فریادها از فرونشست زمین و میدان بدون متولی این بحران زیست محیطی حالا به منطقه تاریخی نقش رستم به عنوان یکی از نفیس ترین آثار تاریخی و تمدنی کشور رسیده است و دیر نیست که تاریخ باستانی این سرزمین را در خود فرو بکشد. آذر ۱۴۰۰ بود که دکتر علی بیت‌اللهی، رئیس بخش ریسک و مخاطرات مرکز تحقیقات راه و شهرسازی وقت، در صفحه شخصی خود، عکس‌هایی از ترک‌های ایجاد شده در بخش‌هایی از بنای تخت جمشید و نقش رستم منتشر کرد و نوشت: «آیا کشت برنج و محصولات آب‌بر در کنار ارزشمندترین آثار تاریخی ایران درسته؟» حالا دو سال پس از آن ماجرا، دکتر مریم دهقانی، عضو هیئت علمی‌دانشگاه شیراز گفته است: لبه فرونشست در منطقه تاریخی نقش رستم واقع شده که پهنای این شکاف به حدود نیم متر تا ۷۰ سانتی متر رسیده است. این شکاف‌ها به فاصله ۱۰تا ۱۵متری منطقه باستانی نقش رستم ایجاد شده است که هر سال با این که با شن و ماسه پر می‌شوند، اما دوباره سر باز می‌کنند. در این میان دکتر علی بیت اللهی که اکنون به عنوان رئیس بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مسئولیت دارد و اغلب مطالعات و بررسی‌هایش درباره چالش‌های فرونشست زمین در کشور است، می‌گوید: هم اکنون ۴۹ درصد جمعیت کشور به ویژه مراکز دارای تراکم جمعیتی (عمدتا دشت‌ها) به دلیل افت سطح آب‌های زیرزمینی با بحران فرونشست زمین مواجه است. بیت اللهی درباره منطقه مرودشت فارس که محوطه‌های تاریخی نقش رستم و تخت جمشید در آن واقع شده است، می‌گوید: این دشت یکی از ۴ منطقه دارای خطر بالای فرونشست در کشور است. حدود ۵۰ سال قبل سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه کمتر از ۲۰ متر بوده است، اما بررسی‌های میدانی و اخیر بنده در دو ماه گذشته از آن منطقه نشان می‌دهد، اکنون سطح آب‌های زیرزمینی در این دشت به ۱۲۰ متر رسیده و این در نوع خود یک فاجعه است. دکتر بیت اللهی درباره روند افت آب‌های زیرزمینی در این منطقه می‌گوید: این اتفاق از اوایل دهه ۷۰ گریبانگیر منطقه شده و همچنان ادامه دارد و وقتی عمق آب طی حدود ۴ دهه ۱۰۰ متر پایین رفته یعنی لایه‌های زمین دچار آسیب جدی و عملا موجب مرگ آبخوان‌ها شده است که امکان احیای آن را می‌گیرد.
بیت اللهی درباره شکاف‌های پای «نقش رستم» می‌گوید: هم اکنون در پای نقش رستم (کتیبه‌های سنگی) با شکاف‌های عمیقی مواجه هستیم و در بخش‌هایی از محوطه تخت جمشید نیز چند رشته شکاف فرونشستی مشاهده کردیم. در این زمینه هم به وزارت میراث فرهنگی طرح‌هایی ارائه کردیم که بتوان از پیشرفت این شکاف‌ها جلوگیری کرد و سرعت آن را کاهش داد. بیت اللهی درباره اینکه، شکاف‌ها چه میزان برای آثار تاریخی تهدید به شمار می‌رود، می‌گوید: این شکاف‌ها به مرور محل نفوذ آب‌های نزولات جوی می‌شود و زیر زمین جریان آب تونل‌هایی را ایجاد می‌کند که به آن «فرسایش تونلی» گفته می‌شود. این تونل‌ها در زیر زمین تونل‌هایی حفر می کند و عملا زیر مستحدثات خالی می‌شود و ممکن است به مرور فرو بریزد. وی علاوه بر راهکار مهم کنترل برداشت‌های بی رویه آب، می‌گوید: باید با استفاده از تمهیدات مهندسی از فرسایش تونلی جلوگیری کرد تا لایه‌های زیرین مستحدثات خالی نشود. این کار به ویژه برای سایت‌های مهم ضرورت دارد که ما نیز پیش از این در دو نقطه دارای خطر، این تمهیدات را اجرا کردیم. دکتر بیت اللهی البته این طور می‌گوید: متاسفانه هنوز توجه کافی به کنترل فرونشست‌ها در محوطه‌های تاریخی وجود ندارد و مهم ترین دلیل آن نیز این است که این خطر هنوز باور نشده است.