بررسی دلایل «کاهش فرزندآوری در ایران» گستره بسیار زیادی دارد اما نتایج پژوهش‌ها عوامل اقتصادی از جمله نابسامانی اقتصادی، نبود درآمد کافی، عدم اطمینان از آینده شغلی و تأمین مالی را به‌عنوان مهمترین موانع اقتصادی فرزندآوری دانسته و در ادامه به اهمیت عوامل فرهنگی و اجتماعی از جمله رشد فردگرایی، عدم آمادگی روحی برای تولد فرزند، جامعه‌پذیری ناقص، مواد آموزشی ضد جمعیتی، تغییرات نقش و جایگاه زنان در جامعه در کاهش فرزندآوری اشاره داشته‌اند.
نرخ باروری تمایل به باروری، سن ازدواج و میانگین سن ازدواج و ازدواج از جمله تعیین کننده‌های جمعیت و روند آن است.تغییرات نگرشی زنان و تغییر جایگاه زنان در جامعه، تحصیلات، تغییرات سبک زندگی و تقویت فردگرایی را از مهمترین عوامل مؤثر بر عدم تمایل جوانان به تشکیل خانواده از مهمترین دلایل كاهش جمعیت می‌دانند. علت بخشی از این امر در ایران با شرایط اقتصادی، تورم، بیکاری و شوک‌های اقتصادی در ارتباط است که در نتیجه آن بخشی از جامعه توان تشکیل خانواده و سامان دادن آن را از دست داده و نمی‌تواند از عهده تأمین مقدمات تشکیل خانواده و مخارج آتی خانواده برآید. به نظر می‌رسد مرتفع کردن مشکلات اقتصادی (اشتغال و رکود اقتصادی) به عنوان مهمترین دلیل عدم تمایل به فرزندآوری، حتی بدون تصویب سیاست‌های تشویقی، منجر به ازدیاد فرزندآوری شود. این پژوهش به ما می‌آموزد که برای افزایش فرزندآوری ترویج و تبلیغ لذت پدر و مادر شدن می‌تواند مفید واقع شود. آنچه مسلم است اینكه جمعیت ایران روبه سالمند شدن حرکت می‌کند و آهنگ دل انگیز جوانی جمعیت تغییر صدا داده و نگرانی در خصوص پیر و فرتوت شدن جمعیت ایران روز به روز بیشتر شده است.