عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهوازدرباره افزایش مهاجرت از ایران گفت: بنده امروز دیگر از واژه فرار مغزها استفاده نمیکنم چرا که ما امروز با تلاش صاحبان حرف و مشاغل روبرو هستیم که قصد مهاجرت از ایران را دارند.
مرتضی افقه افزود: امروز اهل فن و صاحبان حرفه و... در حال مهاجرت از ایران هستند و همین امر نشان میدهد سیاستهای ما تا چه اندازه برای جذب نیروها و جوانانمان اشتباه بوده است. بخش قابل ملاحظهای از این تصویر، ناشی از ابهام در آینده اقتصادی کشور است، بحث دیگر هم فشار فرهنگی و اجتماعی دولت جدید بر مردم است. شاید صاحبان شرکتها عمدتا با دلیل اقتصادی از ایران مهاجرت کنند، اما باید بپذیریم بخش قابل توجهی از نخبگان و جوانان، به دلیل فشار و تنگنظری مهاجرت میکنند. اقتصاد عرصه جدید قدرت است و کشورهایی که حرفی برای گفتن دارند، قدرت اقتصادی لازم را باید داشته باشند در چنین فضایی چطور میتوان انتظار داشت که ایران بدون وجود اهل فن، صاحبان حرفه، نخبگان و... به توسعه دست یابد. افقه به ایدهی مهم دولتها برای عبور از نفت و دستیابی به اقتصاد بدون وابستگی به نفت اشاره کرد و گفت: چه چیزی قرار است جایگزین نفت شود، وقتی نیروهای انسانی به درستی حفظ نشوند، طبیعی است وابستگی ما به نفت نه تنها کاهش نمییابد بلکه دستخوش افزایش نیز خواهد شد و این خطر بزرگی برای آینده ایران است.به گفته وی بدون حضور نیروی انسانی نمیتوان از نفت عبور کرد و متاسفانه سیاستهای اقتصادی و سیاسی ما مبتنی بر حفظ نیروی انسانی نیست.در این وضعیت حتی رفع تحریم کمکی به اقتصاد ایران نمیکند، چرا که ایران قادر نسبت خود را در جاده توسعه نگه دارد. وی با اشاره به روشهایی نظیر افزایش میزان وثیقه برای خروج دانشجویان پزشکی گفت: این روشها مضحک است. در دورهای که در خارج از کشور تحصیل میکردم، بسیاری وثایق را با درآمدی که در خارج داشتند، آزاد کردند.این روش سادهلوحانه است که فکر کنند با افزایش وثیقه میتوان جلوی مهاجرت نخبگان را گرفت. وقتی افرادی تصمیم میگیرند کشورشان را با همه تعلقات ترک کنند، به معنی آن است که واقعا دیگر امکان ادامه زندگی به لحاظ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را ندارند. نه فقط این وثایق که وثایقی بالاتر از این بازدارنده نیست و باید ریشههای خروج و مهاجرت برطرف شود چرا که زیان ناشی از خروج نیروهای انسانی بسیار بالاتر از تحریمهاست و باید این مهم را سیاستگذار درک کند.
مهدی پازوکی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز درباره ریشههای افزایش مهاجرت گفت: شاهد هستیم حتی کسانی که در حال فعالیت هستند و شغل دارند نیز نمیتوانند از پس تامین هزینههایشان برآیند.کاش سیاستگذار به درستی به ما پاسخ بدهد و بگوید چرا نخبگان مهاجرت میکنند؟ اگر از من به عنوان معلم اقتصاد این سئوال را بپرسید شما را به آمار بیکاری ارجاع میدهم. آماری که با توجه به سیاستهای اشتباه دولتی در حال افزایش است.تصمیم سال گذشته وزیر سابق کار در خصوص حداقل حقوق، یکی از مهمترین اقداماتی بود که بیکاری را تشدید کرد. مگر دولت نمیگوید طرفدار عدالت هستم؟ یکی از ناعادلانهترین تصمیمات در همین دولت گرفته شده است. دو کارمند بازنشسته در یک سازمان وجود دارند. یکی بیمه تامین اجتماعی است، به همین دلیل ۷ درصد از حقوقش کسر میشود و دیگری که استخدام رسمی است با کسر ۱۱درصد حقوقش روبروست.از سوی دیگر حقوق کسی که بیمه تامین اجتماعی است ۳۸ درصد به اضافه ۵۵۰ هزار تومان زیاد شده و حقوق آن که استخدام بوده، ۱۰درصد افزایش حقوق دارد. این درک درستی از اقتصاد نیست.وی گفت: همه حرف ما این بود که دولت محترم فضایی را برای بازگشت ایرانیان خارج از کشور مهیا کند نه اینکه سیاستها به گونهای باشد که افراد داخل ایران نیز میل به مهاجرت داشته باشند.