اجرای اصولی طرح تفکیک زبالههای تر و خشک، پسماندهای شیشهای، پلاستیکی و فلزی در مبدا، زمینه را برای بازگرداندن این پسماندها به چرخه بازیافت و استفاده مجدد فراهم میکند، همین طور که در بسیاری از کشورها مدیران شهری با تعبیه چند نوع مخزن زباله، آموزش شهروندان و ایجاد انگیزه در آنها موفق شدهاند زمینه را برای تفکیک از مبدا فراهم کنند. به عقیده برخی کارشناسان، پدیده زبالهگردی تنها یک معضل زیست محیطی نیست و ریشه در معضلات اجتماعی دارد؛ برخی از شهروندان معتاد مجبور هستند غذای مورد نیاز خود را از داخل سطل زباله پیدا کنند، اما باید پذیرفت که تنها معتادان نیستند که غذای خود را در سطلهای زباله جستوجو میکنند، بلکه افرادی نیز در شهر ساکن هستند که نانآور خانواده بوده و به موجب مشقتهای زندگی ناچار هستند به این روش مایحتاج خود را به دست بیاورند.
در این میان حاشیهنشینی نیز از دیگر دلایل گسترش زبالهگردی است، از دلایل حاشیه نشینی بهویژه در شهرهای بزرگ، مهاجرت بیحساب و کتاب از روستاها به شهرها با هدف پیدا کردن شغل و کسب درآمد بیشتر است؛ این افراد به امید به دست آوردن زندگی بهتر به شهرهای بزرگ مهاجرت میکنند و برای تأمین زندگی خود و خانواده دست به هر کاری میزنند تا رزق و روزی خود را به دست بیاورند، لذا گاهی به اجبار و گاهی از سر طمع سود زیاد دست به این کار میزنند؛ هرچند نباید در این موضوع، کار چاقکنهای این حرفه و یا باندهای مخوف جمعآوری و فروش زباله را فراموش کرد. رضا امینی، شهردار اهواز با بیان اینکه در دو دهه گذشته به دلیل تسلط پیمانکاران، نظارت درستی بر عملکرد آنها صورت نمیگرفت و زبالهها به صورت منظم جمعآوری نمیشد، اظهار میکند: در حال حاضر نیز تفکیک نشدن پسماندها از مبدا سبب ایجاد ارزش افزودهای در این حوزه شده است و وجود مخازن زباله در سطح شهر اهواز عوارض زیست محیطی برای شهروندان بههمراه داشته است. وی میافزاید: در حالی که در سایر کلانشهرها مخازن زباله وجود ندارد و شهرداری در ساعت مشخص و بهصورت زوج و فرد نسبت به جمعآوری زباله اقدام میکند، اما در اهواز در تمام ساعات شبانهروز زبالهها جلوی در منازل یا داخل مخازن قرار داده میشود، زیرا تفکیک زباله از مبدا انجام نمیشود افراد زبالهگرد نسبت به جداسازی زبالههای خشک اقدام و مابقی را همانجا رها میکنند و باعث آلودگی محیط میشوند. شهردار اهواز ادامه میدهد: از آنجایی که پسماند خشک دارای ارزش اقتصادی است، توسط افراد غیررسمیجمعآوری میشود و در اماکن غیر رسمیدر اطراف شهر به فروش میرسند، لذا برای رفع این معضل باید طرح تفکیک زباله از مبدا اجرایی شود بدین صورت که با مجهز کردن ماشینآلات سازمان مدیریت پسماند و همچنین استفاده شهروندان از اپلیکیشن، هماهنگی لازم با شهرداری انجام شود و در یک ساعت تعیین شده مجریان طرح نسبت به دریافت زباله خشک شهروندان اقدام کنند. در همین رابطه احمد سراج، رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامیشهر اهواز میگوید: حدود سه هزار زبالهگرد و ۱۲۰ انبار ضایعاتی غیرمجاز در اهواز وجود دارد که خطرهای بهداشتی و امنیتی برای شهروندان دارد، همچنین گزارشهایی مبنی بر اینکه تجهیزات شهری توسط انبارهای غیررسمیخریداری میشود، وجود دارد که به نوعی سرقت اموال عمومیرا سرعت بخشیده است. وی با بیان اینکه کلانشهر اهواز بیش از این کشش ناملایماتدر حوزه بهداشت و امنیت را از سوی انبارهای ضایعاتی غیررسمیندارد، میافزاید: فعالیت موتورسیکلتهایی که گاهی بدون پلاک است و توسط انبارها در اختیار افراد زبالهگرد قرار میگیرد، ممکن است تصادفات و حوادث جبرانناپذیری را رقم بزند، اما اینکه چگونه این موتورسیکلتهای بدون پلاک در شهر تردد میکنند، جای تعجب دارد. عضو شورای اسلامیشهر اهواز در خصوص علت رشد قارچگونه زبالهگردها در شهر اهواز، تصریح میکند: تفکیک زباله در این شهر انجام نمیشود، در حالی که این زبالهها ارزشمند است و بازیافت آن نیز ارزش ریالی و تولیدی بالایی دارد از این رو تفکیک زباله از مبدا میتواند راه حل مؤثری برای رفع این معضل باشد.
آرش در، مدیر منطقه پنج شهرداری اهواز نیز با اشاره به وجود انبارهای ضایعاتی در بعضی از نقاط شهر، اظهار میکند: در مجموع نزدیک به ۷۰ انبار ضایعاتی در سطح مناطق پنج و شش شهرداری وجود دارد که نامهنگاری و اخطارهای لازم به آنها داده شده است و در صدد دریافت دستور دادستان اهواز برای انجام اقدام لازم در این خصوص هستیم. وی میافزاید: برای برخورد با این موارد با توجه به شرایط اقتصادی موجود، مشکلاتی مانند اشتغال و هجمههای اجتماعی وجود دارد که برای اقدام مناسب و حساب شده منتظر مجوز دادستان هستیم.