که البته آمریکا آن را تکذیب کرد، نیز نتوانست در کاهش نرخ دلار در بازارهای ایران تاثیر مثبتی بگذارد.
با ۷میلیارد دلار چه میتوان کرد؟
با داغ شدن گمانهزنیها درباره آزادسازی منابع بلوکه شده ایران، این سئوال مطرح میشود که این دلارهای آزاد شده چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارند؟
در ماههای اخیر چندین بار خبرهایی از آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر منتشر شده است. روز یکشنبه نیز زمزمههایی از آزادسازی ۷میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره جنوبی به گوشرسید.
طبق این اخبار، در هفتههای اخیر و با وساطت یکی از کشورهای منطقه، مذاکرات فشردهای پیرامون آزادسازی همزمان زندانیان ایران و آمریکا انجام و میلیاردها دلار از منابع ارزی مسدود شده ایران در شرف آزادسازی است. با این حال مقامات آمریکایی در واکنش به این خبر، ادعای آزادسازی منابع را رد کردند.پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی وضعیت کنونی اقتصاد ایران را بررسی کرد و گفت: در یک سال گذشته، عدمالنفع یک میلیون بشکه نفت ایران معادل ۱,۱۰۰دلار بوده است. از طرف دیگر در حال حاضر کسب و کارهای مجازی در هر ساعت یک میلیون و ۵۰۰هزار دلار ضربه میخورند. به علاوه خلق نقدینگی در اقتصاد ایران در هر ثانیه به ۴۵ تا ۵۰میلیون تومان رسیده است. اینگونه نیست که این منابع تاثیری نداشته باشند و حتما توان دولت در خصوص برآورده کردن تقاضای ارز را افرایش میدهد؛ اما در اقتصادی که هر ثانیه چنین ضربههایی میخورد، با منابع بلوکه شده هفت میلیارد دلاری چه میتوان کرد؟ همچنین نوع آزادسازی این دلارهای بلوکه شده نیز اهمیت دارد. آیا ایران میتواند با این منابع به طور مستقیم چیزی بخرد یا مجبور است از آن کشور در حوزه کشاورزی و دارویی استفاده کند؟مولوی در پاسخ به این سئوال که با فرض آزادسازی کل منابع بلوکه شده، اولویتهای دولت برای استفاده از این منابع باید چگونه باشد، گفت: مشخص نیست که کل منابع ارزی بلوکه شده چه میزان است که بتوان برای آن تصمیمگیری کرد اما این مبلغ هر چقدر هم باشد، یک ریال از آن هم نباید در عوامل جاری مصرف شود و همه آن باید در زیرساختهای کشور سرمایهگذاری شود.
آمار مربوط به سال ۲۰۲۰ هم نشان میدهد که ایران در چین ۲۰ میلیارد دلار و در کره جنوبی هفت میلیارد دلار دارایی مسدودشده دارد. عراق، ژاپن و لوکزامبورگ سه کشور دیگری هستند که برخی داراییهای دلاری ایران آنجا بلوکه شده است. در حال حاضر، گزارشها از بازار ارز نشان میدهد که از سرعت روند افزایشی نرخ ارز کاسته شده و حجم معاملات بازار نیز کاهش یافته است. سایت خبرآنلاین به نقل از برخی معاملهگران نوشت که «تداوم ماندگاری دلار در این محدوده قیمتی میتواند به افزایش تقاضا در بازار ارز منجر شود». تحلیلگران معتقدند که در صورت تثبیت دلار بالای کانال ۳۳ هزار تومان، رشد قیمت به سمت کانال ۳۴ هزار تومان نیز محتمل است. بر اساس نتایج برخی تحقیقات مراکز پولی و مالی و پژوهشی در ایران، ممکن است تا پایان سال ۱۴۰۱ شمسی نرخ دلار به ۴۰ هزار تومان هم برسد.