از قدیم گفته اند هنر نزد ایرانیان است و بس و خوشنویسی و خطاطی یکی از همین هنرهاست. با ظهور فناوری نوین به ویژه رایانه و دیجیتالی شدن همه چیز و نرم افزارهای واژه پرداز، هنر خطاطی و خوشنویسی نیز دچار تحول و دگرگونی شد. این تحول از یک سو موجب تکامل هنر خوشنویسی و خطاطی و ظهور گونه ای جدید به نام تایپوگرافی شد و از سوی دیگر روح لطیف این هنر ملی ایرانی را خراشید. مراسم بزرگداشت قیصر امین پور در کتابخانه شهید رجایی اهواز در یک شب پاییزی آبان ماه ۱۴۰۱ فرصت خوبی بود تا گپی با «رضا زدوار» استاد ممتاز خوشنویسی و خطاطی خوزستان و عضو شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران بزنیم و از حال روز خوشنویسی در خوزستان بپرسیم.
هنر خوشنویسی و خطاطی ایران الان با چه چالشی مواجه است؟
در وضعیت کنونی، عدم توجه متولیان فرهنگ و هنر برای ارائه آثار هنری در خارج از کشور بزرگترین چالش و از طرفی عدم توجه متولیان آموزش و پرورش به اشاعه هنر قدسی خوشنویسی به ویژه خط زیبای نستعلیق فارسی در مدارس دچار چالش است. اکنون آموزش و پرورش به کلی هیچ توجهی به آموزش خط نستعلیق و خط فارسی ایرانی ندارد و از آن طرف متولیان فرهنگ آن را در نمایشگاه‌ها و برنامه‌ها نمی‌توانند ارائه دهند و این کار باعث می‌شود خوشنویسان کمتر بتوانند کاری ارائه دهند.
آیا هنر خوشنویسی ایرانی توانسته با گذشت زمان خودش را با تحولات زمانه تطبیق دهد؟
بله. ما در دهه‌های اخیر می‌بینیم که خوشنویسی توانسته خودش را با هنر موسیقی، شعر و شاعری و معماری و گرافیک و محیط شهری و زیباسازی و نقاشیخط تطبیق دهد و در دل جوامع و محیط‌ها، نمایشگاه‌ها و فرهنگسراها و حراجی‌های دنیا هنر خوشنویسی توانسته خودش را معرفی کرده، ولی سهمش کم بوده اگر حمایت بیشتری از خوشنویسی بشود در اکسپوها می‌تواند بیشتر خودش را نشان دهد.
چه چشم اندازی برای هنر خوشنویسی و خطاطی با توجه به تحولات به ویژه در عرصه فناوری متصور هستید؟
ما یک تهدید بسیار شدید پیش رو داریم که اگر آن را مدیریت و به فرصت تبدیل نکنیم به شدت ضربه خواهیم خورد.
و آن تهدید چیست؟
الان همه بچه‌ها و هرکس را که نگاه کنید سرش در گوشی است و همه در فضای مجازی هستند. این فضای مجازی را باید بتوانیم مدیریت کنیم. انسان اگر به نوشتن نپردازد آلزایمر می‌گیرد. اگر دست انسان حرکت نداشته باشد مشکلات حرکتی پیدا می‌کند. اگر انسان به سمت خط آمد خطش خوب می‌شود. خطش خوب باشد ذهنش خوب می‌شود. تخیلش، شعرش، رفتارش و گفتارش خوب می‌شود. اینها مسائل بسیار مهمی‌هستند که در پی خطاطی و خوشنویسی پیش می‌آید. این است که اگر فضای مجازی را مدیریت نکنیم تهدید بسیار شدیدی وجود دارد که اگر به فرصت تبدیل نشود ضربه شدیدی در آینده خواهیم خورد و شاید بتوان گفت در آینده نه چندان دور. بسیاری از خط و خوشنویسی به دور باشند.
چرا هنر خوشنویسی و خطاطی ایران نتوانسته به یک زبان جهانی دست پیدا کند و جهانی شود؟ چه موانعی پیش روی آن بوده؟
نوع و شیوه‌های ارائه بسیار مهم و اثرگذار است. ما اصلا هیچ برنامه و متولیان برای ارائه آثار هنر خوشنویسی و خطاطی به دنیا نداشتیم. در بسیاری از فیلم‌هایی که نشان داده می‌شود پلان‌هایی وجود دارد که مثلا در سینمای‌هالیوود خط چینی در یک کادر نشان داده می‌شود ولی از خطوط ما در آنجا خبری نیست. چرا؟ چون خطوط ایرانی به جهان و جهانیان معرفی نشده و کسی آنها را نبرده به دنیا ارائه دهد. خط ایرانی از خط کره ای و چینی خیلی زیباتر است. خط فارسی زیباترین خط دنیاست. اما ما نتوانستیم آن را به دنیا ارائه دهیم و به دنیا معرفی نکردیم. اگر کسانی باشند که آن را ببرند و به دنیا معرفی کنند می‌توانیم در این بخش به موفقیت‌هایی دست یابیم.
در حوزه آموزش خوشنویسی و خطاطی چه کمبودهایی داریم؟
بزرگترین مشکل در حوزه آموزش خوشنویسی و خطاطی به ویژه در اهواز این است که ما فضای کافی برای آموزش خوشنویسی نداریم. اکنون با یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت داریم در یک اتاق شش در چهار با ده نفر شاگرد تدریس می‌کنیم. اگر سرانه فضای آموزشی اهواز را با یک میلیون و پانصد هزار نفر جمعیت تقسیم کنیم با آن اتاق شش در چهار به هر نفر یک اپسیلون هم فضا نمی‌رسد!