یک استاد دانشگاه شهید چمران اهواز درباره بودجه سال ۱۴۰۲ و مساله نفتی یا مالیاتی بودن بودجه گفت: در ابتدا باید نکتهای را بگویم و آن این است که نمیتوان بودجه سال ۱۴۰۲ را بودجه غیرنفتی یا بودجه مالیاتی دانست چرا که بخش قابل توجهی از فعالیتهای اقتصادی کشور همچنان وابسته به صادرات نفت و درآمدهای نفتی کشور است و بنابراین باید گفت این بخش اگر دچار افت شود در نتیجه مالیاتی هم از سوی مودیان نمیتواند پرداخت شود.
دکتر مرتضی افقه افزود: حتی اگر به ظاهر بخواهند نشان بدهند که ۳۰درصد فقط وابستگی نفتی است و الباقی بودجه بر اساس مالیات و اوراق است، باز هم مالیات نیز وابسته به درآمدهای نفتی است و بنابراین بودجه نیز غیرمستقیم همچنان به درآمدهای نفتی وابسته است، به همین دلیل نیز چون درآمد نفتی نیست، این میزان درآمد مالیاتی که در بودجه سال ۱۴۰۲ پیش بینی شده، قابل تحقق نیست چرا که تولید ملی کاهش پیدا کرده و مالیات نیز تابعهای از تولید ملی است. دولت پیش از این ادعا کرده بود که سفره مردم را به تحریم وصل نخواهد کرد، اما عملا از دو طریق سفره مردم را تنگتر کرده است، اول اینکه حقوق و دستمزدها را متناسب با نرخ تورم افزایش نداده است چرا که در حالی حقوقها را در بودجه سال ۱۴۰۲ تنها ۲۰درصد افزایش داده است که تورم حدود ۴۵درصد است و این یعنی عملا سفره مردم تنگتر خواهد شد.مورد دوم همین افزایش مالیاتهاست که مستقیم بر روی سفره مردم اثر میگذارد، با توجه به اینکه دولت توان گرفتن مالیات از فعالیتهایی همچون دلالی و شغلهای غیر مولد را ندارد، اما به راحتی میتواند بر فعالیتهای مولد چه در بخش تولید و چه خدمات فشار وارد کند و مالیاتها را افزایش دهد، پس به همین بخشها فشار بیشتر مالیاتی را وارد میکند. در این حالت حتی اگر مالیاتی نیز بگیرد به این معنی است که سفره شهروندان را بیش از پیش کوچکتر خواهد کرد؛ بنابراین بعید میدانم دولت حتی بتواند در تحقق میزان مالیاتی در بودجه ۱۴۰۲ نیز موفق شود چرا که مردم درآمدی ندارند که حتی اگر با فشار بخواهد این مالیاتها را اعمال کند، نتیجه آن میشود فقیرتر شدن مردم. افقه با اشاره به مساله مالیات دستمزدبگیران نیز میگوید: دولت در غیاب درآمدهای نفتی و از دست رفتن فرصتهای مذاکره و توافق و رسیدن به نتیجه برای احیای برجام، فرصت را نیز از دست داده و در نتیجه برخلاف وعدهای که داده بود نتوانسته هیچ جایگزین پایداری برای درآمدهای نفتی پیدا کند و از این طریق متاسفانه فشار به مردم را از طریق فشار مالیات بیشتر میکند. در نتیجه با اعمال این مالیات بندی حتی بر دستمزد حداقلی بگیران هم فشار به سفره شهروندان بیشتر شده و باعث میشود در نهایت شهروندان زیر خط فقر نیز افزایش پیدا کند و در سال آینده اگر همین روند ادامه پیدا کند و مشکل تحریمها حل نشود حتما فقر بیشتر و فشار اقتصادی مضاعف به مردم تحمیل میشود و این روند قطعا تبعات اجتماعی و سیاسی جدی در پی خواهد داشت.
وی درباره انبساطی بودن بودجه نیز اظهار میکند: بودجه سال ۱۴۰۲ به صورت اسمی انبساطی است و حدود ۴۵ درصد افزایش بودجه وجود دارد، اما باید توجه کنید که دولت فقط هزینههای خود را افزایش داده و در واقع فقط بودجه و هزینههای واحدهای زیرمجموعه دولت افزایش پیدا کرده است، اما مثلا حقوق کارکنان خودش را تنها ۲۰ درصد مشمول آن هم در شرایط تورم ۴۵ درصد افزایش داده است. در واقع هزینه دستگاههای زیرمجموعه خود را تقریبا معادل نرخ تورم بالا برده است، اما حقوق و دستمزد را نصف نرخ تورم افزایش داده است، بنابراین به صورت اسمی، بودجه انبساطی است.