سایت تحلیلی نتبلاکس، گزارش داد که روز دوشنبه ۲۸ شهریور ماه، در قسمتهایی از استان کردستان قطعی اینترنت و اختلال در ارتباطات رخ داده است. در پی درگذشت مهسا امینی و موج اعتراضات در شهرها و فضای مجازی، ایلان ماسک اعلام کرد که میخواهد اینترنت ماهوارهای استارلینک را در اختیار ایرانیان قرار دهد.ماسک اعلام کرده که برای این کار، باید اینترنت ماهوارهای استارلینک از تحریمهای ایران مستثنی شود؛ اما آیا صرف این مساله برای استفاده از اینترنت ماهوارهای که جهان را قبضه کرده، کافی است؟
با وجود اینکه تصور همه مردم این است که از اینترنت استارلینک میتوان در هرکجای دنیا استفاده کرد و تنها داشتن یک آنتن مخصوص کافی است، ولی اسپیس ایکس و ایلان ماسک بارها اعلام کردهاند که قصد ارائه اینترنت ماهوارهای بدون اجازه دولتها را ندارد.
استارلینک که به گفته ایلان ماسک اکنون در تمام ۷ قاره جهان فعال شده است، با اتصال هزاران ماهواره که به مدار نزدیک زمین پرتاب شدهاند، کار میکند. برای استفاده از این اینترنت باید ترمینال کاربری یا دیشهای ماهواره را در فضای خارج از خانه برای اتصال به مودم قرار داد.رویترز در گزارش خود اعلام کرده که علاوه بر اختلالات اینترنت، محدودیتهایی در شبکههای اجتماعی و دیگر انواع محتوا در ایران وجود دارد. سرویس استارلینک پیشتر نیز در بحرانها و موقعیتهای اضطراری حضور پیدا کرده است. ماسک در جنگ اوکراین آمادگی خود را برای کمک به رفع اختلالات سرویس اینترنت این کشور اعلام کرده بود. او تنها چند روز پس از آغاز جنگ از طرف اسپیسایکس یک محموله از ترمینالهای کاربری برای اتصال به اینترنت ماهوارهای را به اوکراین فرستاد.
او همچنین در اوایل سال جاری و پس از آن که یک آتشفشان باعث قطع اینترنت در جزایر جنوب اقیانوس آرام شد، ترمینالهای کاربری خود را به تونگا ارسال کرد.ترمینالهای کاربری استارلینک، وسیله اتصال مودمها به اینترنت ماهوارهای هستند.
موانع استارلینک از تحریم تا صیانت
ایلان ماسک در حالی از ارائه سرویس به ایران صحبت میکند که موانع بسیار زیادی برای استفاده از اینترنت ماهوارهای در کشور ما وجود دارد. پیش از هر چیزی آمریکا باید مجوز مستثنی کردن استارلینک از تحریمهای اعمال شده علیه ایران را بدهد. پس از آن ایران باید مجوز ورود آن را صادر کند.
جز این، اسپیس ایکس و ایلان ماسک بارها اعلام کردهاند که قصد ارائه اینترنت ماهوارهای بدون اجازه دولتها را ندارد. پس یعنی احتمال اینکه اینترنت استارلینک بدون صدور مجوز در دسترس مردم ایران قرار بگیرد کم است.
سال گذشته و هنگامی که صحبت از ورود اینترنت ماهوارهای به ایران بود، رئیس رگولاتوری ایران، صادق عباسی شاهکوه اعلام کرد که توسعه اینترنت ماهوارهای باید در چارچوب قوانین و مقررات کشور باشد و ارائه اینترنت ماهوارهای تحت پوشش اپراتورهایی که پیش از این مجوز دریافت کردهاند، ممکن است. این یعنی پیش از هر چیزی دور زدن فیلترینگ با اینترنت ماهوارهای امکانپذیر نخواهد بود.از طرفی با وجود زمزمههای مداوم از طرح صیانت، نگرانیها در خصوص آینده اینترنت ایران افزایش پیدا کرده است. اما در گفتوگوی سال گذشته تجارتنیوز با دو کارشناس حوزه فناوری، مشخص شد که شاید در دو تا سه سال آینده هم امکان ورود این نوع اینترنت به ایران وجود نداشته باشد.به گفته ایلان ماسک فیلتر و پارازیت روی استارلینک تاثیری ندارد اما هنوز قطعیتی در این باره وجود ندارد. علاوه بر آن نمیتوان در آینده نزدیک به اتصال موبایل به اینترنت ماهوارهای امید داشت.
هزینه بالای اینترنت ماهوارهای
داشتن مجوز از دولت برای ورود اینترنت ماهوارهای به ایران یکی از مشکلات فعلی است. مساله بعدی هزینه بالای خرید این اینترنت است. به گفته کارشناسان، پرداخت هزینه این اینترنت به صورت بینالمللی است و امکان پرداخت بینالمللی برای مردم ایران وجود ندارد. از طرفی حتی رمزارزها هم در شرایطی قرار ندارند که بتوان با آن هزینههای اشتراک و نصب اینترنت ماهوارهای را پرداخت کرد.
خسرو سلجوقی، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات در خصوص هزینههای بالای اینترنت ماهوارهای به تجارتنیوز میگوید: «چنین چیزی به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست».قیمت سرویس ماهانه اینترنت ماهوارهای ۹۹ دلار است. اما با فرض صدور مجوز ارائه خدمات استارلینک، تخمین زده میشود هزینه خرید هر ترمینال کاربری برای مردم ایران ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار یعنی چیزی حدود ۱۲ میلیون تومان برای اتصال هر مودم تمام میشود. گذشته از تمام اینها مساله ورود این ترمینالها به کشور نیز میتواند خود به مانع دیگری تبدیل شود. بدیهی است که با وجود چنین هزینه بالایی حداقل اکثریت جامعه نمیتوانند به اینترنت ماهوارهای دسترسی داشته باشند.
طبق گفتههای کارشناسان این حوزه نیز در کوتاه مدت راه جایگزین و خارج از حاکمیت برای دسترسی به اینترنت بینالمللی در ایران وجود ندارد. اینترنت ماهوارهای نیز در کوتاه مدت مورد استفاده نیست و حداقل تا سه سال آینده و تغییر شرایط دسترسی به آن بعید است.