علی باقری کنی، در مصاحبه با نشریه انگلیسی ایندیپندنت لغو تمامی تحریمها علیه ایران را شرط لازم برای موفقیت مذاکرات هستهای در وین دانست. این دیپلمات کشورمان گفت: «اولین مذاکره دولت جدید ایران در روزهای آتی برگزار خواهد شد و اگر آمریکا با یک سری شرایط موافقت نکند، با شکست مواجه خواهیم شد. هدف مذاکرات در اصل این است که دولت بایدن به توافقی بپیوندند که دولت ترامپ یکجانبه از آن خارج شد. البته هرگونه پیشرفتی در این راستا باید همراه با لغو تمامی تحریمها باشد و این تضمین ارائه شود که دولتهای بعدی در آمریکا مانند ترامپ یکجانبه از این توافق خارج نشوند.» علی باقری کنی در ادامه افزود: «متأسفانه سیاستِ شکست خورده فشار حداکثری علیه ایران از دولت دونالد ترامپ آغاز شد و همچنان در دولت بایدن ادامه دارد. بایدن برای خروج از سردرگمی سیاسی باید تمامی تحریمها را لغو کند.»در بخش دیگر این مصاحبه نماینده کشورمان به تحولات منطقه اشاره کرد و گفت: «فرار آمریکا از افغانستان بار دیگر نشان داد که این کشور شریک قابل اتکایی برای هیچ کشوری نیست، اما ما در تعامل با کشورهای منطقه هستیم.» علی باقری کنی در ادامه به لزوم آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران از سوی انگلیس اشاره کرد و گفت: «اروپاییها باید عدم پیروی خود از تعهداتشان ذیل برجام را با گامهایی عملی جبران کنند. موضعگیری ما در قبال دیگر کشورها بر اساس منافع تعیین میشود و به روابط آنها با آمریکا کار نداریم. کشورهایی که برسر میز مذاکرات حضور دارند باید قادر باشند مستقل عمل کنند.»
دور هفتم مذاکرات احیای برجام در وین ۸ آذر ماه برگزار میشود. ایران با شروط تازه و تیم مذاکره کننده جدیدی به وین میرود. دو شرط مهم ایران این است: همه تحریمها لغو شود و اینکه آمریکا تضمین دهد از برجام خارج نمیشود. شروطی که کار را برای رسیدن به توافق دشوار میکند. رهبری تیم مذاکرهکننده ایران را علی باقری بر عهده دارد که در زمان ریاست سعید جلیلی بر شورای عالی امنیت ملی معاون او بود. باقری در سالهای اخیر از منتقدان جدی برجام بوده است.
کمبود وقت دلیل عدم توافق با آژانس
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت که سازمانهای بینالمللی تحت نفوذ قدرتهای بزرگ هستند و رفتار نامناسب آژانس با ایران واقعیتی است که در این مورد بارها تذکر دادهایم. بهروز کمالوندی با اشاره به ابعاد حضور مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران، اظهار کرد: قدرتهای جهانی، بخشی از صنعت هستهای صلحآمیز ایران را سیاسی کردهاند، اما ایران به دنبال صنعت هستهای صلحآمیز است و تمام تعهدات خود را در چهار چوب پادمانی انجام داده است.وی افزود: باید برای احقاق حقوق ایران تلاش و از مخدوش کردن چهره کشورمان جلوگیری کنیم که در گفتگوی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تهران با وزیر امور خارجه به همه این نکات تأکید شد.کمالوندی با بیان اینکه تمام تولیدات هسته ای ایران در چهار چوب قانون است و عدهای درصدد متهم کردن ایران هستند، گفت: رسانههای داخلی برای خنثی کردن توطئه آنها باید هوشیار باشند.سخنگوی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: ایران خواستههایی داشت که در مذاکره با مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی مطرح شد، پیشرفتهای خوبی نیز در مذاکرات داشتیم، اما با توجه به کمبود وقت نتوانستیم همه مسائل را به انتها برسانیم و جمعبندی نهایی داشته باشیم.
بیانیه اروپا در نشست شورای حکام درباره ایران
سه قدرت اروپایی دخیل در برجام در بیانیه مشترکی ضمن ابراز نگرانی عمیق در مورد توسعه فزاینده برنامه هستهای جمهوری اسلامی، در مورد پیامدهای غنیسازی ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی از سوی ایران هشدار دادند.همزمان، ایالات متحده با انتقاد از «اقدامات فزاینده ایران فراتر از محدودیتهای برجام» ایران را از اقدامات تحریکآمیز در این زمینه بر حذر داشته و خواستار اجرای اقدامات راستیآزمایی و نظارتی در چارچوب توافق هستهای شده است. در بیانیه مشترک فرانسه، بریتانیا و آلمان خطاب به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأکید شده که «ایران هیچ توجیه غیرنظامی قابل قبولی برای غنیسازی ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی ندارد و تولید اورانیوم غنیشده در این سطح برای کشوری که برنامه تسلیحاتی ندارد بیسابقه است». این بیانیه همچنین از اینکه ایران با ارتقای تواناییهای هستهای خود «به طور دائم و غیر قابل بازگشت»، «جامعه بینالمللی را در معرض خطر جدی قرار داده»، عمیقاً ابراز نگرانی کرده است.
در بیانیه سه کشور اروپایی تأکید شده که «در نتیجه سرعت تولید نگرانکننده، کل ذخایر ایران امروز حاوی مواد شکافتپذیر کافی است که در صورت غنیسازی بیشتر میتوان برای تولید بیش از یک سلاح هستهای استفاده کرد».سه کشور اروپایی همچنین هشدار دادهاند که «انباشت اورانیوم غنیشده با غنای ۲۰ و ۶۰ درصد، زمان تولید اولین سلاح هستهای را بیشتر کاهش میدهد».
این بیانیه «نصب زیرساختهای مدولار سانتریفیوژهای پیشرفته» را اقدامی نگرانکنندهای توصیف کرده که به ایران امکان «پیکربندی عملیاتی آسانتر این گونه آبشارها» و دسترسی به سطوح بالاتر غنیسازی را میدهد.«توسعه دانش ضروری برای تولید سلاح هستهای، به ویژه در زمینه فلز اورانیوم» و «تحقیق و توسعه با فلز اورانیوم طبیعی و غنیشده» دیگر موضوعی است که در این بیانیه «فاقد هرگونه توجیه غیرنظامی قابل قبول در ایران» توصیف شده است؛ موضوعی که از نگاه سه قدرت اروپایی دخیل در توافق هستهای «دانش قابل استفاده در تسلیحات را در اختیار ایران قرار میدهد».سه کشور اروپایی هشدار دادهاند که تحقیق و توسعه در این زمینه و استفاده گسترده از سانتریفیوژهای پیشرفته، تواناییهای غنیسازی ایران را «برای همیشه بهبود داده» و به این ترتیب تداوم اقدامات فزاینده ایران «به طور غیرقابل برگشتی ارزش ضد اشاعه برجام را کاهش میدهد». در بیانیه فرانسه، بریتانیا و آلمان، همزمانی گسترش فعالیتهای هستهای ایران با کاهش قابل توجه همکاری حیاتی با آژانس، توقف ۹ ماهه اقدامات شفافیت و راستیآزمایی موضوع برجام و تعلیق پروتکل الحاقی، و امتناع مداوم ایران از تمدید رسمی اقدامات شفافساز از دیگر مواردی است که نسبت به آنها ابراز نگرانی شده و قویاً از ایران خواسته شده که «دسترسی به آژانس بینالمللی انرژی اتمی را بازگرداند و به طور کامل همکاری کند».سه کشور اروپایی بازگشت به اجرای کامل ترتیبات نظارتی آژانس از جمله اجرای پروتکل الحاقی را از سوی ایران، ضروری خوانده و تصریح کردهاند که بازگشت شفافیت کامل و ترتیبات نظارتی به ایجاد اعتماد جامعه بینالمللی به ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران کمک خواهد کرد. در عین حال هر سه کشور تأکید کردهاند که با حسن نیت برای مذاکره به وین باز خواهیم گشت تا کار از جایی که در خرداد ماه و در جریان دور ششم مذاکرات متوقف شده بود، از سر گرفته شود. همزمان نمایندگی آمریکا در آژانس نیز در بیانیه خود با اشاره به اقدامات فزاینده ایران فراتر از محدودیتهای برجام، از جمله کار با فلز اورانیوم و تولید فلز غنیشده تا سطح ۲۰ درصد و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته برای غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم، تصریح کرد که «تنها کشورهای دارای سلاح هسته ای چنین اقداماتی را در رابطه با غنی سازی انجام دادهاند.» این بیانیه یادآور شده که تداوم توسعه قابل توجه برنامه هستهای ایران فراتر از محدودیتهای برجام، و ادامه تنشهای فزاینده هستهای، «ما را از بازگشت به پایبندی متقابل برجام دورتر میکند، نه به آن نزدیکتر».